“Ook als Nederlander steek ik straks de vlag uit. Brexit bewerkstelligt een aardverschuiving in ons politieke landschap. Het wordt voor iedereen namelijk duidelijk hoeveel dat vermaledijde Europa ertoe doet en dat is goed voor de partijen die verstandig beleid voorstonden en voorstaan, en slecht voor de dommeriken.”
Column ESB
413Jaargang 101 (4736) 9 juni 2016
T
wee weken geleden
was ik in Edinburgh.
De grootvaders van de
economie staan in hun geboor –
teplaats niet meer in ere. Het
standbeeld van David Hume
bleek gesierd met een clownsneus
en een feestmuts; het standbeeld
van Adam Smith zat onder lagen
meeuwenstront. Ik wilde nog
langs hun graven om te kijken
of David en Adam zich al had –
den omgedraaid, maar die waren
door instortingsgevaar niet meer
bereikbaar. Weinig respect dus
voor de economie aan de over –
kant van de Noordzee. In het
Verenigd Koninkrijk willen ze
ervan af. Ze willen af van vrijhan –
del, af van economische integra –
tie en vooral af van het continent.
Ik zou denken: laat de Britten hun gang gaan. We le –
ven in een vrije wereld. Maar nee, overal hoor ik dat die
Brexit rampzalige consequenties heeft en voorkomen
moet worden.
Waarom toch al die angst voor een Brexit? Als eco –
noom, Europeaan en Nederlander hoop ik van ganser
harte dat de Britten zo dom zullen zijn om voor een
alleingang te kiezen. Het vertrek van het Verenigd Ko –
ninkrijk uit de Europese Unie heeft namelijk veel meer
plussen dan minnen: voor de economie als wetenschap,
voor de Europese eenwording en voor de Nederlandse
concurrentiepositie en ons vestigingsklimaat.
De economische wetenschap zal als winnaar uit de
Brexit komen. De leerstukken van vrijhandel en eco –
nomische integratie staan aan de basis van de voorspel –
lingen die omvangrijke aanpassingskosten en welvaarts-
verliezen als gevolg van de Brexit voorzien. Het is mijn
vaste overtuiging dat die kosten zichtbaar op zullen
treden. Werkloosheid, faillissement, productie-uitval,
kapitaalvlucht: prima nieuws voor ons economen. Zie
je wel, dat hadden we voorspeld! Het geschonden bla –
zoen van een wetenschap die de Grote Recessie niet
voorzag , krijgt zo een behoorlijke oppoetsbeurt. Ik
maak me sterk dat het niet alleen de economische we –
tenschap weer op een voetstuk zal zetten, maar ook de
economische politiek, zowel de handelspolitiek als de
macro-economische politiek. Beleidsmakers en politici
zullen zich de kosten van protectionisme en de voorde –
len van internationale samenwerking weer realiseren. Wie weet: misschien kan de Do
–
ha-ronde dan ook nog worden
afgerond. Ze zullen het nut in
zien van economische analyses.
Wie weet: misschien worden de
partijprogramma’s straks toch
nog doorgerekend.
Ook de Europese eenwording
is een duidelijke winnaar. De
besluitvorming wordt eenvou –
diger want we zijn een dwarslig –
ger kwijt die zich overal mee wil
bemoeien (zelfs met de EMU),
maar nooit wil meedoen en mee –
betalen. De kosten van de Brexit
maken iedereen duidelijk dat
afsplitsing geen optie is (oftewel
dat er enorme voordelen geplukt
worden door de Europese Sa –
menwerking ). Dat speelt tussen
toppolitici, maar ook onder de
bevolking. Zo verstevigt het draag vlak voor Europa. Na –
tuurlijk komt er ook een crisis op het continent – dat is
best wel vervelend – maar je hebt nu eenmaal een goeie
crisis nodig om ‘historische en onomkeerbare’ stappen
te kunnen zetten. De consequenties van de Brexit zul –
len aantonen dat een verdere verdieping van de Europese
Unie noodzakelijk is en bieden de legitimiteit om ver –
gaande institutionele stappen te kunnen zetten.
Ook als Nederlander steek ik straks de vlag uit. Brexit
bewerkstelligt een aardverschuiving in ons politieke
landschap. Het wordt voor iedereen namelijk duidelijk
hoeveel dat vermaledijde Europa ertoe doet en dat is
goed voor de partijen die verstandig beleid voorstonden
en voorstaan, en slecht voor de dommeriken. Verstan –
dig beleid is altijd beter geweest voor de portemonnee
dan dom beleid, maar dat is niet de enige reden om te
vlaggen. Nederland kan namelijk enorm profiteren
van het feit dat de Britten hun eigen vestigingsklimaat
en concurrentiepositie de das om doen. In de meest
optimistische scenario’s vinden er omvangrijke desin –
vesteringen plaats en kalft de Londense City af. Ook
onze handelsnatie profiteert. Het einde van de Britse
deelname aan de Interne Markt komt voor de Britten
neer op handelsvernietiging en handelsverschuivingen
binnen de Europese Unie leveren relevante compensatie
op. Steeds houdt de Britse dood de belofte in van Ne –
derlands brood.
Mijn somberste scenario is dat de Brexit net niet door –
gaat.
Wat een kansen!
PETER VAN BERGEIJK
Hoogleraar aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam