Jrg. 13, editie 660

22 AUGUSTUS 1928 Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER 13E Jaargang WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1928 No. 660 STOOMVAARTMAATSCHAPPIJ —NEDERLANDfl – Amsterdam ROTTERDAMSCHE LLOYD Rotterdam MAIL-, PASSAGIERS- EN VRACHTBOOTENDIENST HOLLANDŠJAVA vice versa via SUEZ KANAAL ?*> JAVA ŠNEW YORK LIJN Geregelde vrachtbootendienst tus- schen Nederlandsch-Indië en de Oostkust van Noord-Amerika in samenwerking met andere Maat¬ schappijen. J AVA ŠBENGALEN LIJN Geregelde dienst tusschen Neder- landsch-Indië, Rangoon en Calcutta. JAVA ŠPACIFIC LIJN Geregelde vrachtbootendienst tus¬ schen Nederlandsch-Indië, Singa¬ pore en de Westkust van Noord- Amerika. NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVERS-MIJ ROTTERDAM Wijnhaven 111-113 Tel.7841 -™42-™43-™61 Belast zich met het verzorgen van uit¬ gaven en tijdschrif¬ ten op elk gebied Het Handelsblad 1 O O JAAR het familieblad der beschaafde kringen. Elke adverteerder weet wat dat zeggen wil I Algemeen Handelsblad Afd. Advertentiën – Amsterdam v KOSSEMS HAVANA MELANGE Nederlandsche Hypotheekbank Opgericht Veendam m,89°- Directie: Mr. M. J. BOS Mr. J. WILKENS. Kapitaal . f 4.000.000,Š Reserves . ruim f 2.200.000,Š Hypotheken.plm. f 54.000.000,Š Pandbrieven ,.plm. f 51.000.000,Š 4™/2°/o Pandbrieven b 997.% Bij omwisseling tegen uitgelote pandbrieven is de koers °/o lager. ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING ROTTERDAM AMSTERDAM DEN HAAG KAPITAAL / 50.000.000 RESERVE / 20.000.000 DEPOSITO’S CHEQUE REKENINGEN MET RENTEVERGOEDING ALLE BANKZAKEN WIJ BEREIKTEN THANS HET IDEAAL : Kaartsysteem in Boekvorm Kasten en laden onnoodig. Belangrijk beter overzicht. Geen zoekraken of ver¬ keerd opbergen. Alle nadeelen van boeken en kaartsystemen vervallen. Ge¬ schikt voor elke administratie. Vele referenties. Brochure gratis. Kantoorb. uCDflN A™™ Stationsw. 13e Fabriek —HtBUNA ZUTPHEN R. MEES&ZOONEN A° 1720 Bankiers en Assurantie-Makelaars ROTTERDAM Safe-Deposit Bezorging van alle Verzekeringen STEENKOLEN-HANDELSVEREENIGING (COAL-TRADING ASSOCIATION) Hoofdkantoor te Utrecht %€Filialen te Amsterdam en Rotterdam ONTVANG- EN BETAALKAS NIEUWE DOELENSTRAAT 20Š22, AMSTERDAM Kapitaal … 5.000.000,Š Reservefonds … 1.000.000,Š Rentevergoeding voor gelden h deposito: direct opvorderbaar …. 2 % met 10 dagen opzegging. . 2 X % Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden EN EN GESLOTEN BEWAARGEVING VOLGENS REGLEMENT SAFE-DEPOSIT. RAADGEVEND BUREAU VOOR ORGANISATIE Ir. V. W. VAN GOGH Ir. ERNST HYMANS HEERENGRACHT 125 AMSTERDAM Verschenen: De Vestigingsfactoren der Katoenindustrie in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika door Waarom adverteeren in, en ‘n exempl. koopen van KELLY™S DIRECTORY? * Omdat deze uitgave jaarlijks wordt gekocht en geraadpleegd door tien. duizende groote firma™s over de geheele wereld, en U, wanneer Uw naam daarin opvallend is gedrukt, voortdurend exportaanvragen zult ontvangen. Op Uw beurt vindt U er de adressen in van alle handelslichamen, welke in Uw artikel belang stellen, zoodat de gelegenheid om het aantal Uwer relaties uit te breiden, voor het grij¬ pen ligt. Wanneer U Exporteur, Importeur, Fabrikant of Groothandelaar is, moogt U niet nalaten zich ten minste van de uitstekend bekend staande Kelly™s Directory op de hoogte te stellen. Vraagt kosteloos prospectus of bezoek van een vertegenwoordi¬ ger aan Dr. J. WISSELINK Prijs ingenaaid f 6.Š Gebonden f 7.50 Moge dit gave en rijpe werk de belangstelling vinden die het verdient. Wetenschap, industrie en arbeid zijn door de verschijning ervan gelijkelijk gediend. Prof. VOLMER in —De Naamlooze Vennootschapfl. Nijgh & Van Ditmar™s Uitgevers Mij. – Rotterdam. Verschenen: Florilegio de Prosistas Espanoles de los penodos rom^ntico, realista, actual, con notas biograficas y con una breve historia de la literatura espafiola, compilado y ampliamente anotado POR J. B. KERPESTEÏN Profesor de la escuela superior de altos estudios comer- ciales, de la escuela superior técnica y de la escuela de comercio püblica. T 0 M O I y II Prijs per deel f3.25 NIJGH & VAN DITMAR S UITG.-MIJ Š ROTTERDAM NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVER S-M A ATS CHAPPIJ WIJNHAVEN 113 Š ROTTERDAM TELEFOONNUMMER 7843 Verschenen: Leerboek der Organisatie en Techniek van den Handel voor Handelsscholen DE GOEDEREN HANDEL DOOR J. GROOTEN Leeraar M.O. Wiskunde en Boekhouden Dir. der Levensverz. Mij N.O.G., A™dam en P. BEISHUIZEN Gzn. Leeraar aan de Handelsscholen van de Alg. Winkeliersvereeniging, Amsterdam Deel I f 1.50 Deel II f 1.75 Nijgh & v. Ditmar™s Uitg.-Mij, Rotterdam 22 AUGUSTUS 1928 auteursrecht voorbehouden. Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN 13E Jaargang WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1928_No. 660 INHOUD. Bk. Het Werkloosheids-probleem door G. Vermey …. 726 Nikkelen Pasmunt door Prof. Dr. C. A. Verrijn Stuart 727 De opkomst van het huis Rothschild, 1770Š1830 door Prof. Dr. Z. W. Sneller . 728 De Rijksmiddelen. 730 BüITENLANDSOHE MEDEWERKING: Na de wettelijke stabilisatie in Frankrijk door Prof. B. Nogaro . 731 Ontwikkeling en beteekenis van de Staatsbank van de Unie der Socialistische Sovjet Republieken door G. Böse . 733 AANTEEKENINGEN: Kosten van het levensonderhoud bij arbeidersgezinnen en gezinnen van meergegoeden te Amsterdam.. .. 734 Suikerproductie der wereld. 735 Boekaankondigingen : Prof. Dr. P. A. Diepenhorst over handelspolitiek; eene verificatie; door J. E. Vleeschhouwer, bespr. door Prof. Mr. D. van Blom. 735 Dr. Emile Verviers: Economisch aspect der vloeibare brandstoffen Petroleum-Kolendestillatie-Kolen- transformatie, bespr. door Br. Wilhelm Mautner 736 Maandcijfers: Giro-omzet bij De Nederlandsche Bank. 737 Overzicht der Rijksmiddelen . 737 Statistieken en Overzichten. 738Š744 Geldkoersen. 1 Bankstaten. I Goederenhandel. Wisselkoersen. | Effectenbeurzen. | Verkeerswezen. INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN. Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra. ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN. COMMISSIE VAN ADVIES: Prof. Mr. D. van Blom; J. van Hasselt; Jhr. Mr. L. H. van Lermep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco; Prof. Dr. N. J. Polak; Mr. Dr. L. F. II. Regout; Dr. E. van Welderen Baron Rengers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Schilthuis; Mr. Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries. Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart. Redacteur-Secretaris: S. Posthuma. Secretariaat: Pieter de Iloochweg 122, Rotterdam. Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408. Abonnementsprijs voor het. weekblad franco p. p. in Nederland … 20,Š. Buitenland en Koloniën … 23,Š per jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het weekblad gratis. De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont¬ vangen de abowné™s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo¬ ver daaromtrent wiet anders wordt beslist. Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg. Advertenties … 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver¬ tenties: Nijgh é van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rot¬ terdam, Amsterdam, ™s-Gravenliage. Postchèque- en giro¬ rekening No. 6129. 21 AUGUSTUS 1928. De geldmarkt was aanvankelijk vaster. Particulier disconto kwam weder op 43/ia pCt. en de prolongatie- rente steeg tot 4% pCt. Het aanbod van callgeld voor¬ al was in verband met de medio belangrijk kleiner, zoodat tot 4/4 pCt. betaald werd. In de tweede ‘helft der week kwam er echter weder meer geld vrij en nadat er ook in de New-York’sche geldmarkt ©enige ontspanning was gekomen,; begonnen de koersen iets terug te loopen, zoodat gisteren particulier disconto voor fVjio pCt. werd afgedaan en callgeld weder voor 3 pöt. verkrijgbaar werd. De weekstaat van De Nederlandsche Bank geeft weinig veranderingen van beteekenis te zien. De post binnenlandsche wissels blijkt met … 900.000 të zijn toegenomen. De beleeningen vertonnen een daling van … 400.000. Het renteloos voorschot aan het Rijk blijkt, in de afgeloopen week geheel te zijn afgelost om plaats te maken voor een credit-saldo van de schat¬ kist, ten bedrage van … 700.000. De goudvoorraad der Bank bleef nagenoeg onver¬ anderd. De zilvervoorraad klom met … 200.000. De post papier op het, buitenland en de diverse rekenin¬ gen op de actiefzijde der balans stegen respectievelijk met … 6,7 millioen e;n … 8,7 millioen. De biljettencirculatie verminderde met … 2,6 mil¬ lioen. De rekening-courant-saldi van anderen bedra¬ gen … 6,6 millioen .meer dan verleden week. Het be¬ schikbaar metaalsaldo vertoont een teruggang van een kleine … 800.000. Het dekkingspercentage is nage¬ noeg 55. » * * In den toestand van de wisselmarkt kwam niet veel verandering. Ponden bleven nog vast en liepen iets verder op, daarentegen liepen Dollars een klei¬ nigheid terug. Ook de meeste andere koersen ble¬ ven vrij; stationnair, alleen waren Marken, die de vorige week eerder flauw waren, nu weder zeer ge¬ zocht, zoodat de koers van 59,37 op liep tot 59,44. In den koers van Madrid kwam geen verandering. In afwachting van een ‘beslissing in het geschil tusschen de Spaansohe bank en de regeering blijft men den koers steunen op het bestaande niveau. LONDEN, 20 AUGUSTUS 1928. Over het geheel genomen was geld tamelijk gemak- kelijk verleden week, nadat aan eenige meerdere vraag in de eerste dagen voldaan was. Gedurende de laatste dagen was feeld wederom over¬ vloedig en op Vrijdag en Zaterdag voor daggeld niet beter ‘dan .tegen p:Ct. te plaatsen. Disconto blijft, nogal vast, niettegenstaande de ge- makkelijike geldcondities in New York en den op- gaanden Amerikaanschen koers. De toekomstige geld¬ condities in Amerika worden hier als onzeker be¬ schouwd. Verder is de Duitsche koers vlak bij Goud – punt, Het Continent kocht eenige 3 maands Bank Accep¬ ten tegen 47/32 pCt. Op het oogenblik is disconto 4/4, misschien 45/«s pCt. De verkoopkoers van Schatkist- promessen, die bij1 de inschrijving tot ongeveer 49/32 pCt. waren toegewezen, was 47/32 pOt. De buitenlandsc’he wisselmarkt is zonder activiteit. Dollars, Guldens en Reichsmarks sluiten op resp. 485%, 12.1034 en 20.36K. 726 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 HET WERKLOOSHEIDS-PROBLEEM. Dezer dagen werd het antwoord gepubliceerd van den Minister van Binnenlan-d-sehe Zaken op de meer dan een half jaar geleden door het Tweede Kamerlid Mr. H. J. Knottenbelt gestelde vragen inzake de kos¬ ten voor Rijk en Gemeenten, voortvloeiende uit d!e in het belang der werkloozen getroffen maatregelen. Volledigheidshalve volgen hieronder nog een-s de door den Minister verstrekte gegevens over 1927: Subsidiën aan werkloozenkassen ingevolge bet Werk¬ loosheidsbesluit 1917 ten laste van: het Rijk A de Gemeenten B 1 2 … 1.837.341,98 … 1.837.341,98 Toelage voor administratiekosten van werkloozenkassen, verstrekt door het Rijk C 3 … 151.121,44 Steun aan werkloozen voor rekening van: het Rijk D de Gemeenten E 4 5 … 91.188,26 … 9.476.764,34 Uitgaven voor werkverschaffing ten laste van: het Rijk F de Provinciën G de Gemeenten H 6 7 8 … 3.800.000,Š … 146.142,68 … 2.985.660,12 Bijdragen in de kosten van wachtgeldregelingen ten laste van: het Rijk I de Gemeenten K 9 10 … 8.163,50 … 10.542,18 Bijdragen in de kosten van verplaatsing van arbeiders ten laste van : het Rijk L de Gemeenten M 11 12 … 42.370,27 f 25.249,14 Bovendien verstrekte het Rijk nog … 4300,Š ten behoeve van N-ederlan-dsche arbeiders in België, Duitschland’ en Frankrijk, terwijl het door -tus-schen- komst van de Emigratie Centrale Holland ten be¬ hoeve van Nederlandsche arbeiders en hun gezinnen die zich in Canada gingen vestigen, … 32.550 bijdroeg. De bijdragen der Gemeenten uit dezen hoofde bedroe¬ gen … 13.765. Volgens het bovenstaand overzicht heb¬ ben de ten behoeve der werkloozen getroffen maatre¬ gelen in 1927 derhalve een totaalbedrag gevorderd van: Rijk . … 6.967.035,45 De provinciën.. — 146.142,68 De gemeenten . — 14.349.322,76 Totaal. … 20.462.500′,89 Onder verwijzing naar hetgeen terzake is op ge¬ merkt in de Memorie van Antwoord op Hoofdstuk I der Staatsbegrooting voor het dienstjaar 1928 (Eerste Kamer) meent de Minister er nog eens met rnadruk de aandacht op te moeten vestigen, dat aan de in de kolommen 5 en 8 verstrekte gegevens slechts een. be¬ perkte waarde kan worden toegekend. De gegevens waarop de Minister doelt en welker juistheid allerminst blijkt vast te staan -zij-n die, welke betrekking hebben op den door de Gemeenten ver¬ leenden steun aan werkloozen en de door de gemeenten gedane uitgaven vbor werkverschaffing, één en ander tot een geraamd -bedrag van bijna … 12,5 millioen. Wij- mogen in dit verband herinneren aan hetgeen de Minister in zij-n Memorie van Antwoord ten aan¬ zien van de door de Gemeenten gedane uitgaven .in verband met werkloosheidssteun -en werkverschaffing mededeelde: —De Regeering is inderdaad niet nauwfl . zeurig bekend met de ongetwijfeld hoog*© bedragen, die vele Gemeenten aan deze zorg ten koste leggen! Zij kan hare gegevens slechts putten uit de jaarlijik- sche rekeningen van inkomsten en uitgaven. Helaas echter zijn die opgaven voor dit doel nog niet gedetail¬ leerd genoeg en wordt niet allerwegen dezelfde in- deeling gevolgd, zoo-dat uit het gepubliceerde niet steeds blijkt, welk deel der uitgaven dat is opgege-ven voor ondersteuning van beh-oeftigen en voor onder¬ steuning aan werkloozen, besteed is voor leniging van de gevolgen der werkloosheid. Veel hangt trouwens bij deze indeeling af van de subjectieve opvattingen bij de Gemeentebesturen. Het eene brengt onder liet hoofd armenzorg wat het andere als werkloozensteun boekt. Van de bedragen uitgegeven voor openbare wer¬ ken, die geheel of ten deele door werkloozen worden uit-gevoerd, wordt, in de eene Gemeente het geheel, met inbegrip van de materialen, ten laste van de werk- loozen-zo-rg gebracht, -terwijl een ander op dat hoofd alleen boekt wat de bijzondere wijze van uitvoering en -de vroegere aanvatting van het werk dit duurder gemaakt hebben dan bij normale uitvoering het geval zou zij-n geweest. Daar de mogelijkheid is uitgesloten dat de Regeering voor al die gemeenterekeningen -nauwkeurig nagaat in hoeverre de boeking -dezer pos¬ ten juist heeft plaats gehad, weet zij vooruit, dat een optelling die-r bedragen van zoo ongelijksoortige samenstelling geenszins een betrouwbaar beeld zal geven van -de uitgaven voor werkloozensteun. Dit geeft echter geenszins het recht o-m te concludee-ren, gelijk verschillende leden doen, dat -de Regeering niet op de hoogte is van -de gemeentelijke werkloozenpolitiek. Deze (curs. van ons) kent ‘zij1 wel degelijk en, bij voort- during geeft dit aanleiding tot bemoeiing, ten einde zooveel in haar macht is te bevorderen, dat er aanpas¬ sing -komt tusschen Rijks- en gemeentepolitiek.fl Tot zoover -de Memorie van Antwoord waarnaar de Minister bij- de- beantwoording der vragen van den heer Knottenbelt wederom verwijst. Allereerst moet erop gewezen, dat de Minister meer dan een half jaar no-odig heeft gehad o-m ge¬ gevens te verzamelen voor welker juistheid hij- blij¬ kens het uitdrukkelijk gemaakt voorbehoud allerminst kan instaan. Ware het tijdsverloop tusschen het stel¬ len de-r vragen en de beantwoording daarvan al rij’ke- lij-k lang indién nauwkeurig cijfermateriaal ware ver¬ zameld, het moet op zijn minst bevreemding wekken, dat -meer dan. zes maanden moesten verstrijken voor¬ aleer inlichtingen worden verstrekt die -geen enkelen betrouwbaren grondslag bieden voor een juist inzicht in de werkelijke uitgaven, die gedurende het afgeloo- pe-n jaar -door Rij-k, provincie -en -gemeente in totaal ten behoeve der werkloosheid in ons land zij-n gedaan. Uit den slotzin van het ministerieel betoog moet blijkbaar worden afgeleid,.