Het wordt hoog tijd dat de bezem door de langdurige zorg gaat. De voorzieningen zijn nog steeds voor een groot deel gebaseerd op de realiteit van 1968 toen de AWBZ werd ingevoerd. Ondertussen lopen we totaal uit de pas met het buitenland, stijgen de lasten ieder jaar, krijgen zorgwerkers kramp van het invullen van formulieren terwijl bestuurders hun zakken vullen en krijgt het afwentelgedrag proporties die doen denken aan de WAO.
Eerst de cijfers. In 1970 bestond 10% van de bevolking uit 65 plussers. Nu is dat 15% en in 2030 stijgt dat naar 24%. De levensverwachting bij geboorte is van 1950-2010 gestegen van 70,4 naar 78,8 jaar voor mannen en van 72,7 naar 82,7 jaar voor vrouwen. In 2060 stijgt dat verder door naar 84,5 jaar voor mannen en 87,4 jaar voor vrouwen. (bron cbs)
Uit de plaatjes (bron szw) blijkt dat de inkomens en vermogenspositie van die talrijker en ouder worden ouderen zich ook gunstig heeft ontwikkeld en nog verder gaat stijgen.
Uit berekeningen van Marc Pomp blijkt dat de kosten voor collectieve ouderen flink door blijft stijgen als we niets doen.
Hoe doen ze dat in het buitenland? De verschillen zijn echt gigantisch, een factor 3 tot 4 met Duitsland bijvoorbeeld. Hoe komt dit? Het is echt niet zo dat onze sympathieke oosterburen hun demente bejaarden dinsdagochtend bij het grof vuil zetten.
Nederland blijkt koploper te zijn in het langdurig verblijf in instellingen. De kans dat een 65-plusser in een instelling belandt, is in NL 1,75x zo groot als in DU en 1,7x zo groot als in het VK. Voor verstandelijk gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg geldt iets soortgelijks. De kosten zijn in het buitenland ongeveer op niveau van onze verzorgingshuizen (30-35K per jaar per bed), maar onze verpleeghuizen en instellingen voor verstandelijke gehandicaptenzorg zijn aanzienlijk duurder. De drempel om deel te nemen aan publiek betaalde langdurige zorg is het laagst in NL. Tot slot: alle landen behalve Zweden kennen bij publieke of verzekeringsbijdragen een aanvulling van eigen financiële mogelijkheden en die van de familie. (bron CIZ)
Een verblijf in een instelling is niet alleen peperduur, het is ook veel beter voor ouderen en gehandicapten om een dergelijke situatie te vermijden als het even kan. Er moet dus alles op alles gezet worden – in de mentaliteit, in de prikkels, in de financiering, in de organisatie – om deze ongewenste situaties te verhinderen.
Maar terwijl de lijst publiek gefinancierde diensten steeds verder is uitgedijd in de loop der jaren, doet de politiek bijzonder weinig. Staatssecretaris Bussemaker uit Balkenende IV liet optekenen geen heil te zien in grote hervormingen, staatssecretaris Veldhuizen van Zanten had het te druk met anderen de mond snoeren, en premier Rutte had duidelijk meer affiniteit met andere onderwerpen.
Er is voorwaar geen gebrek aan adviezen en onderzoeksrapporten. Ambtenaren, SER, RVZ, CIZ, Actiz. Frappant is dat de rapporten een grote overlap hebben. Dit zijn de gedeelde conclusies:
- Huidige situatie onhoudbaar
- Teveel mensen in dure inrichtingen
- Teveel publiek geld en te weinig privaat
- Veel te weinig nadruk op zelfredzaamheid
- Teveel bureaucratie
- Te weinig ondernemerschap
- Teveel neiging om AWBZ te ‘WAO-iseren’
De verkiezingsprogramma’s van veel politieke partijen kondigen aan hier wat aan te gaan doen. Nu nog een staatssecretaris vinden die wel doorpakt.
Auteur
Categorieën