In oktober 2000 vertrouwde toenmalig president Wim Duisenberg van de Europese Centrale Bank aan het Britse dagblad The Times toe dat een nieuwe interventieronde van de bank er niet inzat zolang er onrust heerste in het Midden-Oosten.
De ECB-president had zich onvoldoende gerealiseerd welk gewicht een goedbedoelde maar hoogst ongelukkige uitspraak kon hebben. Het heeft tijden geduurd voor de ECB van de schade van de uitspraak herstelde.
Ik moest aan het voorval denken toen ik de ondoordachte uitspraken van Coen Teulings in De Telegraaf over de baten van de euro las. De korte samenvatting is dat Teulings eigenlijk niets nieuws te melden had. Maar ja, als de krant belt moet je toch wat en een relletje was geboren.
Zoals Mathijs Bouman hier uitlegt, schreef Teulings met medeauteurs van het Centraal Planbureau in 2011 dat de baten van de euro hoogstens een weeksalaris waren. Een weeksalaris is niet bijzonder veel.
Het CPB had dit ook niet zelf uitgezocht maar baseerde zich op een korte literatuurstudie. De literatuur gaf zelf al alle aanleiding voor een verhaal met veel mitsen en maren. Het CPB had ook kunnen zeggen: ‘de baten van de euro zijn hoogst onzeker, eerder licht positief dan licht negatief, maar in ieder geval niet groot’.
Kennelijk vond men deze nuance niet sexy genoeg voor het publieksboek over Europa. Niets om je verder druk over te maken tot het bewuste Telegraafinterview. Daarin vraagt Martin Visser nogal suggestief: ‘Onder uw leiding berekende het CPB dat de euro ons een weeksalaris heeft opgeleverd. U moest wel uw best doen om op een weeksalaris uit te komen.’
En Teulings trapt er met open ogen in: ‘Dat weeksalaris is eerder naar boven afgerond dan naar beneden, bedoelt u te zeggen. Hahaha, dat heeft u goed gezegd.’
Daarna maakt hij het nog bonter. Op de alleszins redelijke vervolgvraag ‘Als we de uiterste politieke consequenties van de euro niet willen doorvoeren, waarom zouden we die munt dan nog houden?’ antwoordt hij: ‘Het heeft geen enkele zin er omheen te draaien; economisch zijn de voordelen van de invoering van één munt niet zo duidelijk.’
Deze curieus geformuleerde (gesanctioneerde) antwoorden geven voer voor talloze speculaties. Termen als ‘naar boven afronden’ en ‘eromheen draaien’ lijken te suggereren dat het toch niet helemaal pluis was bij de rekenmeesters uit Scheveningen onder de leiding van Teulings.
En het is ook helemaal niet raar dat De Telegraaf het antwoord ‘Het meeste onderzoek suggereert dat je de voordelen ook zonder één munt wel kunt halen’ interpreteert als dat Teulings expliciet afstand neemt van zijn eigen onderzoek.
Toch blijkt er helemaal geen reden te zijn voor samenzweringstheorieën of semicorrupte rekenaars. Er zijn geen nieuwe feiten of analyses en geen nieuwe conclusies. Teulings meent in Nieuwsuur nog steeds dat hij in de Telegraaf hetzelfde zegt als in 2011: ‘geen millimeter lucht tussen’. Twan Huys geloofde er duidelijk geen bal van. Probleem is dat Teulings ongetwijfeld niet bedoeld heeft iets anders te zeggen, maar dit de facto wel deed en kennelijk onvoldoende zelfreflectie heeft om dit gewoon toe te geven. Oordeel zelf.
Niemand weet precies wat de baten van de euro zijn omdat het erg moeilijk is te bepalen wat er zonder de euro zou zijn gebeurd. We weten wel iets uit het verleden en van niet-eurolanden, maar om te corrigeren voor alle verschillen is werkelijk geen kinderspel. Dat was in 2011 zo en is nog steeds zo. En de studies die een manhaftige en eerlijke poging doen, vinden hoogstens een licht plusje voor de euro. Big deal.
Omdat onze parlementariërs ook de voorpagina van De Telegraaf lezen en kennelijk dol zijn op ‘eerst slaan dan vragen dan nadenken’, mag het CPB de scherven oprapen van de flapuitspraken van hun voormalige baas. CDA-leider Buma meent al dat dit het failliet van het CPB kan betekenen. De wijze les voor mensen in gevoelige functies: als je niks te zeggen hebt, moet je je mond houden. Na deze week weten we dat dat zelfs geldt als je niet meer in functie bent.
Dit artikel verscheen in licht gewijzigde vorm in het fd 21-5
Auteur
Categorieën