-dat -de Regeering van mee- ning is, dat haar taak ten aanzien van het zoo uiterst gewichtig probleem der werkloosheid -geacht kan wor¬ den naar -behooren te zijn vervuld indien zij’ -slechts zorg draagt —op de hoogte -te -zij-n van de gemeentelijke werkloozen-politiekfl. Hoe zij- zich voorstelt bij’ vol¬ komen ontstentenis van betrouwbaar cijfermateriaal aanpassing tus-sdhen Rijks- en gemeentepolitiek te kunnen bevorderen,. is -niet recht -duidelijk. Ligt het niet, zoo zouden wij’ willen vragen, op den weg der lan-dsregeering allereerst maatregelen te -beramen, waardoor uniformiteit in -de verantwoording der door de verschillende gemeenten gedane uitgaven ten be¬ hoeve der werkloosheid in die gemeenten verkregen wordt? Behoort het niet mede to-t ‘haar taak in over¬ leg -met -de gemeentebesturen een boekingswijze va-st te stellen waardoor .zij- op elk -willekeurig oogenblik over juist cijfermateriaal -kan beschikken? Meent de Regeering inderdaad haar taak tegenover de gemeen¬ schap te vervulle-n wanneer noch zij, noch iemand anders in staat blijkt te zijn een juiste verantwoording af te leggen van hetgeen die gemeenschap aan de werkloosheid jaarlijks ten -koste le-gt? .üit totaal van rond … 20,5 millioen voor het -dienstjaar 1927, om het even of -dit bedrag in werke¬ lijkheid aan den bo-ogen kant -dan wel te laag is, blijkt -duidelijk,, welke, ei-schen het werkloosheidsprobleem in financieel opzicht aan ons land stelt. Een zoodanige noodtoestand Š de uitdrukking is niet te sterk Š eischt meer dan een —op -de hoo-gte -zijn van -de gemeen¬ telijke werkloozen politiekfl. Wil de Regeering waar¬ lijk met vrucht naar een leniging van den nood stre¬ ven, dan -dient zij- zelve het initiatief te nemen tot maatregelen, -die haar in -staat -stellen zich een juist 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 727 denkbeeld te ‘vormen van aard, oorzaak en financieel gevolg der werkloosheid. Reeds eerder wijdden wij’ een tweetal artikelen aan bet belangwekkend rapport der Amsterdamsche werk- loosheidscommissie en wezen wij1 op bet ‘groot© nut van den door deze Commissie verrichten localen en- quête-arbeid.1) Het voorbeeld der hoofdstad vond tot dusver helaas nog geen navolging, ofschoon een juist oordeel over de werkloosheidsoorzaken slechts kan worden verkregen door nauwgezette studie van de verhoudingen, niet slechts in één enkele gemeente, maar in het geheele land. Hoe wil men doeltreffende middelen ter bestrijding der werkloosheid treffen bij volkomen ontstentenis zoo van betrouwbaar cijfer¬ materiaal als van statistische gegevens, die in staat stellen den werkloosheidsomvang van thans aan dien van vóór den oorlog te toetsen? Hoe kan de Regee- ring inderdaad met vrucht ingrijpen zoolang, om slechts op één aspect van het probleem te wijzen, de gemeenten met uitzondering dan van Amsterdam evenmin als het Rijk door degelijk onderzoek hebben vastgesteld welk percentage werkloozen blijft leunen op ‘bedrijven die dezen overtolligen arbeidskrachten nu noch in de toekomst ©enig perspectief op arbeids¬ mogelijkheid biedt? Slechts een op initiatief der Re¬ geering breed opgezette studie gepaard aan één uni¬ forme verantwoording der uitgaven van Rijk, provin¬ cie en gemeente zal uiteindelijk kunnen leiden tot een duidelijk inzicht i:n oorzaak en wezen der huidige werkloosheid en zal het magelijk maken maatregelen te beramen, die dezen toestand waarlijk zullen lenigen. De overheid beseffe, dat het nijpend werkloosheids¬ probleem meer van haar eischt dan het ‘beschikbaar¬ stellen van aanzienlijke jaarlijks aan steun uitgekeer¬ de bedragen. Hier is een vruchtbaar terrein voor prae- tische toepassing eener doelbewuste welvaartspolit-iak. een terrein, dat al te lang reeds braak ligt, wachtend op overheids-initiatief. Moge de onbevredigende beantwoording der door den heer Knottenbelt gestelde vragen de Regeering toit het inzicht brengen, dat de huidige toestand niet bestendigd mag worden. Het buitenland en met name Engeland ging ons reeds vóór; dat ook onze Regee¬ ring niet langer drale maar de hand aan den ploeg sla en de voor de hand liggende maatregelen treffe, die te lang reeds verwaarloosd, nochtans alleen in staat stellen meerdere kennis omtrent het werkloos¬ heidsvraagstuk te verwerven. Zoo alleen kan het ge¬ neesmiddel gevonden worden! q y NIKKELEN PASMUNT. Terwijl Duitschland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk en andere landen, bij de door de inflatie noodig ge¬ worden nieuwe regeling van hun geldwezen, zich de, met het oog op de groote verarming waaraan zij ten offer vielen onbegrijpelijke, weelde hebben gemeend te mogen veroorloven, om voor de grootere coupures van hun pasgeld weder zilver te gaan gebruiken (vgl. —Economistfl, 1924, hl. 317), kwam uit Zwitserland on¬ langs het bericht, dat de Regeering daar overweegt het zilvergeld door nikkelen munt te gaan vervangen. De commissie aan welke de vraag der wenischelijkheid van den maatregel was voorgelegd, heeft, naar de bla¬ den melden, een compromis-voorstel ingediend. Naast de vijffrancstukken, die, zij het in geringer gewicht, uit zilver zouden ‘blijven gevormd, zouden voor de kleinere coupures nikkelen munten worden geslagen. Het is jammer, dat niet een meer radicale hervor¬ ming wordt ingevoerd. Mogelij’k zou dan dit voorbeeld ook elders, en met name in ons land, navolging vinden. Principieel© beteekenis voor de regeling van het geldwezen heeft de zaak niet. Met -het a-metallisme, volgens hetwelk alleen een geldregeling, waarin de waarde Yan de geldeenheid niet aan die van slechts een enkel goed (het goud) gebonden is, het sociaal en economisch zoo eminente belang der waardevastheid !) Zie E.-S. B. van 1 en 8 Febr. 1928 (Eed.), van het geld kan brengen tot zijn recht, heeft ziji niets te maken 1). Dat het voor de waarde van -deze geldsoort (en het¬ zelfde geldt voor ons teekengeld, -dat trouwens, zoo- als ook door de Staatscommissie van 1922 was voor¬ gesteld, heter -door beperking van zij-n kwijtingskracht tot pasmunt ware te stempelen) volmaakt onverschil¬ lig is uit welke -stof zij is vervaardigd; dat- de keuze van die stof enkel door overwegingen van practijk moet worden bepaald (papieren centen of stuivers zal wel niemand gew-enscht achten, al zijn de laatste in het begin van den oorlog als noodgeld -ook in een en¬ kele gemeente van ons land voorgekomen) ; en dat het er hij -de pasmunt enkel op aan komt, haar waarde¬ vastheid ‘tegenover de geldeenheid te verzekeren -Š dit staat, meen ik, wel ono-m-stootelijk vast-, en is ook ‘door de ervaring steeds weer bevestigd. Voorbeelden, om bij ons land te blijven, van de berekening van tweeërlei prijzen, al naar gelang men met -guldens van 945 of van 720 duizendsten fijn zilver, of -met zilveren dan wel met papieren rijksdaalders ‘betaalt, hebben zich nergens voorgedaan. Op grond van het voorafgaande %€dunkt het mij -dan. ook, nu andere min-kostbare meta¬ len voor dit doel even goed bruikbaar zijn, een geheel ongerechtvaardigde weelde, het zilver voor ons pas- en teekengeld te blijven handhaven. In welke mate vervanging van het zilver door bijv. nikkel-brons aan -de schatkist een bate zoude opleve¬ ren, is natuurlijk niet volkomen nauwkeurig te bepa¬ len. De wereldprijs van het zilver is wisselend en zou do-or verdere ontmuntm-g allicht daling vertoonen, ge¬ lijk -die van het nikkel, ‘bij aanmunting van nikkelgel-d op groote schaal, eenige stijging zou kunnen doen zien. Wat, -dit terloops, een reden ware, om, indien tot vervanging van het zilver mocht worden besloten, daarmede niet te wachten tot andere landen ons wel¬ licht voor zijn. Ook ware met de kosten van deze om¬ vangrijke1 operatie voor ™s Rijks Munt rekening te houden. Maar dat de zaak, voor zoover zij thans is te overzien, per saldo- een zeer belangrijke bate zoude opleveren, waarvan dan een groot deel aan -de Indische schatkist zoude moeten ten goede komen, is toch niet twijfelachtig. Het Muntverslag over 1927 geeft op blz. 21 v.v. een raming van den omloop van zilveren munten, zoo -hier te lande als in Ned.-In-dië, op 1 Jan. 1928. Deze inu bedroeg in totaal aan rijksdaalders … 254 millioen, aan guldens1 van het oude gehalte … 162,8, en van het nieuwe … 25,6 ,millioen; aan halve guldens o. s. … 35,7 en … 16,2 millioen; aan Nederlandsc-he kwartjes en dubbeltjes o. s. … 10 en … 10,4 millioen. Van de cir¬ culatie van kwartjes en dubbeltjes in Ned.-In-dië wordt een raming niet gegeven. Wel wordt de aflevering van deze muntspeciën sedert 1851 vermeld. Aanne¬ mende, -dat de verhouding van de nog in circulatie zich bevindende muntstukken tot de totale aflevering dezelfde is als in Nederland, zou van deze munten op 1 Jan. 1928 nog in circulatie zijn geweest een be¬ drag van … 23,3 millioen aan kwartjes en van 22,6 millioen aan dubbeltjes. In totaal zou dan de omloop hebben ‘bedragen: van zilvergeld met een gehalte van 945 -duizendsten … 452,5 millioen, met eein gehalte van 720 duizendsten … 87,7 millioen, en met een gehalte van 640 duizendste … 20,4 millioen. In -deze munt¬ speciën steekt dus, wanneer men rekening houdt met gewicht en gehalte, een hoeveelheid fijn zilver ter grootte van 5,2 millioen KG., zijnde ongeveer de ge¬ middeld jaarlijksche wereldproductie in het tijdvak 1901Š1905. In het jaar 1926, het laatste in het Munt¬ verslag vermeld, bedroeg deze 7,9 millioen KG. Bij een prijs van stel 24 d. per ounce van 0.925 fijn (in 1927 wats de prij’s gemiddeld 26% d.) zouden deze 5,2 millioen KG. een waarde hebben van … 215 millioen. 1) Op deze a-metallistische gel-dleer zal, in bet voorbij¬ gaan opgemerkt, het in bet begin van September voor bet eerst te ‘Neurenberg vergaderend congres voor een Index- Currency Standard stellig nog weder eens ‘licht doen schijnen. 728 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 Het totale gewicht van dezen geldvoorraad beloopt ruim 5,8 millioen KG. Werden nu deze muntspeciën vervangen door stukken van gelijk gewicht,1) maar zoo- als onze stuiverstukjes vervaardigd uit nikkel-brons, dat voor % uit koper en voor Vi uit nikkel bestaat, dan zoude dus hiervoor een hoeveelheid van ongeveer 5,8 millioen ‘KG. van deze alliage moedig zijn. Deze zou¬ de bij een koperprijs van zeg … 0,75 en een nikkelprijs van stel 2,25 per KG. kosten … 1,12per KG. Voorde aanmunting van 5,8 millioen KG. munten zou dus aan muntmateriaal slechts ruim … 6,5 millioen noodig zijn. Men mag derhalve de bate, welke zoude worden verkre¬ gen door dit breken met het ijdel vermaak, om zijn kleine betalingen met zilver te kunnen doen, terwijl de groote met of op papier worden verevend, begrooten op ongeveer … 208,5 millioen. Mij dunkt dat, nu hier en in de Oost de gezamenlijke schulden nog ruim 3 milliard beloopen, de belastingen mede hierdoor onmatig zwaar blijven drukken, en de behartiging van allerlei gewich¬ tige belangen voorshands, wegens gebrek aan middelen, in het gedrang moet blijven, deze hervorming van onze geldregeling, welke, ik herhaal het, haar wezen en grondslagen geheel onaangetast laat, toch wel zeer ern¬ stige overweging zoude verdienen. Voor handhaving van een kostbaren opschik aan den zelfkant van het ruilverkeer is het nu toch waarlijk ;niet de tijd. C. A. Verrijn Stuart. DE OPKOMST VAN HET HUIS ROTHSCHILD, 1770Š1830 2). Frankfort was in de 18e eeuw een belangrijke han¬ delsstad. Even ter zijde van den grooten Rijbweg ge¬ legen, daar waar -deze door dwarswegen wordt ge¬ sneden, was de stad een centrum van handelsverkeer, waar jaarmarkten werden gehouden, die in den tijd, toen het zwaartepunt van den handel naar het Western (Antwerpen, Amsterdam een Londen) was verlegd, hun internationale beteekenis hadden ‘behouden. In het wonderlijke, conservatieve conglomeraat van het Duit- sche Rijk was Frankfort een zelfstandige rijksstad, ondanks het golvend handelsleven in verouderde re- geerinigsvormen verstard en zoo stram in haar sociale geledingen, dat bijv. de Joden nog in hun ghetto werden opgesloten gehouden. In dit ghetto, daar waar het kleine roode schild ui’thing, woonde een vergeten Jodenfamilie, die eerst met Meyetr Amschel (1744Š1812) in het licht der openbaarheid trad. Meyer Amschel scharrelde in allerlei, o.a. in oude munten, die hij als wisselaar Š men gedenke de vele staten en de vele munten van het toenmalige Duitsch- land ŁŠ%€in handen kreeg. Het aanleggen en verzorgen van munt- en penningkabinetten behoorde tot de liefhöbberijlen van dien tijd, liefhebberij, die ook door den befaamden erfprins Wilhelm van Hessen werd bedreven, den roerigen in Hanau resideer™enden vor¬ stenzoon, man van ongebonden zeden, ‘bedachtzaam en vasthoudend financier tevens. Tot hem wist Meyer Amschel met ‘zijn oude munten door te dringen; hij knoopte ‘duurzame betrekkingen aan, die in 1769 den zoo begeerden titel van —Fürst- lich Hessen-Hanauscher Hoffaktorfl binnen brachten, een titel, te vergelijken met het hedendaagsche —hof¬ leverancier.fl 1) Gaat men uit van het volumen, in plaats van het ge¬ wicht, dan wordt de zaak voor de Schatkist nog voordeeli- ger, wegens het’feit, dat het soortelijk ‘gewicht van nikkel en koper geringer is dan dat van zilver. Het zou overigens zeker gewensoht zijn om, indien tot de hier bepleite wijziging van ons geldwezen mocht worden besloten, het gewicht van althans onze rijksdaalders en gul¬ dens tevens te verminderen. Niet wegens het geldelijk be¬ lang daarmede verbonden. Dit ware van slechts betrekkelijk ondergeschikte beteekenis. Maar terwille van het gemak van het publiek. 