Een oude mantra luidt dat economie over de grootte van de taart gaat en politiek over het verdelen ervan. Een achterhaalde gedachte, want de grootte en verdeling van de taart hangen vaak met elkaar samen. Zo liet Nobelprijswinnaar (2001) Joe Stiglitz onlangs in de New York Times optekenen dat er een verband bestaat tussen inkomensongelijkheid en groei.
Scheef
Stiglitz schrijft dat van 1988 tot 2008 de top 1% van de wereld zijn inkomen met 60% zag stijgen, terwijl de onderste 5% weinig tot geen verandering kende. Landen die economisch in opmars zijn, zoals Chili, Zuid-Korea of Turkije wisten juist de ongelijkheid terug te dringen.
Kampioen graaien
De Verenigde Staten zijn kampioen topgraaien. Vorig jaar soupeerde de top 1% maar liefst 22% van het nationale inkomen op en incasseerde hij 95% van alle winst van de afgelopen vier jaar. Stiglitz vindt deze stijgende ongelijkheid dan ook slecht nieuws voor de Verenigde Staten.
Kosten scheve inkomensverdeling
Een te scheve inkomensverdeling leidt tot politieke instabiliteit, gebrekkige sociale mobiliteit en eroderende normen. Ook mondiaal kunnen een rechtvaardige inkomensverdeling en stijgende welvaart samenhangen. Globalisering werkt beter als de armste landen minder arm worden en de allerarmste mensen in ieder land minder arm worden. Dat is geen simpele opgave omdat corrupte elites in kwetsbare landen vooruitgang blokkeren.
It’s the women, stupid
Het beste aangrijpingspunt voor het creëren van mondiale welvaart ligt in het onderwijs van vrouwen. Liefst 70% van de allerarmste mensen in de wereld is vrouw. Vrouwen zijn goed voor twee derde van het aantal mondiale arbeidsuren, produceren de helft van het voedsel, maar verdienen 10% van het inkomen. Ze zijn ook het kwetsbaarst voor geweld en ziekten.
Sluipende democratisering
Die penibele positie kan drastisch verbeterd worden door onderwijs. Vrouwen met een basiseducatie hebben gemiddeld minder kinderen, die ook gezonder zijn en vaker naar school gaan. Het onmiskenbare voordeel van hulp aan vrouwen is dat het veel moeilijker voor de elite is zich tegen deze vorm van hulp te verzetten of zich de baten ervan toe te eigenen. Het indirecte effect is een sluipende democratisering. Dat is precies wat nodig is in de kwetsbaarste staten.
Malala
De Pakistaanse Malala maakt zich sterk voor dit doel. Ze kan Stiglitz al bijna een handje geven. Ze won de Nobelprijs voor de vrede weliswaar niet, maar misschien blijkt ze over een aantal jaren een majeure bijdrage te hebben geleverd aan het terugdringen van armoede in de wereld via onderwijs voor vrouwen. Tegen die tijd hebben die suffe Noren door dat het beter is een prijs uit te loven aan iemand die werkelijk wat voor de wereld betekent dan aan ambtenaren die het perverse geluk hebben dat er een psychopaat is die niet van de chemicaliën kan afblijven.
column van 28-10
Auteur
Categorieën