Bernard Wientjes staat vandaag met een groot interview in het FD. Hij maakt mijns inziens een groot aantal denkfouten.
Wientjes: “Als de pensioenfondsen veilige en renderende hypotheken van de banken overnemen, laat het kabinet dan de rekenrente verhogen waarmee de pensioenfondsen hun toekomstige verplichtingen moeten berekenen.”
Denkfout 1: De rekenrente voor de verplichtingen hangt alleen af van het risico (‘hardheid’) van die verplichtingen. Hoe risicovrijer het pensioen, hoe veiliger (dus lager) de rekenrente moet zijn. Het risico in de verplichtingen verandert niet, dus de rekenrente moet zeker niet omhoog.
Denkfout 2: De beleggingsmix van de pensioenfondsen (hypotheken, aandelen, onroerend goed, enz.) gaat over de bezittingen, niet de verplichtingen. Die beleggingsmix zegt helemaal niets over de rekenrente waarmee de verplichtingen moeten worden verdisconteerd.
Conclusie: Het is onzin te beweren dat de rekenrente moet stijgen als pensioenfondsen nu meer in Nederlandse hypotheken gaan beleggen.
Wientjes: “Laten we toch gewoon eens beginnen met die circa €130 mrd hypotheken met Nationale Hypotheek Garantie. Die zijn van AAA-kwaliteit en geven bovendien een beter rendement dan Nederlandse staatsobligaties. Door hypotheken over te hevelen van de banken naar de pensioenfondsen ontstaat er weer ruimte bij de eersten.”
Denkfout 3: Hypotheken zijn riskanter dan staatsobligaties. Vanwege het hogere risico bieden ze een hoger rendement dan AAA-staatsobligaties. Zonder staatsinterventie bestaat geen gratis lunch: voor een AAA-belegging moet worden betaald met een lager rendement.
Denkfout 4: Het risico op NHG-hypotheken wordt verzekerd via NHG. Het risico is niet weg, maar uiteindelijk verschoven van de banken naar de belastingbetaler. Daardoor hebben NHG-hypotheken een AAA-status, net als staatsobligaties. Het komt er eigenlijk op neer dat NHG-hypotheken al van bankbalansen zijn afgehaald en op de overheidsbalans staan. Banken zijn dus niet beter af: ze ruilen de ene AAA-bezitting in, hypotheken, voor een andere AAA-bezitting, zoals staatsobligaties. De pensioenfondsen zijn ook niet beter af; ze ruilen de ene AAA-bezitting, staatsobligaties, in voor een andere AAA-bezitting, zoals NHG-hypotheken. En het maakt de belastingbetaler niets uit of ze opdraait voor het hypotheekrisico dat eerst bij de banken stond, maar nu bij de pensioenfondsen.
Conclusie: Wientjes doet ten onrechte alsof er een gratis lunch bestaat. Banken krijgen niet meer ruimte als pensioenfondsen NHG-hypotheken met een AAA-status overnemen.