2) E. C. Conte Cörti, Der Aufstieg des Hanses Roth¬ schild, 1770*Š1830, Leipzig 1927. zaam aan. een gezeten man. Hij trad in 1770 in het huwelijk, gewon zonen en dochteren, vele zonen: Am¬ schel, Salomon, JSTathan, Karl en Jakob (James), die hij in zijn bedrijf oploidd c, dat van allerlei ‘omvatte, zoowel goederen- als wisselhandel en steeds grooter werd, maar waarin de afdeeling oude munten en pen¬ ningen steeds een bijzondere plaats behield. De Fransdhe Revolutie en de tijd van Napoleon brachten voor Frankfort en voor Rothschild groote veranderingen. Door de afsluiting ter zee en door het stelsel van zelf blokkade, dat Napoleon organiseerde in het continentaal systeem, werd de handel afge¬ drongen van de peripheric en in Middën-Europa ge¬ concentreerd. Terwijl steden als Amsterdam hun ‚be¬ teekenis verloren, wonnen de binnen-Europeesche handelssteden aan kracht en steeg onder hen ook Frankfort omhoog. De achteruitgang van da beur® te Amsterdam se¬ dert 1795 beteekende de groei van de Frankforter beurs; in Frankfort nam tevens de warenhandel toe, door het intense marktverkeer en door de vraag naar oor log sibenoodi gdhed en. Dat de stad in 1796 werd gebombardeerd, kon haar niet al te veel schaden; kon zéker Meyer Aimischel geen leed doen, daar de Joden, na ‘de verwoesting van een deel van hunne wijik, ver¬ lof ‘kregen te wonen en handel te drijven buiten het voor hen gereserveerd gebied. Meyer Amschel dreef geld- en -goederenhandel in allerlei ‘branches, -meest in wat de oorlog vroeg; in de oorlogswinsten van den Revolutietijd moet dan ook de grond voor de latere grootheid der Rothschilds worden gezocht. Hun ver¬ mogen ging met sprongen omhoog en moet reéds tegen het einde der 18e eeuw het millioen zijn genaderd. Bijzondere moeilijkheden, maar ook bijzonder© kan¬ sen bood de handel met Engeland, met welk land alle verkeer moest wonden afgesneden. Om de goede kan¬ sen zooveel mogelijk uit te buiten werd de jonge Nathan naar Londen gezonden, de meest gladde kop van het vijftal zonen en die zich na ™s vaders dood tot hoofdleider van de Rothschildsche zaken ont¬ wikkelen zou. Met zijn vertrek had de eerste afsplit¬ sing van het huis Rothschild plaats en de overplan¬ ting van een tak naar Engeland. Spoedig volgde de vestiging in Parijs’, waar James de gemeenschappe¬ lijke belangen behartigde; sedert werkten, onder leiding van Rothschild Sr., Frankfort, Londen en Parijs eendrachtig samen. De Rothschilds ontspanden reeds een ruim gebied met vele relatiën, onder welke zij echter de oude met Wilhelm van Hessen, inmiddels keurvorst geworden en van Hanau naar de residentie Kassei verhuisd, geenszins verwaarloosden. Met zijn verheffing was Wilhelm van Hessen erfgenaam van het reusachtige vermogen zijns vader geworden, dat hij zoogoed mo¬ gelijk bestuurde, o.a. door belegging in leeningen van vreemde hoven, waartoe de Rothschilds hun bemidde¬ ling boden. Meyer Amschel verwierf voor zijn goede diensten zelfs den titel van —Hessischer Oberhof- agent.fl De betrekkingen tot den keurvorst van Hessen kre¬ gen een bijzonder© beteekenis na 1806, het jaar van Jerna en Auerstadt. Mèt Pruisen zakte Hessen ineen; de ‘keurvorst moest vluchten uit zijn weelderige resi¬ dentie, na allerlei omzwervingen naar Praag, onder de bescherming van den keizer van Oostenrijk. Van uit die schuilplaats bestuurde Wilhelm van Hessen zijn geweldig vermogen, waarin het huis Rothschild hem onmisbaar werd en hem menigen zeer leunenden dienst ‘bewees. In dezen tijd werden de draden ge¬ spannen, die het contact zouden bewerken met Oos¬ tenrijk, waar Metternich de groote leider werd. Nog een andere beteekenis had het jaar 1806. Het Rijnverbond werd opgeridht, onder opperdirectie van Napoleon en onder onmiddelljjfc bestuur van Dalberg, die zijn residentie in Frankfort kreeg. Het oude, stramme bestuur der rijksstad Frankfort verdween, de patricische Senaat, die de Joden steeds onwelwil- In de volgende jaren werd Meyer Amschel lang- 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 729 lend gezind geweest was en hen aan vele beperkin¬ gen had onderworpen. De reeds verschaalde drank der revolutionnaire vrijheid bleek toch nog krachtig ge¬ noeg om de gezindheid in Frankfort jegens de Joden te veranderen. Frankfort bloeide in deze jaren ongemeen. Het werd de eerste handels- en geldmarkt van het vasteland van Europa. Met verbazing constateerde de Oosteri- rijksche gezant: —Der Luxus iet aufs unglaublichste gestiegen. Das bare Held wird viel öfter umgesetzt; …. Handel und Industrie blühen auf und alles be- tredbt solide Spekulationfl. De Rothschilds gedijden in dezen vetten grond; met Dalberg persoonlijk onderhielden zij daarenboven zeer goede betrekkingen. In 1810’ traden zij1 voor het eerst als zelfstandige verzorgers van staatsleeningen op, dus zonder ruggesteun van den keurvorst van IT essen. Over al dit zonnig geluk konden de moeilijkheden van hét continentaal stelsel slechts een vluchtige schaduw werpen. Meyer Amischel stond aan huiszoe¬ kingen bloot, die hem echter, dank zijl zijn voorzichti¬ ge voorzorg, niet in moeilijkheden brachten, integen¬ deel hem de geruststellende ambtelijke verklaring ver- ‘ schaften, —dat het huis Rothschild vroeger intensief in koloniale goederen en Engelsche manufacturen had gehandeld, maar ‘dat het zich sedert de stremming van het Engelsche verkeer bezighield met bankzaken en met continentale goederenhandelfl. Te midden van al de spanning en schudding dier tijden overleed Meyer Amschel (1812), oud en der dagen zat, de grondlegger van een wereldmacht, die in %€de eerste helft der 19e eeuw in Europa tot ongehoor- den invloed zou geraken en in ‘de tweede helft haar plaats bijna onverminderd zou weten te bewaren. Het werd nu Nathans dag! Niet alleen, dat van de vijf broeders hij! de gladste zakenkop was, maar daaren¬ boven woonde hij in Engeland, dat in ‘den eindstrijd tegen Napoleon aan zijn medestrijders hulp en sub¬ sidie verstrekte en als overwinnaar uit de groote wor¬ steling te voorschijn komen zou. Groote sommen moesten in 1813Š1814 aan, Oosten¬ rijk worden verstrekt. Waren vroeger de subsidies langs moeilijke wegen onder vele bezwaren vaak in baar geld verzonden, die betaling viel nu dubbel zwaar, wijl Engeland door het continentaal stelsel van edel metaal was gedraineerd. Wat Oorti over het continentaal stelsel zegt, is niet geheel juist en ook niet geheel vriji van tegenstrijdig¬ heid1). Het continentaal stelsel, we doelden er reeds op, was van Napoleons zijde een stelsel van zélfblok- bade van het Europeeische continent, tot afweer van de producten van ‘den Engelschen handel (bijv. kolo¬ niale waren) en van de Engelsche nijverheid (bijv. textielgoederen). Het economische leven in Engeland werd met lamheid geslagen; een crisis brak los; wijl geen exportgoederen het land verlieten, vloejde het goud en zilver weg. Dezen voor Engeland zoo nood- lottigen gang van zaken bevorderde Napoleon met zijn licentiehandel, schijnbaar een zwichten voor den druk van het blokkade-systeem, in werkelijkheid een gereglementeerde commercie, die producten van eon- tinentalen arbeid uitvoerde, maar in ruil geena of slechts weinige Engelsche goederen, maar wel goud en zilver binnenkomen liet, Het is duidelijk, hoe zwaar voor Engeland in deze omstandigheden het zenden der oorlogssubsidies in specie wezen moest, ©n ook hoe moeilijk het moest zijn Š%€daar uiteraard de wisselkoers niet ‘buiten deze dingen bleef Š bedragen van eenige beteekenis per wissel over te maken. Hier nu ‘bracht Nathan Rothschild uitkomst. Hij stelde tusschen de huizen te Londen, te Frankfort en weldra Š na den. val van Napoleon Š ook te Parijls een sport clearingsverkeer in, dat niet alleen de En- 1) Vgl. E. F. Heickscher, The continental system, an eoonomiic interpretation, Oxford 1922. gelsche subsidisbetaliiiig diende, maar ook in de vele transacties tusschen de verbonden mogendheden on¬ derling en tusischen Frankrijk en deze zijn diensten bewees, Het behoeft niet ‘te worden opgemerkt, dat al —clearendfl tegen lager procent dan elk ander bemid¬ delaar vragen moest, Rothschild goede zaken deed. Mén beeft veel gefabeld over dan invloed op het vermogen der Rothschilds van den slag bij’ Waterloo. Het is waar, dat de broeders onder elkander1 een snel¬ len ‘berichtendienst bezaten, die hen in staat stelde de groote gebeurtenissen van dien zoo wisselzieken tijd eerder dan ieder ander te vernemen en er hun voordeel mede te doen.. Zoo is het ook waar, dat Nathan door een snellen koerier, die zich te Oostende in een schip geworpen had, eerder dan ieder ander, zelfs dan het Engelsche gouvernement, verwittigd werd van den afloop van het geduchte treffen, door de beurs in hooge spanning verwacht. Ongetwijfeld heeft hij er ook zijn voordeel mede gedaan en is het gewin niet ‘Onbelangrijk geweest. Maar het is niet juist, dat op dit een© -geluk heel ‘de fortuin der Rothschilds is gebouwd; daarvan waren ‘de fundamenten reeds lang gelegd en de muren en de bogen rezen bereids ver omhoog. De jaren 1815 tot 1830 vormen het tijdvak van le onbetwiste heerschappij van Metternich. Zijn stre¬ ven en dat- van Oostenrijk en van de door beiden ge¬ leide Heilige Alliantie was d’e volken landsvaderlijk te besturen, aan de volken Š na veel onrust Š rustte -geven en alle liberalisme en democratie en revolutie te onderdrukken, ‘desnoods door gewapende interven¬ tie in het tot oproer bereide land. Engeland, dat zich buiten de Heilige Alliantie hield, stond wat ter zijde, tot reactie en interventie weinig geneigd, vooral niet, sedert omstreeks 1825 de jonge Tories de teugels van het bewind hadden gegrepen. Deze constellatie bepaalde de positie der Roth¬ schild’s in den nieuwen tijd. In het algemeen sloten zij’ zich bijl de reactie aan; zijl werden de bankiers -der Heilige Alliantie, die zij’ Š wanneer’ het tot inter¬ ventie kwam, zooals in Napels en in Spanje Š steun¬ den met hun kapitaalkracht en hun crediet. Ook ston¬ den zij gaarne achter de regeeringen, die met hun neus¬ wijze stenden en volksvertegenwoordigingen, welke op het budget invloed zochten uit te oefenen, niet in goede harmonie verkeerden. Maar in Londen, waar Nathan immer waakzaam was, ‘bleef d’e deur naar ‘het liberalisme openslaan. Uiteraard noodzaakten deze omstandigheden tot vestiging in Weenen, waar Salomon zijn tenten op¬ sloeg. Amschel leidde de zaken van het huis in Frank¬ fort; James bleef in Parijs en Nathan week niet van Londen. Een vijfde afdeeling eindelijk werd in Napels ge¬ vestigd, waar ‘Oostenrijk had geïntervenieerd en waar een Oastenrijlksch bezettingsleger door de inwoners des lands moest worden betaald. Dit bracht financieels transacties mede tusschen Napels en Weenen, waar¬ mede de Rothschilds zich belastten, die door Karl werden gerepresenteerd. Terecht koin de gezant van Oostenrijk bij1 den Bondsdag te Frankfort schrijven: —Dieses Haus 1st durdh seine ungeheueren Geldgeschafte, Wechsel- und Kreditverbindungen in der Tat jetzt zu ©iner wahren Puissance erwaclhsen und hat sich dergestalt in. -den Bezitz des grossen Geldmarktes gesetzt, dass es die Bewegungen und Operatiomen der Potentaten und sel’bst der grössten europaischen Machte zu hemmen und. zu fördern imstande ist, wie es ihm gefalltfl. —Als een donderslag bij helderen hemelfl, zoo sug¬ gereert een oude rhetorica in een overigens weinig waarschijnlijke vergelijking, brak in 1830′ de Julire- volutie los. De Rothschilds waren juist verwikkeld in Fransche conversieleieningen; bij’ ‘het dalen der staats¬ papieren verloren -zij ontzaglijke bedragen, naar eigen latere mededeeling 17 xnillioen, en de groote ‘bankiers¬ firma, die zich zoo -diep in financieel© ‘betrekkingen 730 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 met de reactie verwdkfceld had, scheen haar ondergang nabij1. Toch is zij! deze moeilijkheden te ‘boven gekomen en ging ze na 1830 een nieuwe periode van bloei tege¬ moet. Conti wil hiervan vertellen in een tweede deel, dat wij’ gaarne van zijn hand verwachten. Het boek van Conti is een aangenaam leesbaar boek, op de wijize der Engelsche levensbeschrijvingen met breede aanhalingen uit brieven versierd. M’aar het moest noodwendig aan den buitenkant der dingen blijven, daar de schrijver geen toegang tot de particuliere archieven der Rothschilds had. Balansen en grootboeken en intieme correspondentie, veronder¬ steld dat dit alles aanwezig is, konden niet worden geraadpleegd. Ook schiet de schrijver een enkele maal te kort in de schildering van de historische entourage; wij gaven er hierboven bij het continentaal stelsel reeds een voorbeeld van. Hoe leerzaam zou ook een vergelijking met de Fuggers der 16e eeuw zijh ‘geweest, die onge¬ twijfeld tot ‘belangrijke beschouwingen aanleiding ge¬ ven ban, en voorts een teekening van de ontwikkeling van het bankierswezen en het emissiebedrijif voor staatsleeningen in den aan overgangen zoo rijken tijd van het laatst der 18é eeuw en het begin der 19e eeuw. Maar zulke eischen moet men aan Oorti niet stel¬ len. Hij is een onderhoudend verteller, die over een belangrijke materie een vlot en goed ‘boek geschre¬ ven heeft. z Sneller_ DE RIJKSMIDDELEN. In dit nummer treft men aan het gebruikelijke over¬ zicht van de opbrengst der Rijksmiddelen over de maand Juli 1928, in vergelijking gebracht met de overeenkomstige cijfers van Juli 1927. De gewone middelen brachten in de afgeloopen maand … 40.725.000 op tegen … 42.417.900 in Juli 1927 en ventoonen mitsdien een achteruitgang van … 1.692.900. Daarentegen overtrof de totale opbrengst de raming met … 1.893.600. Zooals echter reeds meer¬ malen werd opgemerkt, en ook op dan middelenstaat is aangeteekend, is een vergelijking van raming en op¬ brengst voorshands nog zeer onzuiver, daar’ in de raming der inkomstenbelasting reeds de belastingver¬ laging is verwerkt, waarvan de invloed op de opbrengst zich eerst in de tweede helft van dit jaar zal doen ge¬ voelen. De totaal-opbrengst over de eerste zeven maanden van dit jaar bedroeg …292.395.700, d.i. …4.565.400 minder dan in hetzelfde tijdvak van het vorige jaar. Daarentegen werd de raming i;n genoemde periode met … 20.575.800 overschreden. Wat hierboven ten aanzien van de maand-opbrengst werd opgemerkt, geldt even¬ wel in nog sterker mate ten opzichte van de opbrengst der eerste zeven maanden van het jaar. Niet alleen heeft men hier te rekenen met de inkomstenbelasting, waarvan de opbrengst voor het geheele jaar … 15 mil- lioen lager is geraamd, terwijl de belastingverlaging, met het oog waarop het ramingscijfer werd terugge¬ bracht, eerst met 1 Mei jl. in werking is getreden, doch ook de personeel© belasting maakt de vergelijking on¬ zuiver; immers de voor 1928 geraamde inkomst is … 6.500.000 lager gesteld, terwijl de betreffende belas¬ tingverlaging zich nog slechts in geringe mate doet gevoelen. In vergelijking met de overeenkomstige maand van het vorige jaar vertoonden de vermogensbelasting, de rechten op den invoer, het statistiekrecht, de zout-, de geslacht-, de wijin- en de suikeraccijns, de belasting op gouden en zilveren werken, de zegelrechten, de registratierechten, de domeinen en de akten voor de jacht en visscherij een hooger opbrengstcij’fer. Daar¬ entegen brachten minder op de grondbelasting, de per¬ soneel® belasting, de inkomstenbelasting, de dividend¬ en tantièmebelasting, de gedistilleerdaccijns, de bier¬ accijns, de tabakaccijns, de ‘belasting op rijwielen, de rechten van successie, van overgang (bijl overlijden en bij’ schenking en de loodsgelden. Over het algemeen genomen was de loop der middelen in de afgeloopen maand niet bijzonder gunstig. In tegenstelling met de vorige maand gaf de grond¬ belasting- ditmaal een daling in opbrengst te zien. Het decres bedroeg … 384.500. Dank zij! de ruime ontvang¬ sten in eenige vorige maanden van het jaar beliep de inkomst over de eerste zeven maanden van 1928 toch nog … 595.800 méér dan die van hetzelfde tijdvak van het vorige jaar, hetgeen waarschijnlijk voor een deel aam snellere invordering mag worden toegesc’hreven. Gerekend over zeven maanden werd de raming met … 3.969.600 overtroffen, waarbij’ intusschen .moet wor¬ den bedacht, dat de grondbelasting in het midden des jaars zeer ruim pleegt te vloeien; ook in de afge¬ loopen maand kwam ruim 11 ton boven de geraamde opbrengst binnen. Ook de personeel© belasting liep in opbrengst terug (met … 154.100), waarin eenige invloed der belasting¬ verlaging, tot stand gebracht door de wet van 28 De¬ cember 1926 (‘Staatsblad No-. 