Ga direct naar de content

Boekrecensie: Geld: Wat is het, wat doet het en waar komt het vandaan?

Geplaatst als type:
Geschreven door:
Gepubliceerd om: oktober 24 2018

Wim Boonstra, econoom bij de Rabobank en bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft met co-auteurs een Nederlandstalig leerboek over geld en banken te geschreven voor eerstejaarsstudenten (WO en HBO).

In zijn voorwoord verwijst Wim Boonstra terecht naar ‘een lange traditie van handboeken over geld en banken’ in Nederland begonnen met de handboeken van Lieftinck en Van Korteweg en Keesing. Vanuit de Vrije Universiteit Amsterdam werd deze traditie voortgezet met de leerboeken door De Roos, Van Eekelen en Visser en vanuit de Universiteit van Amsterdam door Klant en Van Ewijk dat uitmondde in het handboek over gelden banken van Scholtens en Van Ewijk dat al uit 2003 dateert. Wij kunnen spreken van een Amsterdamse school op het gebied van het geld, krediet en bankwezen. Met zijn brede oriëntatie en ervaring op het terrein van het geld, krediet en bankwezen is Wim Boonstra als geen ander geschikt om hier via dit moderne leerboek een vervolg aan te geven.

Vu University Press

Het boek is logisch opgebouwd en begint met het opruimen van misverstanden over het proces van geldschepping. Daarna bespreekt Boonstra de taken van banken, de oorsprong en rol van geld, de verschillende geldstelsels, het proces van geldschepping en het model van de geldmultiplicator, de vraag naar geld en de monetaire transmissie, het conventionele en onconventionele monetaire beleid, het belang van prijsstabiliteit, de voor- en nadelen van fractional reserve banking tot en met alternatieve geldstelsels zoals het Chicago plan van full reserve banking, de voorstellen van Hayek en Gesell, ruilhandel, digitaal geld (zoals Bitcoin), cashless society tot en met islamitisch bankieren. Het resultaat is een evenwichtig boek waarin ook andere visies dan die van de auteur zelf tot hun recht komen.

De auteur verrijkt zijn boek met toegiften over Europese monetaire integratie, betalen in Nederland door de eeuwen heen en de rente (yieldcurve en risicocurve), de wisselkoers en de betalingsbalans. Wim Boonstra (met zijn co-auteurs) zijn er echt in geslaagd om een Nederlandstalig leerboek voor eerstejaarsstudenten (WO en HBO) dat de laatste inzichten op het gebied van monetaire theorie en empirie verbindt met de werking van financiële instituties en markten na de Grote Financiële Crisis.

De schrijfstijl is bijzonder prettig met ter illustratie balansen, figuren, schema’s en zo nodig boxen. De consistentie van het leerboek wordt zoveel mogelijk behouden met soms wel enkele excursies. Een mooi voorbeeld is de wijze waarop het proces van geldschepping bij het bankwezen wordt beschreven aan de hand van verschillende balansen waarbij de geldmultiplicator niet louter als een mechanisch proces met de relevante parameters in de geld multiplicator wordt beschouwd, maar ook de wijze waarop decentrale bank, het bankwezen en het publiek beïnvloeden en beïnvloed worden.

Het leerboek voldoet aan de doelstelling die Wim Boonstra (met zijn co-auteurs) zichzelf gesteld hebben, namelijk om te voorzien in de ontstane leemte van echte Nederlandse handboeken over geld en banken waarbij voldoende aandacht aan het proces van geldschepping wordt geschonken binnen de Europese context en de besproken leerstof zo toegankelijk mogelijk te behandelen met een minimum aan wiskunde.

Derhalve is het leerboek ook geschikt voor de geïnteresseerde lezer om het maatschappelijk debat over geld en banken te kunnen volgen. Daarom is het jammer dat in het leerboek niet mede ingegaan wordt op het maatschappelijk debat na de crisis naar aanleiding van de rapporten van de Commissie Maas (2009), dat de basis heeft gelegd voor de Code Banken, en de Commissie Wijffels (2013) over de toekomstige structuur van het Nederlandse bankwezen.

Tenslotte zou ik graag bij de literatuur in de volgende druk van dit leerboek (die er ongetwijfeld zal komen)wat meer aandacht willen zien voor de specifieke Nederlandse literatuur, zoals bijvoorbeeld het ESB-themanummer ‘Monetaire marges’ (16 november 2017) om studenten en geïnteresseerde lezers ook hierin wegwijs te maken. Dat neemt niet weg dat Wim Boonstra (en zijn co-auteurs) erin geslaagd zijn om een prachtig leerboek over geld en banken te schrijven dat past in de lange traditie van Nederlandse handboeken over geld en banken. Daarvoor verdient Boonstra c.s. een grote pluim.

Auteur

Categorieën