Consolidatie in de financiële sector
Aute ur(s ):
Wolters, M. (auteur)
Koning, C., de (auteur)
Deze rub riek wordt periodiek verzorgd door het ministerie van Financiën.
Ve rs che ne n in:
ESB, 86e jaargang, nr. 4291, pagina 67, 19 januari 2001 (datum)
Rubrie k :
EU-monitor
Tre fw oord(e n):
fusies
Een grotere aandacht voor aandeelhouderswaarde, leidt tot meer aandacht voor de opbrengsten van fusies.
Financiële instellingen ondervinden een toenemende concurrentiedruk en moeten steeds meer aandacht besteden aan
aandeelhouderswaarde. Herstructering door middel van een fusie of overname is een veelgekozen oplossing. Consolidatie tussen
bancaire instellingen uit verschillende EU-landen komt echter relatief weinig voor.
Ontwikkelingen
Sinds midden jaren tachtig is de consolidatie-activiteit waarbij Europese financiële instellingen zijn betrokken, toegenomen. tabel 1
brengt recente ontwikkelingen in beeld. Opmerkelijk is dat consolidatie voornamelijk binnen de landsgrenzen plaatsheeft. Bij ongeveer
tachtig procent van de fusies en overnames in de periode 1995-2000 waren financiële instellingen uit Duitsland, Italië, Frankrijk en
Oostenrijk betrokken 1.
Tabel 1. Binnenlandse en grensoverschrijdende bancaire fusies en overnames, 1995-2000
1995
totaal fusies
en overnames
– wv. Binnenlands
– wv. binnen EER
– wv. met land
buiten EER
1996
1997
1998
1999
1e helft 2000
326
275
20
343
293
7
319
270
12
434
383
18
497
414
27
234
172
23
31
43
37
33
56
39
Bron: ECB, Mergers and acquisitions involving the EU-banking industry – facts and implications, december 2000.
Indien een fusie of overname een grensoverschrijdend karakter heeft, is dit grotendeels met een instelling buiten de Europese
Economische Ruimte (EER). Denk bijvoorbeeld aan de recente overname door ABN AMRO van het Amerikaanse Michigan National 2.
tabel 2 geeft aan dat Europese consolidatie ook over de financiële deelsectoren (bancaire-, verzekerings- en effectensector) heen
plaatsvindt. Vooral in Nederland is deze conglomeraatvorming duidelijk waarneembaar 3. In de Verenigde Staten is dit minder, mogelijk
omdat restrictieve wetten voor conglomeraatvorming pas onlangs zijn afgeschaft.
Tabel 2. Volume van fusies en overnames binnen Amerikaanse en Europese financiële markten 1985-1998, mrd dollars
overgenomen
instelling(vs)
banken effecten verz.
overnemende partij
commerciële
banken
effecten-instellingen
verzekeringsmaatschappijen
480
(53,4%)
5
(0,6%)
73
(8,1%)
25
0,3
(2,8%) (0,0%)
112
31
(12,5%) (3,5%)
16
156
(1,8%) (17,4%)
overgenomen
instelling(Eur.)
Banken effecten verz.
265
(40,9%)
35
(5,4%)
47
(7,3%)
22
(3,4%)
57
(8,8%)
12
(1,9%)
22
(3,4%)
35
(5,4%)
153
(23,6%)
De getallen tussen haakjes zijn de percentages van de totale fusie- en overnameactiviteiten binnen de Amerikaanse respectievelijk
Europese financiële markten.
Bron: I. Walter en R.C. Smith, High finance in the Eurozone: competing in the new Euroean capital-market.
Economische beoordeling van consolidatie
Empirisch onderzoek toont aan dat de management-efficiëntie vaak kan verbeteren, en dat schaalvoordelen vooral voor relatief kleine
instellingen te behalen zijn. Adoptie van nieuwe technologische ontwikkelingen kan mogelijk meer aantoonbare voordelen opleveren,
zoals synergie. Sommigen suggereren dat via sanering van overlappende distributienetwerken vooralsnog de grootste voordelen
behaald kunnen worden, met name daar waar de concentratiegraad laag is. Daarnaast is autonome herstructurering of -expansie een
alternatief voor een fusie of overname. De toenemende aandacht voor aandeelhouderswaarde kan bijdragen aan een kritische toets van
voorgespiegelde voordelen bij een consolidatie, en of een autonome aanpassing niet beter is.
Nationale overwegingen
Europa kent duidelijke culturele- en taalverschillen. Daarnaast moeten overheden er nog wennen om hun invloed op traditionele
sleutelindustrieën, zoals het bankwezen, te zien verminderen.
Interne markt
Een hoofddoel van de interne markt is de totstandkoming van een efficiënte marktstructuur door het elimineren van nationale barrières.
Een Europees paspoort voor financiële instellingen en de komst van de girale euro waren al belangrijke stappen. Resterende
belemmeringen (zoals verschillen in verslaggeving) worden in het zogenaamde Financial Services Action Plan (FSAP) aangepakt 4.
Nederland participeert hierin actief.
Toekomstblik
De ontwikkeling van grensoverschrijdende consolidatie binnen Europa hangt in toenemende mate af van de te behalen
efficiëntievoordelen. De genoemde initiatieven in het kader van het fsap dragen hier aan bij. De uiteindelijk markstructuur is, mede gezien
de voortgaande financiële en technologische innovatie, nog onvoorspelbaar
1 Deze landen kenmerken zich door een relatief versnipperde financiële sector. Zie: ECB, Mergers and acquisitions involving the EUbanking industry – facts and implications, december 2000.
2 Andere voorbeelden zijn de combinaties ING – Aetna (bank-verzekeraar), Aegon – Transamerica (verzekeraars) en Deutsche Bank Bankers Trust (banken).
3 Marktaandeel van financiële conglomeraten in Nederland is circa tachtig procent (Tweede Kamer Nota Toezicht financiële sector, 1999)
4 Zie J.J.M. Kremers en A.J.I. van den Ende, Financieel Europa in de vijfde versnelling, Bank- en Effectenbedrijf, december 2000.
Copyright © 2001 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)