432), is te onderkennen. De raming werd in de afgeloopen maand met ruim 18 ton overschreden, waarbij’ men evenwel heeft te rekenen met de omstandigheid, dat Juli voor de per¬ soneel© belasting steeds een gunstige maand is. In de eerste zeven maanden van het loopende jaar kwam reeds … 894.000 minder binnen dan in het tijdvak Januari t.m. Juli 1927, terwijl 7/12 der raming met … 467.000 werd overtroffen. Zooals reeds hierboven werd opgemerkt geeft dit laatste cijfer echter een te gunstigen indruk, daar de belastingverlaging, met het oog waarop de betreffende middëlenpost … 6/i’ mil- lioen lager werd geraamd, nog slechts in beperkte mate invloed uitoefent. De inkomstenbelasting gaf in de afgeloopen maand een belangrijk lagere opbrengst te boeken. De terug¬ gang bedroeg … 1.229.400. Ook de raming werd bij’ lan¬ ge ;na niet gehaald (opbrengst … 3.697.900 minder) ; de maand Juli is echter voor deze belasting doorgaans vrij’ ongunstig. Bij’ vergelijking van de ontvangsten over de eerste zeven maanden van 1927 en 1928 blijkt, dat de opbrengsten als volgt over de verschillende dienstjaren kunnen worden verdeeld: Jan. t/m. Juli 1927 Jan. t/m. Juli 1928 1924/25…. f 1.197.000,Š Š 1925/26…. — 3.571.600,Š f 645.000,Š 1926/27. Š — 58.570.200,Š — 2,990.600,Š 1927/28…. — 1.754.000,Š — 57.796.900,Š 1928/29…. — _ — 347.400,Š Totaal. f 65.092.800,Š f 6 J.779.900,Š Uit dit vergelijkend overzicht blijkt, dat tot dusver in ‘het loopende jaar … 3.313.000 minder werd ontvan¬ gen dan in het voorafgaande. Ongetwijfeld mag dit voor een deel ‘hieraan worden toegeschreven, dat in 1927 achterstand werd ingehaald, hetgeen de ontvangst gunstig beïnvloedde, terwijl thans de snellere invor¬ dering voor wat dit middel betreft van geen beteeke- niis meer is. In dit verband moge er nog op worden gewezen, dat in de eerste zeven maanden … 12.196.600 boven de raming is binnen gekomen. Deze overschrij¬ ding behoeft intusschen niet te verwonderen, daar in de eerste vijf maanden van het jaar doorgaans meer dan de helft van de geheele jaar-opbrengst wordt ge¬ bod. Aan den anderen kant dient te worden bedacht, dat de belastingverlaging, in verband waarmede ‘het ramingscijfer is teruggebracht, eerst met 1 Mei jl. in werking is getreden, zoodat de overschrijding der raming feitelijk beduidend minder heeft bedragen. De vermogensbelasting was de eenige directe belas¬ ting, die een hooger opbrengstcijfer vertoonde. Het accres beliep … 26.600 en deed de opbrengst over de eerste zeven maanden … 238.500 stijgen boven die van hetzelfde tijdvak van 1927. Daarentegen werd de ra¬ ming in het tijdvak Januari t.m. Juli niet bereikt; het nadeelig verschil bedroeg … 414.100. De maanden Juni t.m. September zijn echter voor de vermogensbe¬ lasting niet gunstig; in de afgeloopen maand bracht 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN genoemd middel ruim … 744.000 minder dan de raming op. De dividend- en tantièmebelasting leverde … 340.400 minder dan in Juli 1927, waarbij intusschen moge worden opgemer’bt, dat de opbrengst in Juli 1927 bui¬ tengewoon boog was. Op zichzelf beschouwd was de inkomst in de afgeiloopen maand zeer gunstig te noe¬ men; een ‘bedrag van … 5.956.300 wordt zelden of nooit bereikt. Zooals bekend komt de dividend- en tan¬ tièmebelasting op zeer onregeljnatige wijze binnen; een zeer belangrijk deel wordt in slechts enkele maanden ontvangen. Ditmaal werden, evenals het vorige jaar, in de maand Juli blijkbaar de groote aanslagen vol¬ daan. Gaat men echter de ontvangsten over de eerste zeven maanden na, dan is ‘het resultaat voor 1928 niet zoo gunstig; in het vorige jaar kon … 437.700 méér worden geboekt; voorts bleef de opbrengst …409.400 bij’ 7/12 dér raming ten achter. De invoerrechten bleven zich in stijgende lijn be¬ wegen, evenals bet statistiekrecht. Het surplus be¬ droeg respectievelijk … 473.600 en … 8.200. Ook gere¬ kend over zeven maanden geeft de loop van deze beide middelen reden tot tevredenheid. Zoowel de opbrengst als de raming werden in gemeld tijdvak ;niet onaan¬ zienlijk overtroffen; bij’ de invoerrechten met … 3.226.400 en … 3.575.900 en bij’ het statistiekrecht met onderscheidenlijk … 153.200 en … 107.200. Yan de accijnzen bracht de zoutaccijhs …21.700 méér op, waarvoor een bepaalde oorzaak niet aanwijs¬ baar is. Gerekend over 7 maanden bracht het zout … 87.600 minder in de schatkist dan het vorige jaar en ruim … 100.000 minder dan 7/12 der raming. Ook de geslachtaccijns leverde een surplus boven de gelijk¬ namige maand van 1927 (van … 88.100), evenals de wijnaccijns, die … 5.000 in opbrengst vooruitging. Daarentegen wees de gedistilleerdaccijns een lagere inkomst aan van … 352.200. De opbrengst van dit mid¬ del blijft nog voortdurend bij de verwachting ten ach¬ ter; in de eerste zeven maanden werd …768.200 min¬ der dan in de gelijknamige maanden van 1927 en … 1.252.700 beneden de raming ontvangen. De beken¬ de oorzaken (smokkelarij in Noord-Brabant; toene¬ mend gebruik van alcoholvrijb dranken) ‘doen zich hier gevoelen. Ook het bier gaf minder te boeken (… 81.600); de raming werd daarentegen met ruim … 30.000 overschreden. Gerekend over zeven maanden steeg de opbrengst … 457.000 boven die van dezelfde periode van 1927. De suikeraccijns wees een hoogere inkomst van … 503.800 aan, doch deze vooruitgang was slechts schijnbaar, daar de maand Juli in 1928 vijf tegen in 1927 vier verschijndagen van den kredietter- mijh (Maandagen) telde. Neemt men dit in aanmer¬ king, dan blijkt per week in Juli 1928 minder ver- accijnsd te zijn dan in de maand Juli van het vorige jaar. Gerekend over 7 maanden gaf 1928 een surplus van … 1.753.2001 boven 1927 en van … 1.026.900′ boven 7/12 der raming. Eindelijk trekt de tabakaccijms de aandacht, die … 471.000 in opbrengst terugliep, het¬ geen intusschen na de ruime ontvangsten in de vorige maanden van geen beteekenis is te achten. De belasting op gouden en zilveren werken leverde … 18.000 méér op dan in Juli 1927. Met 1 Juli 1927 trad evenwel de gewijzigde waarborgwet in werking, waarbij1 voor de betaling van het recht een kredietter- mijn werd toegestaan, waardoor de opbrengst over die maand abnormaal laag was. De belasting op rijwielen leverde … 39.600 minder op. De totale opbrengst der eerste zeven maanden bedroeg … 6.054.800, waarvan 10 pOt. aan de gewone middelen ten goede is geko¬ men. In de maanden Januari t.m. Juli 1927 werd … 6.702.100 ontvangen. Waar de prijs van een rijwiel- plaatje van … 3 tot … 2,50 is verlaagd, beteekent dit, dat in 1928 het aantal rijwielen al weer belangrijk is toegenomen. De zegelrechten gaven een stijging te zien van … 102.400, welke geheel aan het ruimer vloeien van de foeursbelasting was te danken, welke een accres van … 148.800 vertoonde. De registratierechten leverden 731 … 635.000 méér op, waarschijnlijk ten gevolge van nieu¬ we emissies. Tot dusver maakte deze groep van mid¬ delen een goed figuur. Gerekend over zeven maanden werden zoowel de opbrengst van het vorige jaar als de raming overschreden, bij de registratierechten zelfs met aanzienlijke bedragen (… 3.396.400 en … 3.271.200), en dit terwijl de opbrengstcijfers voor de zegel- en registratierechten voor 1928 resp. … 5.000.000 en … 1.500.000 hooger zijn geraamd. De successierechten gaven in de afgeloopen maand … 517.500 minder te boeken, waarin de verlaging der tarieven door de wet van 28 December 1926 (Staats¬ blad No. 429) tot uitdrukking komt. Over het tijdvak Januari t.m. Juli bedroeg de teruggang … 7.746.300. Ook de raming werd in genoemd tijdvak niet gehaald (ontvangst … 1.508.900′ minder). Weliswaar kan dit tekort nog in de volgende maanden bij dit middel, dat op zeer onregelmatige wijze binnenkomt, worden aan¬ gezuiverd, doch de kans is groot, dat het voor 1928 geraamde opbrengstcijfer ad … 40.000.000 (… 5.000.000 lager dan dat voor 1927) te hoog zal blijken te zijn genomen. De domeinen brachten in de afgeloopen maand … 5.100 méér op en de akten voor1 de jacht en vissche- rij … 2.000. Daarentegen vertoonden de loodsgelden een daling van … 11.900’. De loop van laatstgenoemd mid¬ del stelt teleur ; in de eerste zeven maanden van 1928 kwam … 58.800 minder binnen dan in dezelfde periode van het vorige jaar en … 356.300 beneden 7/12 der raming. De inkomsten van het —Leeningfonds 1914fl belie¬ pen in de afgeloopen maand … 6.492.900′ tegen … 7.846.600 in Juli 1927. Van eerstgenoemd bedrag was ruim … 1.746.000 aan de VerdedigingSbelastingen te danken. In de eerste zeven maanden van 1928 werd in totaal … 49.436.100 ontvangen (in hetzelfde tijdvak van het vorige jaar … 63.249.700). Voor het —Wegenfondsfl kwam in de afgeloopen maand … 752.200 binnen, waarvan … 165.400 op reke¬ ning komt van de Bijwielbelasting. De opbrengst over de eerste zeven maanden van 1928 bedroeg … 11.603.800 (waarvan … 5.449.300 rijwielbelasting). In de maand Juli van 1927 werd … 409.500 ontvangen. BUITENLANDSCHE MEDEWERKING. NA DE WETTELIJKE STABILISATIE IN FRANKRIJK. Prof. B. Nogaro te Parijs schrijft ons: Het probleem der prijsstijging. Algemeen wordt in Frankrijk als een dogma aange¬ nomen, dat de stabilisatie een stijging der prijzen ten gevolge moet hebben. Deze bewering Schijnt» te zijn ge¬ baseerd op de ruwe voorstelling, dat de terugkeer tot den gouden standaard de invoering van de wereldgoud- prijzen medebrengt. Wat zijn echter wereldgoudprij- zen? Eigenlijk bestaat er zoo iets niet: er zijn prijzen, genoteerd in de Vereenigde Staten of Groot-Brittan- nië, landen, die niet slechts den gouden standaard voe¬ ren, doch wier geldeenheid tegenwoordig weer het voor-oorlo’gsche gewicht aan gond vertegenwoordigt. In andere landen noemt men goudprijzen, de prijzen uit gedrukt in dollars of ponden van de koopwaren- van deze landen. Na een wisseloperatie blijkt dan, dat de Fransche goudprijzen aanzienlijk lager blijiven dan de Engelsche of Amerikaansche goudprijzen; dit ten min¬ ste wat de gemiddelden betreft, omdat de prijisstijging in F rankrijk over het algemeen niet -gelijk is aan het koersverschil ten opzichte van 1914 plus de prijsstij¬ ging in de Vereenigde ‘Staten en Engeland. Inderdaad bestaat er geen enkele aanleiding voor, dat de stabilisatie de prijzen -doet stijgen. Het gemid¬ delde van de binnenlandsche prijzen hangt eensdeels af van de prijzen van de ingevoerde of uit te voeren producten, die rechtstreeks afhankelijk zijn van den wisselkoers, en anderdeels van de prijzen der produc¬ ten van de in het binnenland voortgebrachte -waren, _ die hiervan min of meer onafhankelijk zijn. Nu wordt, 732 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 zelfs wat de prijzen der in en ui’t te voeren waren betreft, de waarde bepaald door de hoogte van den wisselkoers, zij™ deze vast of onvast. Ongetwijfeld werd de stabilisatie in België gevolgd door een prijsstij¬ ging, doordat de regeering haar had uitgevoerd tegen de hoogste wisselkoersen en de ‘handhaving van dit niveau de prijzen heeft doen stijgen, naar mate men de voorraden vernieuwde. Maar in Frankrijk zou het niet zoo zijn en is het ook werkelijk niet zoo geweest, daar de stabilisatie in dat land was voorafgegaan door een aanzienlijk herstel van den wisselkoers. Inderdaad wordt het indexcijfer voor de groothandelsprijzen, dat in December 1926, toen de stabilisatie feitelijk werd uitgevoerd, 640 was, ook nu weer gevonden op precies dezelfde hoogte (637). Het is waar, dat er eerst een daling heeft plaats gehad en dat het alga- meene indexcijfer voor groothandelsprijzen in October 1927 tot 600 daalde, doch dit toont aan, dat de Fransche stabilisatie werkelijk was gevolgd, niet door een stijging, doch door een daling der prijzen: en voor de latere stijging vindt men gemakkelijk een verkla¬ ring in de verandering der douane-tarieven. Wat de kleinhandelsprijzen betreft, deze hebben een soortgelijke evolutie ondergaan, met dit verschil, dat zij zich thans op een aanmerkelijk lager niveau bewegen dan in het eind van 1926. Nadat hun niveau December 1926, tem tijde der stabilisatie, 599 was, daalde dit onafgebroken tot November 1927, in welke maand het indexcijfer 500 werd bereikt. Vervolgens vond een vrij geringe stij¬ ging plaats, zoodat in Maart 1928 het cijfer 524 werd behaald. De prijzen stegen verder en wel tot 557 in Juni jl. Thans is het indexcijfer weer 547. Het is eveneens heel waarschijnlijk, dat de jongste stijging der kleinhandelsprijzen voor een goed deel te wijten is aan de douane-tarieven en men mag er wel bijvoegen, aan de inrichting van den kleinhandel zelf; want er moet wel op gelet worden, dat de prijs voor het vleesch in de Fransche steden op dezelfde hoogte is gebleven, terwijl de veeprijs op het platte1- land, ten minste wat runderen en varkens betreft, ongeveer met een derde is gedaald. Indien de feiten het klaarblijkelijk theoretisch on¬ juiste begrip —prijsstijging, noodzakelijk gevolg van de werkelijke stabilisatiefl tegenspreken, is het duide¬ lijk, dat het begrip —prijsstijging, toegeschreven aan de stabilisatie van rechtswegefl nog veel minder te verdedigen is: de stabilisatie van rechtswege, zooals ziji inderdaad in Frankrijk is uitgevoerd tot dén zelf¬ den koers als de werkelijke stabilisatie, nadat deze laatste gedurende 18 maanden had gewerkt, bevestigt slechts den feitelijken toestand en schept geen enkel nieuw feit op economisch gebied. Ten hoogste kan men zeggen, dat deze wettelijke stabilisatie, voorzoo- ver hierbij de duurzaamheid van de nieuwe prijsschaal betrokken is, psychologisch een gunstige factor zal zijn voor bet herstel van de hooge en gemiddelde sa¬ larissen en de progressieve stijging der huren. En misschien zal op den duur een geringe verhooging van de kostprijzen in zekere ondernemingen hiervan het gevolg zijn. Men kan zonder aarzelen beweren, dat buiten deze twee onderstellingen de wettelijke stabilisatie geen invloed op de prijzen zou hebben uitgeoefend. Boven¬ dien wordt dit door de eerste indexcijfers, die wij hebben kunnen verzamelen, bevestigd. Het laatste indexcijfer der groothandelsprijzen te Parijs is inder¬ daad iets lager dan het voorafgaande (637 in plaats van 639) : het indexcijfer voor de kleinhandelsprijzen is meer gedaald (547 tegen 557 een maand tevoren). Dit verhindert niet, dat het Fransche volk voortgaat met te spreken over de prijsstijging, alsof deze wer¬ kelijk bestond, omdat het zich heeft laten overtuigen, dat deze moest plaats vinden. De herschaiting van de balansen. De wettelijke stabilisatie kon niet nalaten, verschil¬ lende juridische problemen uit te lokken. Men moest ‚zich in de eerste plaats .afvragen, hoe de toestand voor houders van Fransche staatsschuld en waarden met vaste inkomsten zou worden. Aan het einde van de laatste zittingsperiode had de Heer Poincaré te dien aanzien woorden gesproken, waaruit zou kunnen worden opgemaakt, dat hij aan houders van schuld¬ bewijzen met vaste inkomsten rechten toekende, die uit de stabilisatie zouden voortvloeien. Tijdens het laatste debat echter heeft hij zich categorisch tegen een dergelijke stelling uitgesproken. Hij’ heeft er overigens terecht de aandacht op gevestigd, dat houders van Fransche staatsschuld en andere waarden met vaste inkomsten er niets bij zouden winnen door steeds dè denkbeeldige hoop op revalorisatie bij de regeling van de feitelijke stabilisatie te blijven koes¬ teren. Men zou evenwel hebben kunnen verwachten, dat ‘de wettelijke stabilisatie, ten slotte door de ver¬ tegenwoordigers der houders van Fransche staats¬ schuld aangenomen, tot een krachtigan aanval van die zijde, om compensaties te verkrijgen, aanleiding zou geven. Men moet echter erkennen, dat deze aan¬ val tot nu toe vrij zwak is geweest: misschien is dit feit toe te schrijven aan de moeilijkheid, die er zou zijin, indien zelfs een geringe vergoeding aan de hou¬ ders werd toegestaan, daar. het in vele gevallen bijna ónmogelijk is, ‘het bewijs voor den datum, waarop de schuldbewijzen werden gekocht, te leveren. Ongetwij¬ feld moet dit stilzwijgen ook hieraan worden toege¬ schreven, dat niet alleen de staat, doch ook machtige maatschappijen, speciaal de spoorwegmaatschappijen, hierbij betrokken zijn, die ernstig zouden worden ge¬ troffen, indien men het. .beginsel van compensatie aan houders van schuldbewijzen met vaste inkomsten doorvoerde. Anderzijds heeft de revalorisatie het probleem van balanshervorming opgeworpen. Sommige partijen hebben bovendien een politieke beteekenis aan deze hervorming willen toekennen, door de aandacht op het gebrek aan overeenstemming tusschen de taxatie van de onroerende goederen van de Bank van Frank¬ rijk en hun werkelijke waarde te vestigen. Gegeven de wijze, waarop de munthervorming in Frankrijk heeft plaats gehad door invoering van den goudfrank, ge¬ heel overeenkomend met den koers van den tevoren gestabiliseerden papierfrank, is het niet dringend noodig, de balansen te herschaften en schijnt dit slechts van ‘belang voor de onroerende goederen van maatschappijen en voor de berekening der reserves. Het spreekt van zelf, dat. het van een.ig belang is, de activa der maatschappijen met hun werkelijke waarde op te nemen, doch deze ‘bewerking is tamelijk moeilijk te verwezenlijken en de deskundigen aarzelen nog om¬ trent de wijze van invoering. Anderzijds gaat bet vraagstuk gepaard met een fiscaal probleem, want men moet duchten, dat de fiscus de verandering in de waardebepaling van de ‘bezittingen der maatschap¬ pijen als een belastbare waardevermeerdering zal be¬ schouwen. Alvorens eventueele wetten voor de ‘balans¬ hervorming uit de vaardigen, schijnt het gewenscht, dit fiscale probleem op te lossen. Dit is bovendien een punt, waarbij de Fransche wetgeving door aan¬ vulling stellig zou winnen. De buitenlandsche handel. Men moet zich eveneens af vragen, hoe de Fransche buitenlandsche handel, zoowel door de feitelijke, als door de wettelijke stabilisatie, werd beïnvloed. In dit opzicht moet men vaststellen, dat de laatste zes maanden in vergelijking met de uitkomsten van het voorafgaande jaar een tegenstelling vertoonen. Over het algemeen zijn de in- en uitvoeren lager dan in de overeenkomstige periode van het vorige jaar. Bovendien is de handelsbalans tegenwoordig passief; de cijfers zijn als volgt : lste kwartaal 1927 1ste kwartaal 1928 Invoeren. 27.000.000.000 26.300.000.000 Uitvoeren …. 26.841.000.000 25.249.000.000 Het zou volkomen irrationeel zijn, uit deze globale 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 733 vaststellingen positieve conclusies te willen trekken. Alvorens eenige waardeering te formuleeren, zal het noodig zijn tot analyse over te -gaan; men bevindt dan, dat de Fransehe buitenlandsche handel de volgende ontwikkeling vertoont. Ten eerste waren, wat de fabricaten betreft, de in¬ voeren in 1927 lager dan die in 1926; in 1928 was or integendeel een toeneming, zelfs op het cijfer voor 1926: daarentegen daalden de uitvoeren van fabri¬ caten, behalve echter in het tweede kwartaal van 1928, toen de verkoopen van fabricaten een toeneming tegenover 1927 vertoonden. Over het algemeen kan men echter zeggen, -dat, wat de fabricaten betreft, de invoeren toenamen, terwijl de uitvoeren achteruitgingen. Ten opzichte van de grondstoffen voor de industrie komt men tot precies dezelfde slotsom: de invoeren vertoonen een stijging, terwijl -de uitvoeren een -daling aanwijz-dn. Men moet hieraan echter toevoegen, -dat de invoeren van grondstoffen in 1927 lager waren dan in 1926. Wat ten slotte de -levensmiddelen -betreft, verschilde de tendens van 1927 met -die van 1928: de invoeren verminderden, terwijl -de uitvoeren vermeerderden. Waar -de toestand van den Franschen buitenland- schen handel aldus is ontleed, kan men -daaraan eeni-ge waardeeringsel-ementen on-tleenen. Wat ‘de le¬ vensmiddelen betreft, schijnt -de toeneming van de uitvoeren in 1928 verband te houden met -de toene¬ ming van -de Fransehe productie, in het bijzonder met -de vermeerdering van den veestapel en -den sindsdien -toegestanen vrijen uitvoer van landbouwproducten. Wat den achteruitgang van de invoeren betreft, is het geenszins uitgesloten, dat deze ©enigszins verband houdt met de verho-o-ging der douane-tarieven. Wat anderzijds de vermeerdering van -den invoer van fabricaten betreft, is het zeer waarschijnlijk, dat -deze verband houdt met het Fransch-Duitscbe Han- -delsverdra-g, dat inderdaad een verlaging van het Fransche -douane-tarief ten gevolge had. Duitschland zag zich tot dusver tegenover het algemeen e tarief geplaatst, hetgeen in vele gevallen prohibitief werkte. Wat den uitvo-er van fabricaten betreft, die -boven¬ dien een zeer gerin-ge -daling tusschen het eerste kwartaal van 1928 en het eerste kwartaal van 1927 Kad ondergaan, -deze maakt, integendeel indien men de -tweede kwartalen van deze beide jaren vergelijkt, plaats voor een stijging in 1928. De -afneming in den uitvoer van fabricaten schijnt -dus zeer gering en van korten -duur te zijn geweest, hetgeen een-s te meer be¬ wijst, -dat de stabilisatie van het -geld in Frankrijk niet de door sommigen aangekondi-gde crisis heeft veroorzaakt. Ten slotte schijnt -de ontwikkeling van den Fran- schen buitenlandse-hen handel, ten opzichte van. de grondstoffen, duidelijk een neiging tot hervatting der zaken aan te to-onen. De Fransche industrie, voor goed verzekerd van een vaste valuta, is zeer optimis¬ tisch gestemd en vóórziet zich van voorraden met het oog op -de toenemende productie. ONTWIKKELING EN BETEEKENIS VAN DE STAATSBANK VAN DE UNIE DER SOCIALISTISCHE SOVJET REPUBLIEKEN. De heer G. Böse te Heidelberg schrijft ons: De eerste belangrijke gebeurtenis in de ontwikke¬ ling van het Russische bankwezen van de verhoudin¬ gen in het -oude Rusland tot ‘het tegenwoordige regime was de samensmelting van verschillende handelsban¬ ken met de -Staatsbank onder den naa-m van Volks¬ bank, die op 14 December 1917 na de omwenteling plaats vond. In den tijd van het z.g. oorlogscommu- ni-sme trad een t-o-t desorganisatie leidende verwaarloo- zing, vo-oral van het particuliere bankwezen ‘in, te z-amen met een bedenkelijke minachting van de func¬ tie van het bankwezen voor den geldsomloop en -de kapitaalverzorging van het land. De inflatie werd door de ver doorgevoerde .uitschakeling van -de vrije markt en de distributie van verbruiksgoederen van over¬ heidswege versterkt en leidde ten slotte tot een vol¬ slagen koersverandering -door de verziende —rea-lpo-li- ticu-sfl Lenin, tot de zoogenaamde —nieuwe economi¬ sche politiekfl. Eerst van -dit o-ogenblik af ‘k-o-n de reeds langen tijd werkende Staatsbank van -de Sovjet Re¬ publieken (Gosbank), onder -de leus een nieuw econo¬ misch idee te zullen doorvoeren, haar volle werkzaam¬ heid beginnen. Het tegenwoordige economische stel¬ sel van het bolsjewisme ontwikkelde zich langzamer¬ hand. De gedachte van een communistische, economi¬ sche -orde ko-n nog slechts als fictie gehandhaafd wor¬ den. Weliswaar werd de terugkeer tot- het Mi-ddeleeuw- sche kapitalisme -als een tactisch meesterstuk van de Sovjets tegenover het internationale kapitalisme voor- gesteld en als een begin van een krachtige politiek tot verwezenlijking van -de -wereldrevolutie door het wijd¬ vertakte propaganda-apparaat geprezen. Maar in wer¬ kelijkheid was dit stelsel door -het inzicht vo-orgeschre- ven, -dat de Sovjets hun economisch bestaan zonder de overigens zoo -gesmade praktijk van het kapitalisme op -den -duur niet meer zouden kunnen handhaven, noch in het ‘binnenland, waar -de staatsbegrooting en de be- lastingverhoudingen dringend een verandering ver- eischt-en, noch in het buitenland, waarmede de verbin¬ dingen sterker bleken te zijn dan ieder streven naar autarchie. In dit verband werd aan het bankwezen van de U.S.S.R. weer zijn centrale plaats in de volkshuis¬ houding ingeruimd. De Staatsbank neemt Š geheel in den geest van het Bolsjewisme Š een allesoverheer- sehende plaats in. Zij’ verzorgt niet slechts het geldwe¬ zen v-an het land, maar is tegelijkertijd de belangrijkste handelsbank. Onder haar leiding werd de hervorming van het geldwezen tot stand gebracht. Allereerst ging men de steeds meer om zich heen grijpende inflatie tegen door twee deflationistische maatregelen. Bij den eersten maatregel op 3 November 1921 werden 10.000 roebels van den ouden geldsomloop met 1 roebel van het in 1922 uitgegeven geld gelijkgesteld en ‘bij den tweeden maatregel op 2 October 1922 werden 100 van -deze nieuwe roebels weer vervangen -door één roebel, die in 1923 werd uitgegeven. De werkelijke hervorming van het geldwezen vond echter plaats in October 1922 met de verordening over de uitgifte van bankbiljetten te¬ gen go-udtscherwonets door de Staatsbank (één tscher- w-o-nets is gelijk 10 roébel). Het oude papiergeld cir¬ culeerde nog bijna anderhalf jaar naast de nieuw in¬ gevoerde banktsdherwonets, totdat in Februari 1924 de uitgifte van het oude papiergeld definitief gestaakt werd. Op 1 Maart 1924 volgde de vaststelling van -den wisselkoers met 1 -goudroebel, i-s -gelijk aan 50 milliard oude roebels. Van Juni 1924 af was de ‘begrootings- po-litiek van den -staat erop -gericht om, zonder tot de uitgifte van papiergeld over te gaan, met de aanwe¬ zige geldmiddelen rond te komen. De begrooting 1924/ 25WTOS reeds op die basis vastgesteld. De dekking van het bankpapier heeft in den loop der jaren noch abso¬ luut, noch relatief groot© veranderingen ondervonden. De volgende tabel geeft een overzicht van de dekkin-gs- bestanddeelen in -den loop der laatste jaren. Aan de Staats- comm. Goud, Buitenl. overge- Vrijblijv. Zilver, Wissel- Totaal Di- Totaal- dragen recht v. Platina portef. versen i) dekking bnkbilj. uitgifte 28.11.23 4,1 1,0 5,1 Š 5,1 2,0 3,1 1.10.23 85,6 34,1 119,7 117,8 237,5 235,0 2,5 1.10.24 138,8 100,2 239,0 304,0 543,0 518,9 24,1 1.10.25 216,6 46,7 262,3 527,7 790,0 756,6 33,4 1.10.26 183,9 51,2 235,1 644,9 880,0 856,3 23,7 1.10.27 194,3 74,6 268,9 771,1 1040,0 1026,6 13,4 1) Buitenl-andsche wissels, gedisconteerde wissels, door zakelijk onderpand -gedekte promessen. Hieruit blijkt, dat de totale -dekking ongeveer gelijk is gebleven -met de ontwikkeling van de biljettenuit¬ gifte’. Naast de waakzaamheid voor de stabilisatie van de valuta heeft de Staatsbank de groot© taak het Rus¬ sische bedrijfsleven met credietem te voorzien. Twee 734 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 taken, die slechts in het nauwste verhand met elkaar bereikt kunnen worden. Bij de bovenvermelde geldhervorming in het jaar 1924 was het credietsysteem van de U.S.S.R. voorzoo ver ‘het nog functionneeïde, sterk gedifferentieerd en zander eigenlijk stelsel. Het lag in de straffe economi¬ sche politiek, die de Sovjet-Repubiiek op het oog had, opgesloten om ook op dit gebied tot concentratie te komen en de betrekkelijk spaarzaam aanwezige cre- dietmiddelen in de verschillende takken der volkshuis¬ houding te leiden, respectievelijk de voorwaarden voor de vergrooting van het crediet-volumen voor de pro¬ ductie te scheppen. Na de in 1926/27 tot stand ge¬ brachte samensmelting van het vroeger aanwezige net van groote ‘credietinstellingen, omvat het centrale credietsysteem op het oogenblik zonder de Staatsbank de volgende instellingen: de Coöperatiebank (Usekobank), voor bet financie¬ ren van coöperaties, de Bank voor den buitenlandschen handel, voor het financieren van den in- en uitvoer, .de Handels- en Industriebank (Prombank), voor het financieren van industrieele ondernemingen en han¬ delmaatschappijen, de Bank voor Electro-industrie, voor het financie¬ ren van de electro-industrie, en de stedelijike bankinstelling van Moskou (Mosgor- bank), voor het financieren van gemeentelijke instel¬ lingen van de stad Moskou. De ruggegraat van al deze banken is de Staatsbank der U.S.S.R., die voor de bevrediging van de crediet- behoeften alleen dan in te springen heeft, indien de speciale bankinstellingen niet over voldoende midde¬ len beschikken. De alles överheerschende beteekenis van de Staatsbank blijkt nit een opstelling van de ba¬ lansen van alle credietinstellingen in de laatste jaren en het aandeel, dat de Staatsbank daarin heeft. 1 Oct.™24 1 Oct. ™25 1 Oet.™26 10et.™27 In milliarden Roebels. Totaal. 2.4 5.4 6.6 8.2 waarvan de Staatsb. 1.6 3.4 3.7 4.4 .De volgende staat geeft een overzicht van de ontwik¬ keling der belangrijkste balansposten van de Staats¬ bank. 1.10. 1.10. 1.10. 1.10. 1.10. 1.9. 1922 1923 1924 1925 1926 1927 In millioenen Roebels. Balanstotaal: 154,6 836,5 1618,8 3403,3 3691,5 4670,1 Belangrijkste Activa: Disconteeringen en Beleeningen. 39,9 301,8 542,5 1224,6 1580,7 2133,0 Graantransacties. 1,9 19,3 71,3 168,4 208,3 136,5 Valuta en metres. 5,2 144,8 297,1 298,0 253,4 289,4 Waardepapieren . Š 144,7 47,6 87,6 71,9 278,9 Kas. 23,9 22,5 62,2 125,1 96,2 66,2 Belangrijkste Passiva: Kapit. en Res.fonds 1,5 50,0 107,0 115,0 133,0 303,0 Deposito™s en saldo in rek.-courant van h. Commis¬ sariaat van Fin. 73,0 17,2 91,2 249,4 326,4 262,2 Andere deposito™s Š 85,4 202,0 420,5 470,6 583,8 Speciale rekening van h. Commis¬ sariaat van Fin. Š 76,4 85,2 280,0 403,8 425,1 Bankbiljetten… Š 235,0 521,9 756,6 856,8 953,3 Over de credietverleening van de Staatsbank, die haar net van filialen sterk uitgebreid heeft, valt nog op te merken, dat aan de bijzondere centrale bankin¬ stellingen, wier middelen in de laatste jaren weliswaar door vergrooting van de eigen kapitalen en door de uitbreiding van het deposito- en rekening-courant- verkeer aanzienlijk zijin toegenomen, credieten verleend moeten worden, oim de eredietbehoeften van het be¬ drijfsleven te dekken. In 1926/27 bedroegen de depo¬ sito operaties van de Staatsbank ongeveer 57 pCt. van dé passieve transacties van ‘het centrale credietsysteem der U.S.S.R. In samenwerking met de bijzondere ban¬ ken is het in hooge mate gelukt de credieten op kor¬ ten termijn door een financiering op langen termijn te vervangen, wat juist voor een land al® Rusland, dat in de ontwikkeling van zijin landbouw het eerste le¬ vensbelang ziet, van groote ‚beteekenis is. Het aandeel van de Staatsbank in de totale credietverleening voor den buitenlandschen handel bedroeg in 1926/™27 voor den uitvoer 69,1 pOt. en voor den invoer 44% pCt. Bij’ de waardeering van de beteekenis van de Staats¬ bank moet men in aanmerking nemen, dat de con-soli- deering van de valuta en daarmede eveneens van het bedrijfsleven zonder noemenswaardige hulp van vreem¬ de kapitalen bereikt is. Dat maakt de optimistische voorspellingen van ‚het officieels Bolsjewisme begrij¬ pelijk. __ Rectificatie. In ons nummer van 8 Aug. jl., pag. 686, 2e kolom 2e regel van onderen moet in de zinsnede —terwijl de eindbewerkers, zooals de drogers, bleekers, drukkersfl enz. in plaats van drogers worden gelezen: ververs. AANTEEKENINGEN. Kosten van het levensonderhoud bij arbeiders¬ gezinnen en gezinnen van meergegoeden te Amsterdam. Het indexcijfer der kosten van het levensonderhoud, be¬ rekend over de maand Juni 1928, bedraagt: voor arbeidersgezinnen 96.5 (tegen 95.8 in Maart jl.) op de basis van de ‘periode 1923Š1924 = 100; 79.7 (tegen 79.1) op de basis van Maart 1920 = 100 en 170A (tegen 169.2) oip de basis van de periode vóór dein oorlog = 100, en voor gezinnen van meergegoeden 96.6 (tegen 96.0) op de basis van de periode 1923Š1924 = 100, 86.0 (tegen 85.4) op de basis van Maart 1920 = 100 en 170.5 (tegen 169.4) op de ibasis van de periode vóór den oorlog = 100. In bet afgeloopen kwartaal ‘heeft zich dus in het alge- ineene peil der prijzen een stijging voorgedaan van 0.7 pCt. voor de arbeidersgezinnen en van 0.6 pCt. voor de beter ge¬ situeerden. Deze stijging is evenals de meeste schommelingen in den loop der laatste jaren bijna uitsluitend aan seizoensinvloe- den toe te schrijven. Zij’ vormt een herhaling van wat in de overeenkomstige periode van 1927 viel waar te nemen, toen het indexcijfer van Maart tot Juni een toeneming ver¬ toonde van resp. 0.6 en 0.5 pCt. Dat zij thans iets grooter is, is voornamelijk het gevolg van grooter prijsverschil Gemiddelde weke- lijkscheuitgave per gezinseenheid 3) in centen gedurende het jaar 1 Oct. 1923- 30 September 1924. Bedragen in centen, welke per gezins¬ eenheid zouden zijn uitgegeven, indien besteed aan het¬ zelfde als in hetjaar 1 Oct.™23-30 Sept.™24 in: Sept. 1926. Dec. 1926. Maart 1927. Juni 1927. Sept 1927. Dec. 1927. Maart 1928. Juni 1928. Arbeidersgezinnen. Gemiddelde inkomsten … 1902 per gezin. dYn|7) Rest 9 Totaal 493 431£ 450£ 4444 457 457 469 467 476J 608£ 5934 5965 592£ 5874 586′ 588 588J 588 1101J 1025 1046J 1037 10444 1043 1057 10551 1064J Gezinnen v. meergeg. Gemiddelde inkomsten … 8527 per gezin. dtn°|i) Rest2> Totaal 9251 8274 8754 842 8671 8594 876 878 908 2900 28071 2805 2800 2792 2788 27921 2792 38251 3635 3680J 3642 36594 3647| 36681 3670fi 36961 eieren, i) Brood, beschuit, koek, grutterswaren, melk, kaas, vleesch, visch, vetten, suiker, andere kruidenierswaren, aardappelen, groenten, fruit, dranken, maaltijden buitens.- huis bereid, berek. voed. vacantie buiten A™dam. a) Kleeding, schoeisel, huishuur, brandstof, gas, electri- citeit, toilet-, wasch-, schoonmaakartikelen, woninginrichting huisraad, fondsgelden, contributie, periodieken, rooken, ont¬ spanning, spoor, tram, diversen (incl. hulp in de huishouding). 3) De herleiding tot gezinseenheden geschiedt aldus, dat de man geldt voor 1, de vrouw voor 0,9, een kind in het eerste levensjaar voor 0,15, in het tweede voor 0,2, in het derde voor 0,3 volwassene en zoo geleidelijk opklimmende met 0,05 voor elk leeftijdsjaar. 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 735 Maanden Indexcijfers voor arbeidersgezinnen op de basis van 1176,6 82,6 100 103,7 97.3 89.1 87.4 82.5 81.2 83.11 83,81 81.11 82,öj 84.6 83.8 82.9 80,0 78,5 78,3 78.2 79.3 79,1 79.7 I S V3COOS Indexcijfers voor ge¬ zinnen v. meer gegoeden op de basis van 100 96.8 95,0 94.8 94.7 96,0 95.8 96,5 176,5 171,7 169,5 168,9 168,4 169.3 169.4 170.5 100 89,0 86,6 85,5 85,2 84,9 85,4 85,4 86,0 i; t O J Š’CO 100 97.3 96,1 95,7 95.4 95,9 96,0 96,0 1911/13 100 I 100 Mrt. 1920 213,7 100 ! 198,3 Dec. 1920 Juni 1921 Dec. 1921 Juni 1922 Dec. 1922 Juni 1923 Dec. 1923 Mrt. 1924 Juni 1924 Sept. 1924 Dec. 1924 Juni 1925 Dec. 1925 Juni 1926 Dec. 1926 Juni 1927 Sept. 1927 Dec. 1927 Mrt. 1928 Juni 1928 tusschen 1928 en 1927 van de artikelen der groep vlaesch. Voor een vergelijking met Maart 1928 is vooral te wijKen op het volgende: De groep melk is, zooals geregeld in het voorjaar voor¬ komt, niet onbelangrijk gedaald. Voor de groep vetten daar¬ entegen is een soortgelijke beweging thans alleen te eon- stateeren bij de beter gesitueerden, doordat bij de arbeiders¬ gezinnen de daling van natuurboter tenietgedaan wordt door een stijging bij rundvet en bij enkele soorten onver¬ pakte kunstboter. Te vermelden is ook de daling bij visch en bij brandstof, deze laatste onder den invloed van de zoo¬ genaamde zomerprijzen. Van de posten, die een stijging vertoonen, >zijn behalve de reeds vermelde rubriek vleesch vooral te noemen: aard¬ appelen, groenten, fruit. Voor de laatste drie is de omvang van de stijging belangrijk groeier bij de gezinnen van meer- gegoedan dan bij de andere welstandsgroep. Wat de aard¬ appelen betreft, is dit toe te schrijven aan den invloed van de duurste voorj aarssoorten, die alleen bij de berekening van het indexcijfer voor beter gesitueerden worden meege¬ teld, en wat de groenten aangaat, is het een gevolg van het feit, dat de prijzen van de goedkoopere soorten dn Maart 1928 naar verhouding hooger waren Š en dus tot Juni 1928 minder sterk konden toenemen Š dan die van de duurdere. In tegenstelling met deze posten weegt de prijsverhooging van vleesch zwaarder op het arbeidersbudget dan op dat der meergegoeden; de artikelen dezer groep, welke een stij¬ ging vertoonen, zijn: de duurdere kwaliteiten bevroren vleesch en de goedkoopere kwaliteiten versch rundvleesch en varkensvleeech. Na het onderzoek naar de stijging der huren, waarvan de uitkomsten in de vorige bijlage .zijn vermeld, zijn thans voor den post huishuur geen nieuwere gegevens beschikbaar, zoodat de uitkomsten van dat onderzoek dn de berekening van het indexcijfer over Juni wederom zijn opgenomen. Suikerproductie der wereld. Rectificatie. Š In de statistiek van Willett & Gray, zooals wij die plaatsten in het nummer van de vorige week, blijkt een vergissing geslopen. De totalen van de rietsuikerproductie van Amerika zijn abusievelijk onder die van Afrika geplaatst. Zooals uit een optelling van de voorafgaande cijfers kon blijken, luidt de jongste raming van de totale riet- suikerproductie van Amerika in 1927/28: 8.023.045 ton, tegenover een productie van 8.606.877 ton in 1926/27. De overeenkomstige cijfers voor Afrika zijn: 646.775 ton en 619.444 ton. Noch in de cijfers van de totale rietsuikerproductie noch in die van de ver¬ schillende deelen van Amerika en Afrika afzonderlijk wordt overigens door de voorafgaande correctie eenige verandering gebracht. BOEKAANKONDIGING. Prof. Pr. P. A. Diepenhorst over han¬ delspolitiek; eene verificatie; door J. E. Vleeschhouwer, uitgegeven door de Ne- derlandsehe Vereeniging voor Vrijhan¬ del; ™is-Gravemhage, .Maritimusi Nijhoff, 1928. Uit 1927 stamt Vleasc’hhouwer™s —Actieve handels¬ politiek; feiten en uitkomsten,fl uitgaaf van, de Ne- derlandsohe Vereeniging voor Vrijhandel, aapgekon- digd in dit weekblad (jaargang 1927 II bl. 1017) door den heer S. Posthuma. Het vond zijn weerslag in 1928 in prof. Diepen- horst™s —Eerherstel der actieve handelspolitiek (the¬ orie en practijk)fl, uitgaaf van de Vereeniging voor actieve handelspolitiek, hier ter plaatse (loopende jaargang I blz. 214) besproken door denzelfden re¬ censent. Als derde in de reeks thans Vleesch’houwer™s re¬ pliek. Het is een opzien wekkende trits- Een onderwerp, actueel als weinige. Aan weerskanten de twee repre¬ sentatieve vereenigingen, die voor vrijhandel en die voor (in —actieve handelspolitiekfl omgedoopte) be¬ scherming, heide .met zwaar geschut. Bespreking, ook van dit derde nummer, brengt eigenaardige moeilijkheden mee. De opzet immers van reeds ‘het eerste nummer was deze: de uitkomsten-elders van het protectionisme van na den oorlog uit de feiten af te lezen en aan deze feiten zij’n mogelijke aanbevelenswaardbeid voor Ne¬ derland te toetsen. Vleeschhouwer™s slotsom, wat dit laatste betreft, was volstrekt ontkennend. De Vereeniging voor actieve handelspolitiek ‘kon hiertoe niet het zwijgen doen. En vooral niet haar voorzitter, wiens talrijke uitlatingen ter zake een en andermaal door Vleeschhouwer in het geding waren betrokken, waren gewogen en te licht waren bevon¬ den. Deze voorzitter, prof. Diepenhorst, antwoordt dan met nummer twee van de reeks en spaart Vleesch¬ houwer in geenen deele; mocht men hem gelooven Š%€en heel zijn geschrift tracht dit geloof te vestigen Š dan was Vleeschhouwer tekort geschoten in veel van wat een honorabel publicist behoort te kenmerken: zijh. noeste verzamelarbeid werd geprezen, maar zijn feitelij’ke onjuistheden waren talrijk, ook methodische fouten had hij’ niet vermeden, en zelfs kwam —tekst- vervalschingfl te zijnen laste. Thans was weder de Nederlandsche Vereeniging voor Vrijhandel tot antwoord geroepen, bij1 monde van Vleeschhouwer zelf, in het, voorshands, laatste num¬ mer van de reeks. De moeilijkheid van critische waardeerin.g, ook van dit jongste geschrift, is hierin gelegen, dat men eigen¬ lijk, wilde men tot den bodem gaan, niet slechts bij elk der talrijke geschilpunten de drie boeken onder¬ ling, maar bovendien het grondmateriaal, waaruit de twee schrijvers putten, zou moeten vergelijken en dan van zijn bevindingen verslag zou hebben te doen in een vierde boek. Ik beken, zulks slechts zeer ten deele te hebben gedaan, en dus niet meer te kunnen geven dan een indruk, zij het een zeer stelligen indruk. Deze is, dat Vleeschhouwer™s oorspronkelijke stel¬ ling: de uitkomsten-elders van —actieve handelspoli¬ tiekfl zijn geenszins van dien aard, dat Nederland reden heeft, tot dat stelsel zich te bekeeren, onder Diepen’horst™s aanval rechtop overeind is blijven staan; en dat Vleeschhouwer zich tegen D.iepenhorst™s verwijten van onjuist weergeven van feiten en teksten met groote bekwaamheid en met goed gevolg verde¬ digd heeft. De verzoeking om dezen indruk met de stukken te staven moet. ik weerstand bieden. Ook hierom, wijl feitelijk betoog en tegenbetoog beide in een groot aan¬ tal betoogen over een twintig, dertig onderwerpen uit- eenvallen, die tot excerpt, niet deugen en waaruit een enkele greep, voorbeeldshalve gedaan, voor het geheel 736 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 toch zonder bewijskracht z-ou zijn. Voor hem, die zich een eigen oordeel wil vormen, is hier geen andere weg dan zelf de drie boeken te lezen. Bij zijn afweer kaatst Vleeschhouwer terug, met harde hand. Zijn aanvaller gaf er aanleiding toe en zal thans moeite hebben met de keus tusschen verder polemiseeren in den eens aanvaarden trant en verder zwijgen met het laten van het oordeel aan derden. Ook deze trant van polemiek bemoeilijkt en ver¬ onaangenaamt de bespreking. Er zijn verschillende manieren, waarop men zeggen kan wat men als waar¬ heid gevoeld. En een schrijver, die over stijil beschikt, bezwijkt al heel licht voor de verleiding om zijn slot¬ sommen aan te punten. Maar puntige argumentatie prikt. Vertoogen over een zoo zuiver zakelijke stof als het beste stelsel van handelspolitiek worden gemakke¬ lijk dor en winnen, door aanpunting, zeker i:n lees¬ baarheid. Doch hun waarheidsgehalte kan deze ver¬ siering ontberen. Ook’ deze indruk moge ten slotte nog worden vermeld: dat een meer bdheenschte stijl aan Vleeschhouwer™s kant van meet af aan deze pole¬ miek scherpe kanten zou hebben bespaard. Zijn laat¬ ste geschrift voelt, na de waarschuwing van Diepen- horst™s fel verweer, het gevaar en het Bestuur der uitgevende vereeniging deelt mede, dat —ten einde het betoog zooveel mogelijk onpersoonlijk te laten, …. het in den derden persoon (is) gesteldfl. Ik vrees, dat ‘deze toeleg geheel is gemist, zooals meer geschiedt wanneer een toeleg zoo er bovenop ligt en daaren¬ boven nog zoo openlijk beleden wordt. v_ p Dr. Emile Verviers, Economisch as¬ pect. der vloeibare brandstoffen Petro- leum-Kolendestillatie-Kolentrwn’sforma- tie. Uitgegeven in opdracht van het Instituut voor Universeele Staatkunde door de Centrale Uitgeverij’ —Oisterwijikfl te Oisterwijk. 1927, 207 blz. Het hieronder te bespreken boek bezit, dit kan al aanstonds worden gezegd, drie goede zijden: het is over het algemeen in goed leesbaren vorm geschreven en bevat voorts vele belangwekkende opmerkingen1), terwijl het ten slotte, en dit is de derde en voornaam¬ ste goede kant, de eerste uitgebreide ‘beschrijving geeft van het z.g. C arboncdpha-procêdé van den Nederlander Aarts, van welke methode de schrijver niet slechts een volledige oplossing van het petroleumvraagstuk ver¬ wacht, maar die hem —misschien van gelijk belang als de ontdekking van stoom en electrieiteitfl (blz. 199) voorkomt. Hat geheele boek vindt dan ook zijn hoogte¬ punt in een interessante beschrijving van deze metho¬ de, welke ten doel heeft een vaste (of ook paista-achti- ge) brandstof voor motoren (earbonalphine) te ver¬ vaardigen, een hoogst actieve kool, die wel de voor- deelen- doch niet de nadeelen van benzine bezit en die derhalve niet zooals de methoden voor het vloei¬ baar- maken van kolen erop gericht is, een surrogaat voor benzine ofwel benzine langs anderen weg te ver¬ vaardigen,, doch iets dat in beginsel nieuw is. Deze uiteenzettingen in de eerste plaats zijn het, welke het boek lezenswaard maken. De dankbaarheid, welke wij’ wegens deze leering ten aanzien..van dit punt, waaromtrent afgezien van en¬ kele zeer onvolledige dagbladartikelen nog niet is ge¬ schreven, den schrijver verschuldigd zijn, mag er ons ‚evenwel niet van ‘terughouden, met betrekking tot de overige deelen. van zijn beschouwingen vele, en ge- 1) Maar daartoe rekenen wij zeker niet die als op blz. 57 en 59, waar de internationale wrijvingen om wille van petroleum in koofdzaak worden toegesehreven aan de kort¬ zichtigheid en de hebzucht der staatslieden (cursiveering van mij,, W. M.) of de stoute bewering, —Alle ontwikkeling gaat dn de richting van het ingewikkelde naar het eenvou¬ digefl, welke opvatting bij een econoom, die met de ver¬ schillende zijden van de —Produktionsmittel-Umiwegfl wel vertrouwd mag worden geacht, wel ©eniger mate verba¬ zing wekt, en die noch het resultaat van grondig naden¬ ken,’ noch van waarneming der feiten kan zijn. deeltelijk zeer vérstrekkende bezwaren te formuleeiren eu op ernstige tekortkomingen opmerkzaam te maken. Dat het wel wat veel is, te pogen in een dergelijk —werkjefl, zooals -de schrijver zijn boek noemt, de —pe- troleumkwestie en de andere daarmee verband hou¬ dende vragen van kolendestillatie en oliewinning uit kolen, de economische, staatkundige, financieel©, his¬ torische, statistische en technologische zijdefl (Voor¬ woord) te bespreken, is zonder meer wel duidelijk. Zulks kan slechts dan gelukken, wanneer de uiteen¬ zetting een zoo veel-omvattende en diepgaande kennis der materie verried, dat de door een meesterhand neergesehreven woorden in zekeren zin als het ware slechts een neerslag zijn van deze studie en zoo in de weinige bladzijden, die aan elk thema afzonderlijk worden gewijd, alle deze vraagstukken in het kort besproken kunnen worden. Doch dit is helaas geens¬ zins het geval. De schrijver kent van de petroleum- literatuur, zoowel wat omvang als tijd betreft, slechts uiterst weinig, zooals gemakkelijk te bewijzen valt uit de omstandigheid, dat hij meermalen ver¬ klaart, omtrent het eene of andere feit nog geen cij¬ fers te hebben gezien enz., terwijl die reeds lang gele¬ den zijn verschenen. 2) Deze gebrekkige kennis der li¬ teratuur op het gebied, waarover hij schrijft, vindt een tegenhanger in de vrijmoedigheid, waarmede hij zijn conclusies in een ongeveer October 1927 afgeslo¬ ten boek bijna steeds op cijfers van 1923 en 1924 ba¬ seert Š hoewel hij in de Inleiding schrijft, ‘dat- de sta¬ tistische gegevens aan de nieuwste literatuur ontleend zijp Š om zich (blz, 66) in een korte —Notafl ermede te troosten, dat door de alarmeerende berichten over overproductie van petroleum schijnbaar (cursiveering van den schrijver zelven) een aantal zijner conclu¬ sies zwak komen te staan, terwijl een wetenschappe¬ lijk man zich verplicht lia 1 moeten gevoelen, zijne theorieën, die geheel en al den geest van den tijd om¬ streeks 1924 en 1925, d.w.z, van de dreigende bezorgdheid om voldoende hoeveelheden petroleum, ademen, nog eens te ‘onderzoeken. Ongetwijfeld had dan menig passage anders geschreven moeten worden, want de ontwikkeling der laatste jaren was zoo verba¬ zingwekkend, dat zelfs de best-georiënteerde vakkrin¬ gen daardoor werden verrast en er somwijlen hulpeloos tegenover stonden. Daardoor komt nu een aantal conclusies inderdaad, en niet slechts schijnbaar, zwak te staan, aangezien zij van onjuiste praemissen uit¬ gaan. Maar oOk met de formeele logica schijnt de schrij¬ ver «enigszins, op voet van oorlog te verkeeren: bijv. in het, volgende (blz. 101/2). Hij taxeert de boorkosten voor de geheele wereld op ongeveer $ 900 millioen per jaar, waarvan K tengevolge van mislukkingen tevergeefs werd uitgegeven, -en gaat dan voort: —Stel¬ len wij’, dat in de naaste toekomst de olieproductie verdubbeld wordt, en dat dientengevolge (cursivee¬ ring van ref.) het aantal ver™geefsche boringen van 33 piCt. tot 66 pCt. stijgt, -dan zal -elk jaar aan boor- kapitaal en aan bijkomende kosten niet ongeveer 900 millioen noodig zijn, zooals thans maar ongeveer vier maal zooveel of ongeveer 3600 millioen Dollarsfl (blz. 2) Wij zijn ©r van overtuigd, dat ‘hij geen officdeele Ameri¬ ka, ansche statistiek van de laatste jaren ter band beeft ge¬ nomen en kunnen dat bewijzen. Van een (algemeen) gemid¬ delden levensduur der petroleumbronnen van 2 jaren te spreken (blz, 99) is wel wat gedurfd; evenzoo, te zeggen, dat bet vloeibaar maken van bruinkolen —voor zoover ons be¬ kend noodt beproefd werdfl. Alleen de omstandigheid reeds, dat de I.-G-. Farbenindustrie voor bet vloeibaar maken haar. fabriek Leuna (blz, 194), in het Midden-Duitsche bruinkool- district gelegen, heeft ingericht, moest wel te denken .geven. Van de nieuwe door Prof. Fischer op bet kolencongres te Pittsburg einde 1926 behandelde methode voor -directe ver¬ vaardiging van alle vloeibare koolwaterstoffen beeft de schrijver slechts iets hooren luiden, zonder precies te weten, waar de klepel hangt; anders had hij niet kunnen schrijven: —Mag men evenwel de berichten van den ilaatsten -tijd ge- looven, dan moet Fisöher…. geslaagd zijn…. enz.fl Naph- | taline rekent hij (blz, 93) tot de vloeibare brandstoffen enz. 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 737 102). Aldus doorgaande: Stijgt de productie bijiv. tot het drievoudige, dan zou volgens deze xedeneering het aantal vergeefsche boringen tot 100 pOt. stijgen, d.w.z. alle boringen zouden mislukkingen zijn, en toch zou de productie driemaal zoo groot worden! Wat er ge¬ beurt als de productie tot het viervoudige zou stijgen, durven, wiji niet te vóórspellen. Ook omtrent de nauwkeurigheid bijl het gebruiken der bronnen valt wel iets aan te merken. Dit wordt vooral pijnlijk, wanneer de schrijver eritiek oefent, waarbij! die eritiek berust op zijn vluchtigheid, maar niet op een fout bij de bronnen. Hij citeert de mede- deelingen in het —Motnatsbericih’tfl van de Rottend am- sc’he Bank vereen iging*) aangaande de beurswaarde der petroleumonderneminigen en schrijft in verband daar¬ mede, uitgaande van de opvatting, dat ‘deze berekening slechts betrekking zou hebben op de waarde der aain- deelen: …. —bovendien hebben de meeste oliemijen en hunne dochterinstellingen nog obligatie-leeningen loopen, welke ;niet in bovenstaande taxatie begrepen zijnfl (blz. 104). Nauwkeurige lezing van bet Monats- bericht zou hem hebben doen zien, dat de obligatie- leeningen onder deze cijfers begrepen, zijn, en boven¬ dien voor elke onderneming nog afzonderlijk opge¬ geven. Dat de schrijver voorts het voor de petroleumpoli- tiek gedurende tal van jaren van bijzonderen in¬ vloed zijnde Verdrag van San Remo van April 1920 naar April 1924 verlegt (blz. 89) kan niet beschouwd worden als een drukfout; op blz. 58 vertelt hij ons, dat —Op de Conferentie van Genua, April 1922, de strijd over de petroleuimbelangen in Mesopotamië een der hoofdpunten vormde, en eerst op de Conferentie te San Remo (April 1924) is er een aoeoord ontstaan tusschen Frankrijk en Engelandfl. Te Genua speelde de Russische olie (waarover de schrijver overigens vrijwel geheel zwijgt) de hoofdrol, doch zelfs daar slechts achter de coulissen, niet het reeds twee jaren eerder tusschen Frankrijk en Enge¬ land geregelde vraagstuk van de Mesopotamische olie. Ook zouden wiji den schrijver dankbaar zijn, wanneer hij ons de plaats in het Document van Versailles wilde aangeven, waar volgens zijn meaning —de toe¬ passing der Bergiuspatenten ten behoeve van de Ge¬ allieerde landen voorbehouden werdfl. Dat in een geschrift als het onderhavige onvolko¬ menheden voorkomen, is, zooals ook de schrijver zelf met nadruk betoogt, niet te vermijden. Maar deze on¬ volkomenheden mogen niet gelijk staan .met fouten, wel’ke te vermijden zijn hij zoodanige kennis der ma¬ terie, als een dienaar der wetenschap moet hebben, wanneer hij’ met een publicatie aan bet licht treedt. Dat zulke fouteu echter het boek, dat bij nauwkeuri¬ ger arbeid overeenkomstig ophouw en bedoeling een Waardevol bestanddeel had kunnen worden van de schaarsche Nederlandsche literatuur op petroleumge- bied, Š eu dat wij1, in weerwil van deze tekortko’- mingen, vooral wegens bet laatste gedeelte (beschrij¬ ving van het Aartsjprocêdé) niet gaarne zouden mis¬ sen, Š ten zeerste ontsieren, dat te dezer plaatse te oonstateeren, was helaas even onvermijdelijk als die fouten zelf wèl te vermijden waren. Dr. Wilhelm Mautner. 1) Waarvan schrijver dezes bekent de auteur te zijn. MAANDCIJFERS. OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN. (In Guldens) Juli 1928 Sedert Januari 1928 Directe belastingen. Grondbelasting. Personeele belasting … Inkomstenbelasting .. Vermogensbelasting .. Dividend- en tantième- belasting ……….. _ Invoerrechten. ……. Statistiekrecht……… Accijnzen. Zout ……_……. Geslacht ______ Wijn…. Gedistilleerd__… Bier _ Suiker_,_ Tabak.. Belasting op gouden en zilveren werken…. Belasting op rijwielen Indirecte belastingen. Zegelrechten ……. Registratierechten… Successierechten._ … Domeinen, wegen en vaarten ………__ Staatsloterij.. Jacht en visscherij …. Loodsgelden …. Mijnen… 2.888.740 3.707.965 3.385.470 380.73 5.956.323 4.883.102 380.442 162.150 892.162 44.791 3.212.528 1.255.860 4.327.945 1.451.394 82.439 i 18.381 32.029.681 2.166.379 2.860.575 174.775 9.055 53.489 400.667 10.219.645 13.591.958 61.779.899 7.460.919 11.840.590 36.650.887 2.615.571 1.182.881 6.155.587 1.403.271 24.997.308 7.583.031 26.693.542 13.408.698 594.101 605.478 ‚ 16.547.929 16.104.548 21.824.453 1.839.117 413.117 89.492 2.793.684 Overeen¬ komstige periode 1927 15.623.817 14.485.914 65.092.362 7.222.454 12.278.270 33.424.471 2.462.401 1.270.443 5.704.189 1.437.096 25.765.466 7.125.988 24.940.341 13.042.786 549.224 2.680.847 6 16.472.146 12.708.165 29.570.763 1.753.639 413.285 84.091 2.852.471 Totaal-Generaal.. 40.723.050 292.395.706 296.961.129 x) 10 »/— der werkelijke opbrengst; art. 39 der Wegenbe¬ lastingwet.. 2) 40 o/0 der werkelijke opbrengst; art. 39 der Wegenbelastingwet. 3) Hieronder begrepen … 553.413 wegens zegelrecht van nota™s van makelaars en commissionnairs in effecten, enz. (Beursbel.). *) ld. …4.741.811. 3) ld. … 3.571.455. HEFFINGEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914. Verdedigingsbelast. Ia Verdedigingsbelast. Ib Verdedigingsbelast. II Opcenten: Grondbelasting. Personeele belasting . Inkomstenbelasting . Vermogensbelasting . Dividend- en tantième belasting.. …. Accijns op Suiker _ — Wijn. Gedistilleerd ……… Zegelrecht van buitl. efl Totaal.. Juli 1928 112.466 459.300 1.174.454 579.404 681.937 83.288 125.158 1.965.587 865.589 8.958 321.253 115.463 Sedert Januari 1928 2.311.691 8.382.605 16.590.956 3.257.234 2.701.126 1.391.422 1.950.526 3.907.395 5.338.708 280.654 2.499.731 824.004 49.436.052 Overeen¬ komstige periode 1927 2.186.387 7.914.371 16.116.010 3.129.400 2.938.765 15.960.379 1.850.793 4.051.829 4.988.068 287.419 2.576.547 1.249.777 6.492.857 HEFFINGEN VOOR HET WEGENFONDS. 03.249.745 586.813 i 165.424 6.154.503 i 5.449.302 5.287.265 2 4.021.270 Rijwielbelasting . Totaal. 752.237 11.603.805 9.308.535 !) 90 o/0 der werkelijke opbrengst; art. 39 der Wegenbel.wet. 2) 60 o/0 der werkelijke opbrengst; art. 39 der Wegenbel.wet. GIRO-OMZET BIJ DE NEDERLANDSCHE BANK. Juli 1928 Juli 1927 Posten Bedrag Posten Bedrag Voor reke¬ ninghouders waarvan door de H.-bank plaatselijk Ter voldoe¬ ning van Rijksbelast. 62.352 48.035 1.405 …3.685.384.000 —3.285.232.000 — 15.976.000 57.630 43.790 1.436 … 3.366.929.000 —2.988.974.000 — 17.366.000 SPLITSING VAN DE OPBRENGST DER GROND-, PERSO¬ NEELE-, INKOMSTEN- EN VERMOGENSBELASTING SEDERT 1 JANUARI 1927. Dienstjaren Grond¬ belasting Personeele belasting Inkomsten¬ belasting Vermogens¬ belasting 1925/26 1926/27 1927/28 1928/29 Totalen .. 30.505 3.941.346 12.247.794 465.317 4.276.475 8.850.166 644.971 2.990.589 57.790.899 347.440 23.934 7.370.851 60.134 16.219.645 13.591.958 61.779.899 7.460.919 738 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN. N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen. GELDKOERSEN. BANKDISCONTO™S. w , (Disc. Wissels. Bel.Binn.Eff. (Vrsch. inR.C. Javasche Bank…. Bank van Engeland Duitsche Rijksbank Bank v. Erankrijk. Belgische N at. Bnk. Eed. Res.BankN.Y. Bank van Spanje.. 418 Oct.™21 5 IS Oct. ™21 6 13 Oct.™SI 4 IJ, Juli ™26 4*81 Apr.™27 1 5 Oct. ™21 3^19 Jan.™: 4 30 Juni™28 5 12 Juli ™28 5 2SMrt.™2S Zwits. Nat. Bk. N.Bk.v.Denem. ZweedscheRbk Bank v.Noorw. Bk. v. Tsjecho- slowakije . . N.Bk.v. O™rijk. N. Bk. v. Hong. Bank v. Italië. Z.-Afr.Res.bnk 3*22 Oct.™25 5 23 Juni™21 4 30 Apr.™28 5*26 Mrt.™28 5 8Mrt. ™21 6*16 Juli ™28 6 26 Aug.™26 5^25 Juni™28 5| 9 Jan. ™28 OPEN MARKT. 1928 1927 1926 1914 18 Aug. 13/18 Aug. 6/11 Aug. 30 Juli’ 4 Aug. 15/20 Aug. 16/21 Aug. 20/24 Juli Amsterdam Partic.di8c. Prolong, i) Londen Daggeld .. Partic. disc. Berlijn ]) Daggeld .. Partic. disc. 30-55 d… 56-90 d… Waren- wechsel. New York Daggeld *) Partic. disc. 43/ie 4 2-31/2 41/4-5/l6 53/4-7 !/, 65/8 65/a 67/8-7 7Š!/4 47/8 41/l6-3/l6 33/4-41/4 2*2-5 4i/4-5/i6 4i/2-81/2 65/s 65/8 67/8-7 41/2-73/4 47/s 4-!/s 33/4-43/8 21(2-43/4 41/4-3/8 47/4-7 65/8 65/8 67/8-87/2 6-87/4 47/, 47/8 33/4-47/4 212-41/4 43/16-7/4 5- 97/2 65/8-3/4 65/8-3/4 67/8-77/4 6- 81/4 47/s 33/8-1/2 31/4-1/2 2-5 45/i6-3/8 41/2-61/2 53/4 53/4 57/8-61/4 31/2-4 31/4 25/8-3/4 2-1/2 31/4-5 41/2-d/l6 3-57/2 47/2-5/8 41/2 43/8-5 41/2-3/4 35/8-3/4 31/8-3/16 21/4-3/4 13/4-2 21/4-3/4 21/8-1/2 13/4-21/, 7) Koers van 17 Aug. en daaraan voorafgaande weken t/m. Vrijdag. KOERSEN TE NEW YORK. (Cable). Data Londen ($ per Ê) Parijs (%p. 100 fr.) Berlijn ($ p. 100 Mk.) Amsterdam (%p. 100 gld.) 14 Aug. 1928 15 — 1928 16 — 1928 17 — 1928 18 — 1928 20 — 1928 22 Aug. 1927 Muntpariteit.. 4,85 5/1(S 4>85%32 4,85»/1g 4,85 »/,, 4,85*/. 4.85 5/le 4.86 5/32 4,8667 3,90* 3,90* 3,90* 3,90% 3,90% 3,901/g 3,92 13,92 23,81 23,82* 23,835/8 23,84s/b 23,84 23,83* 23,80 23,81* 40,08* 40,08* 40,10 40,10 40,09* 40,09 40,07* 40s/— KOERSEN TE LONDEN. Plaatsen en Landen Noteerings- eenheden A Aug. 1928 11 Aug. 1928 13/18 A Laagste ig.1928 Hoogste 18 Aug. 1928 Alexandria. . Athene .. … Bangkok … Budapest . — B. Aires . .. Calcutta .. — Constantin — Hongkong .. Kobe — … . . Lissabon Mexico. Montevideo Montreal R.d. Janeiro Shanghai .. . Singapore. .. Valparaiso 7). Warschau … Blast, p. Dr. p. £ Sh. p.tieal Pen. p. £ d. p. $ jSh. p. rup. Plast. p. £ Sh. p. $ Sh.p.yen Escu.p.£ d. per $ d. per $ $ per £ d. per Mil. Sh. p. tael id. p. $ $P-£ Zl.p.£ 97* 3757/, 1 ’10 6 27.86J 4727/ 64 i;6« 947* 2/0if i/ior 105% 23* 50% 4-86/3 569/64 2/«a 2/3*/* 39.69 43.50 97* 3 7 5 r/e 1/103/6 27.861 477/16 1/öfè 947* * 2/0*| i(l°A 106* 23* 50 A 4.858/8 569/— 2/89/32 2/3% 39.69 433/8 97>/le 374* 1/10A 27.83 47 s/8 1/6*» 930 2/01/, 1/10A 106 23 50»/, 4.847/8 557/s4 2/7% 2/37*/,, 39.67 43* 97 »/— 375* 1/103/a 27.89 4715/32 1/16 955 2/07/8 1/10A 107% 23* 51 4.85* 5%, 2/85/8 2/31»/, 6 39.69 43% 97* 374% 1/108/8 27.85* 4713/32 1/56s/,4 942* 2/0* 1/10A 107 23* 50»/g 4.85* 529/S2 2/86/3a 2/3% 39.67 433/8 4 90 dg. WISSELKOERSEN. KOERSEN IN NEDERLAND. Data New York*) Londen V Berlijn *) Parijs V Brussel V Batavia 7) 14 Aug. 1928 15 — 1928 16 — 1928 17 — 1928 18 — 1928 20 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 13 Aug. 1928 6 — 1928 Muntpariteit 2.49* 2.497/16 2.49=7/8 2.49r/16 2.49r/, 6 2,49* 2.49* 2.49s/s 2.497/,, 2.48% 12.10if 12.10 7 12.10JL 12.10»/, 12.105/8 12.10 12.11 12.103/8 12.09 12.10% 59.41* 59.42* 59.42* 59.45* 59.43* 59.38 59.46 59.37* 59.38* 59.26 9.74* 9.74* 9.74 9.74* 9.75* 9.73 9.76 9.74 9.73J 9.75* 34.70* 34.69* 34.69 34.69 34.69 34.66 34.71 34.68* 34.64* 34.59 99% 99% 99% 99% 99% 99% 99* 100 99% 99% 100 Data Zwit¬ serland *) Weenen V Praa^j Boeka¬ rest i) Milaan **) Madrid *v 14 Aug. 1928 15 — 1928 16 — 1928 17 — 1928 18 — 1928 20 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 13 Aug. 1928 6 — 1928 Muntpariteit 48.02* 48.01 48.01 48.02* 48.02* 47.97* 48.05 48_ 47.95 48.Š 35.20 35.20 35.20 35.17* 35.20 35.10 35.25 35.20 35.15 35.Š 7.40 7.40 7.40 7.40 7.40 7.40 7.38 7.42 7.39 7.37* *) 1.51 1.51 1.51 1.52* 1.52* 1.51 1.47* 1.55 1.51* 1.51 48.Š 13.04 13.04 13.04 13.04 13.04 13.02 13.06 13.03* 13.03* 13.09 41.57 41.59 41.55* 41.55 41.55 41.47* 41.65 41.57 40.93* 48_ Data Stock¬ holm *) Kopen¬ hagen*) Oslo *) Hel¬ sing¬ fors !) Buenos- Air es1) Mon¬ treal i) 14 Aug. 1928 15 — 1928 16 — 1928 17 — 1928 18 — 1928 20 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 13 Aug. 1928 6 — 1928 Muntpariteit 66.77* 66.77* 66.75 66.77* 66.75 66.70 66.80 66.77* 66.62* 66.67fi 66.57* 66.55 66.55 66.55 66.55 66.50 66.60 66.57* 66.47* 66.67 66.55 66.55 66.55 06.55 66.55 66.50 66.60 66.57* 66.47* 66.67 6.27* 6.27* 6.27* 6.27* 6.27* 6.26* 8.25 6.29 6.27* 6.26* 6.26* 105% 105% 105% 105% 105% 105i/8 105 105% 105% 105 105»/, 2.49% 2.49®/,, 2.49% 2.49% 2.49% 2.49% 2.49% 2.49% 2.49% 2.48% 2.48% *) Noteering te Amsterdam. **) Noteerlng te Rotterdam. ‚) Particuliere opgave. a) Wettelijk gestabiliseerd tusschen 7.53*%€f in r.k,-,i| op onderp.l f 45.480.540,25 210.722.433,- Ag.sch. — 36.922.454,40 7.341.736,59 59.785.401,81 / 104.049.592,80 Op Effecten.. . … — f Op Goederen en Spec. — Voorschotten a. h. Rijk — Munt en Muntmateriaal Munt, Goud__ .. f Muntmat., Goud … ,, 98.347.092,80 5.702.500,Š 104.049.592,80 Munt, Zilver, enz., Muntmat., Zilver . . 67.401.230,Š 367.520.975,85 “434.922.205,85 23.368.427,53 Belegging i/5 kapitaal, reserves en pen¬ sioenfonds ._. Gebouwen en Meub. der Bank…. Diverse rekeningen ..-. 458.290.033,38 24.653. 5.000. 36.428. 449,62 000,Š 867,76 Kapitaal…. Reservefonds . Passiva. f 884.625.516,81 f 20.000.’ 7.157. .000,Š 903,12 Data 18 Aug.1928 11 — 1928 4 — 1928 21 Juli 1928 14 — 1928 7 — 1928 30Juni 1928 20 Aug.1927 21 Aug.1926 25 Juli 1914 Qoud Zilver 187.000 187.400 187.400 173.470 173.617 173.784 173.907 184.443 199.494 22.057 Data 18 Aug.1928 11 — 1928 4 — 1928 21 Juli 1928 14 — 1928 7 — 1928 30 Junil928 20 Aug.1927 21 Aug.1926 25 Juli 1914 14.561 15.133 15.330 15.218 13.367 12.116 7.259 1) Sluitpost activa. *) Dis¬ conto’s 13.495 13.519 14.882 15.241 18.368 31.262 31.907 Wissels, buiten N.-Ind. betaalb. Circulatie 318 600 319.400 314.900 314.172 317.185 316.889 310.741 327.410 333.596 110.172 Andere opeischb. schulden 51.400 52.700 56.800 50.197 47.673 38.875 49.515 65.244 53.416 12.634 Beschikb. metaal- saldo 39.000 38.560 38.720 41.217 41.193 46.36) 45.045 124.633 153.811 4.842*) Belee- ningen 154.200 153.100 153.400 27.422 87.540 50.926 22.573 88.838 54.238 20.929 85.332 53.093 20.536 83.986 58.619 29.846 104.021 43.558 24.324 67.013 57.631 6.395 47.934 2.228 Basis metaa™dekking. Diverse reke¬ ningen i) *** *** *** Dek- kings- percen- tage 51 50 50 51 51 53 53 52 60 44 Bijzondere reserve… Pensioenfonds ._.. Bankbiljetten in omloop.. .. Bankassignatiën in omloop. Rek.-Cour. 1 Het Rijk f 707.956,98 saldo™s: (^Anderen — 43.298.709,12 Diverse rekeningen.—. Beschikbaar metaalsaldo.. Op de basis van »/, metaaldekking — Minder bedrag aan bankbiljetten in om¬ loop dan waartoe de Bank gerechtigd is. — 8.000.000,Š ,. 5.497.805,Š — 793.155.720,Š — 423.793,67 44.006.666,10 — 6.383.628,92 f 884.625.516,81 7 290.269.598,66 — 122.752.362,71 — 1.451.347.990,Š Voornaamste posten in duizenden guldens. Data Goud Munt Muntmat. 67.401 67.404 67.405 67.405 67.459 67.460 68.057 65.703 367.521 367.521 367.521 367.521 367.525 367.525 318.276 96.410 Circulatie Andere opeischb. schulden Beschikb. Metaal¬ saldo Dek- kings perc. ™28 ™28 ™28 ™28 ™28 ™28 22 Aug. ™27 25 Juli ™14 20 Aug. 13 6 30 Juli 23 16 793.156 795.802 810.485 809.918 784.138 796.436 788.180 310.437 44.430 36.904 39.887 37.097 44.311 43.126 47 970 6.198 290.270 291.029 289.270 288.399 292.352 289.839 247.182 43.521D 55 55 54J 54 55 54 J 50 54 Data Totaal bedrag disconto™s Schatkist- promessen rechtstreeks Belee- ningen Papier op het buitenl. Diverse reke¬ ningen 2) 20 Aug. 1928 13 — 1928 6 — 1928 30 Juli 1928 23 — 1928 16 — 1928 22 Aug. 1927 25 Juli 1914 1) Op de basis 45.481 44.547 46.984 48.859 47.282 50.914 148.252 67.947 van 2/ë m 14.300 etaaldekklng. 104.050 104.433 109.496 109.107 102.773 105.623 128.075 61.686 210.722 204.022 203.710 203.628 201.017 200.891 131.576 20.188 36.429 27.711 30.864 33.747 34.847 32.570 31.407 509 J) Sluitpost activa. SUR1NAAMSCHE BANK. Voornaamste posten in duizenden guldens. Data Metaal Circu¬ latie Andere opeischb. schulden Discont. Div. reke¬ ningen !) 1 Juli 1928.. 30 Juni 1928.. 23 — 1928 — 16 — 1928.. 9 — 1928.. 9 Juli 1927.. 5 Juli 1914.. 986 1.030 1.050 1.055 1.060 1.011 645 1.597 1.660 1.471 1.492 1.540 1.530 1.100 632 516 527 580 529 491 560 . 829 826 832 815 823 947 735 456 462 445 475 478 402 396 t) Sluitpost der activa. BANK VAN ENGELAND. Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes, in duizenden ponden sterling. Data Metaal Circulatie Currency Notes Bedrag Bankbilj. Gov. Sec. 15 Aug. 1928 8 — 1928 1 — 1928 25 Juli 1928 18 — 1928 11 — 1928 17 Aug. 1927 22 Juli 1914 174.148 174.432 173.659 176.020 175.944 174.357 151.949 40.164 135.794 136.778 137.216 136.016 135.891 136.361 136.887 29.317 295.577 300.819 297.647 295.124 297.088 296.927 297.017 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 56.250 246.314 251.456 248.515 245.770 247.706 247.641 247.438 Data Gov. Sec. Other Sec. Public Depos. Other Depos. Reserve Dek- kings- perc. i) 15 Aug.™28 8 — ™28 1 — ™28 25 Juli ™28 18 — ™28 11 — ™28 28.672 29.062 29.202 28.279 31.389 30.629 47.081 49.099 48.424 48.418 50.241 50.588 13.080 12.914 12.171 11.537 16.389 16.210 102.626 104.531 103.540 106-838 106.992 104.703 58.103 57.404 56.193 59.755i 59.803 57.746 50^ 4813/!, 48,H’ 50»/s 48 s/8 47^ 17 Aug.™27 49.957 22 Juli ™14 11.005 51.588 33.633 17.794 13.736 100.458 42.185 34.862 29^ 29.297 “52 i) Verhouding tusschen Reserve en Deposits. BANK VAN FRANKRIJK. Voornaamste posten in millioenen francs. Data Goud1) Zilver Te goed in het buitenl. Wis¬ sels Waarv. op het buitenl. ‘ Belee- ningen Renteloos voorschot a.d. Staat2 10 Aug.™28 3 — ™28 27 Juli ™28 20 — ™28 11 Aug.™27 23 Juli™14 30.251 30.093 29.918 29.662 5.546 4.104 732 732 732 732 343 640 14.496 16.810 16.811 16.569 52 18.374 16.291 15.937 15.095 1.382 1.541 16.063 13.623 12.642 12.788 7 8 2.085 2.115 1.987 2.017 1.693 769 3.200 3.200 3.200 3.200 Data Bons v. d. zelfst. amort, k. Diver¬ sen 3) Circulatie Rekg. Courant Staat Zelfst. amort.k Parti¬ culieren 10 Aug.™28 3 — ™28 27 Juli ™28 20 — ™28 11 Aug.™27 23 Juli™14 5.930 5.930 5.930 5.930 1.367 1.308 1.321 1.298 23.960 60.924 61.345 60.436 59 866 53.282 5.912 8.262 7.523 7.835 7.218 185 401 1.969 1.515 1.519 322 5.067 5.653 5.869 6.845 12.068 943 !) Bij de stabilisatie van den franc op 25 Juni is de goudvoorraad gewaardeerd volgens de nieuwe waarde van den franc. 2) De schuld van den Staat aan de Banque de France is op 25 Juni afgelost.3) Sluitpost activa. 740 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 DUITSCHE RIJKSBANK. Voornaamste posten in millioenen Reichsmark. Data Goud Daarvan bij bui¬ tent. circ. banken x) Deviezen als goud- dekking geldende Andere wissels en cheques Belee- ningen 15 Aug. 1928 7 — 1928 30 Juli 1928 23 — 1928 15 — 1928 14 Aug. 1927 30 Juli 1914 2.240,9 2.232,0 2.199.7 2.148.8 2.127,3 1.831,2 1.356.9 85,6 85,6 85,6 85,6 85,6 66,5 217,0 214.6 183.7 194,0 200,1 168,6 2.006,1 2.309.8 2.516,5 2.083,2 2.242,0 2.193.9 750,9 61.7 29.7 76.9 34,0 43.9 46,4 50,2 Data Effec¬ ten Diverse Activa*) Circu¬ latie Rekg.- Crt. Diverse Passiva 15 Aug. 1928 7 — 1928 30 Juli 1928 23 — 1928 15 — 1928 14 Aug. 1927 30 Juli 1914 93,8 93,8 94,0 94,0 94,0 92,3 330,8 572.3 587,5 578,9 608.4 598,0 505.4 200.4 4.134.4 4.348.4 4.569.3 3.987.4 4.225,0 3.592.5 1.890,9 540,7 588.5 541.5 668.3 558.4 597,0 944,- 236,5 234,7 2.36,9 234.3 230,2 394.4 40,0 ‘) Onbelast. 2) W.o. Rentenbankscheine 15,7 Augustus, 30, 15 Juli ™28, 14 Aug. ™27, resp. 51; 44; 21; 33; 82 mill. NATIONALE BANK VAN BELGIË. Voornaamste posten in millioenen Belgas. Data 1928 Goud <41 N Binnen- en i buitenlandsche wissels Beleeningen op Belgische Staatsfondsen Voorsch. ad. Staat voor inge¬ trokken marken Circulatie Rekg. Crt. q s-, a 5 lE c CW Ł*- o c _ oo aj “O Š %€+-> a> ŁŠ o £ a ifieï %€2 -5 a Łc; L. 5 16 Aug. 9 — 2 — 26 Juli 19 — 18 Aug.2 804 803 803 803 803 658 478 473 468 468 465 445 44 44 44 44 44 41 549 546 540 559 548 465 56 57 60 43 46 42 380 380 380 384 383 400 2.188 2.190 2.185 2.140 2.130 1.929 25 17 17 20 31 15 70 69 67 114 102 77 *) Aan de schatkist gecedeerd. a) 1927. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA. FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars. Data Goudvoorraad Wettig betaal¬ middel, Zilver etc. Wissels Totaal bedrag Dekking F. R. Notes In her- disc. v. d. member banks In de open markt gekocht 1 Aug.™2 8 25 Juli ™28 18 — ™28 11 — ™28 3 — ™28 27 Juni™28 3 Aug.™27 2.599.5 2.604,0 2.599.6 2.594,9 2.546,5 2.583,3 3.010,0 1.180,8 1.191,1 1.204.4 1.228.5 1.191.7 1.191.8 1.628.6 156,0 157.2 159.2 152,4 146.1 155,0 152.2 1.085,8 1.025,1 1.011,8 1.089,3 1.191,0 1.031,9 445,4 165.9 169,1 181,0 187.6 209.7 223,4 177.9 Data Belegd in U. S. Gov. Sec. r. R. Notes in circu¬ latie Totaal Depo¬ sito™s Gestort Kapitaal Goud- Dek- kings- perc.t) A Igem. Dek- kings- perc.2) 1 Aug.™28 25 Juli ™28 18 — ™28 11 — ™28 3 — ™28 27 Juni™28 3 Aug.™27 211.7 207.6 209.3 217.8 219.6 211.9 407.3 1.612,7 1.606,6 1.618,9 1.640,2 1.660,1 1.604,6 1.672,5 2.402.2 2.346.1 2.349,0 2.407,4 2.459.3 2.381,8 2.393.1 143,0 143,0 143.1 143.2 141.2 140.3 129,9 64.7 64,3 65,5 64,1 61.8 64,8 74,0 68,6 69.9 69,5 67.9 65,4 68.7 77.8 schulden: !) Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opeischbare scnumen: F. R. Notes en netto deposito. 2) Verhouding totalen voorraad munt- materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem. PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL. Data Aantal banken Dis¬ conto™s en beleen. Beleg¬ gingen Reserve bij de F. R. banks Totaal depo¬ sito™s Waarvan time deposits 24 Juli™28 17 — ™28 10 — ™28 3 — ™28 27 Juni™28 27 Juli™27 636 637 637 637 640 662 15.692 15.750 15.837 16.089 15.750 14.488 6.527 6.567 6.613 6.647 6.679 5.992 1.690 1.694 1.748 1.787 1.739 1.677 20.028 20.194 20.419 20.728 20.450 19.506 6.905 6.911 6.959 6.992 7.004 6.210 Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten. EFFECTENBEURZEN. Amsterdam, 20 Augustus 1928. Ondanks de vaeautiestemming, welke aan de internatio¬ nale fondsenmarkten nog steeds oiverheerschend is, zijn in de achter ons liggende berichtsperiode hier en daar toch wel uitzonderingen op te merken geweest. Als zoodanig moet in de eerste plaats worden beschouwd de beurs te Par ij s, waar over de geheele linie kooplust van aanmer- kelijfcen omvang is ontstaan. Deze beweging is niet beperkt gebleven tot aandeelen, doch heeft zich uitgestrekt over de markt voor beleggingsfondsen. In den laatsten tijd is toch al reeds een geleidelijke verbetering van de koersen dezer papieren waar te nemen geweest, doch zij heeft kortelings een meer geprononceerd karakter aangenomen. Niet alleen biimenlandsche factoren echter hebben tot de betere tendenz bijgedragen; het was o.m. de belangrijke daling van de no- teering voor —call moneyfl te New York, welke het ver¬ trouwen in de toekomst heeft doen groeien. In de eerste plaats heeft uit dien aard der zaak de markt te N e w Y o r k van deze omstandigheid de vruchten ge¬ plukt. Uit de houding van de financieele leiding blijkt, dat men wel eredieten wemseht te verstrekken voor den’ handel, getuige bijv. het feit, dat de —open market policyfl ditmaal weder werd toegepast, thans door het aankoopen van ongeveer $ 28.000.000 wissels in de vrije markt. Ter¬ zelfder tijd hebben de —member banksfl hun diseanteeringen doen dalen met $ 59.000.000, voor het overgroote deel dis- conteeriingen van de stad Neiw York betreffende. Deze gang van zaken demonstreert de bovenvermelde bedoeling. Het feit, dat de Federal Reserve Board den geldkoers niet sterk wenscht te doen stijgen, benevens de berichten uit indus- trieele kringen*, hebben er toe bijgedragen, dat de stemming aan de fondsenmarkt in Wallstreet over het algemeen op¬ gewekt is gebleven. Daarentegen heeft de markt te B e r 1 ij n blijk gegeven van groote lusteloosheid en van gebrek aan zaken. De gun¬ stige berichten uit het buitenland Š voornamelijk uit New York en Parijs Š vermochten geen invloed uit te oefenen. De matte tendens werd verklaard door te wijzen op de te¬ genstrijdige meldingen uit de kunstzijide-nijverheid. Ook meende men te hebben oipgemerkt, dat sommige Berlijnsche commissiehuizen belangrijke verkooporders in kunstzijde- fondsen hadden uit te voeren, waardoor het publiek nog eerder geneigd was afstand te doen van zijn bezit, ook aan andere papieren. Eerst tegen het einde van de beriohtspe- riode is een licht herstel dngetreden, waardoor echter de levendigheid :in de markt niet is teruggekeerd. Te Londen bevindt men zich nog midden in het va- cantieseizoen, hetgeen niet bevorderlijk is voor den opge- wekten gang van zaken*. Des te eerder heeft het de aan¬ dacht getrokken, dat de -grondtoon bevredigend kon worden genoemd. Een uitzondering, niet wat de koersbeweging, doch wat den omvang van den handel betreft, moet worden gemaakt voor *de petroleumafdeeling. Ook ten onzent is de stemming niet ongunstig ge¬ weest, hetgeen gepaard is gegaan met een kalme ontwikke¬ ling van de markt. Voor beleggingsfondsen zijn de variaties gering gebleven, doch daar deze in verband hebben gestaan met de vrij stabiele houding van de geldmarkt, kunnen zij niet als maatstaf voor den ondergrond van de geheele beurs gelden. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld 1922: 105, 104i3/16; 4J4 pCt. Ned. Werk. Schuld 1917: 101%, 1015/16; 4% pCt. Ned. Indië 1926: 99a/16, 99i/32; 5 pCt. Brazilië 1913 £20Š 100: 77%, 77%; 8 pCt. Sao Paulo 106%. De verschillende afdeelingen voor aandeelen evenwél ble¬ ken in de meeste gevallen opgewekt van toon te zijn. In het bijzonder was dit het geval voor de petroleumtnarJcl. Koninklijke werden in vrij groote posten uit de markt ge¬ nomen, zoadat een min of meer belangrijke koerswerbete- ring is ontstaan. Dortsche Petr. Ind. Mij.: 405, 424%; Gec. Holh Petr. Mij.: 207, 207%; Kon. Petr. Mij.: 427%, 442%; Perlak Petroleum: 82%, 85; Peudawa: 19; Mar- land Oil: 38%, 383/16. Ook de suikermarkt heeft een stijging van beteekenis in het licht gesteld. De berichten omtrent de verkoopen van de V.J.S.P. werden aan onze beurs met bevrediging ont¬ vangen, voornamelijk omdat hierdoor de opslag van suiker mindfer .waarschijnlijk is geworden, althans in den omvang, als men kort tevoren nog had verondersteld. Ook de prijs, hoewel lager dan die van een half jaar geleden, werd nog als voldoende winstgevend beschouwd. Cultuur Mij*, der Vorstenlanden: 165%, 168%; H.V.A.: 687%, 712%; Javasehe Cultuur Mij.: 378, 398; Moormaan: 328, 347; Ned. Ind. Suiker Unie: 246%’, 268% ; Poerworedjo: 106%, 111% ; T jepper: 755, 774; Watoetoelis Popolh: 769, 815. De afdeeling voor industrieele fondsen had een zeer ver¬ deeld aanzien. Calvé Delft: 94%, 103; Centrale Suiker 22 Augustus 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 741 Mij.: 8134, 79%; Hoillandsche Kunstzijde Industrie: 210, 215; Internationale Viscose Cy.: 97%, 10334; Maebubee: 183%, 19034; Margarine Unie: 23934, 237%; Ned. Kunst¬ zijdefabriek: 416, 434; Philips Gloeilampenfabriek: 750, 751; Ougrée Marihaye: 362, 37534; Separator: 167 34, 176; Zweedsehe Lucifer Mij.: 414, 42354. . De rubbermarlct heeft gedurende de beriehtsperiode op den achtergrond gestaan. Bewegingen van eenige beteekenis zijn niet op te merken geweest. In het bijzonder heeft het feit, dat vermoedelijk geen overeenstemming kan worden bereikt met de buitenlandsehe belanghebbenden, een depri- meerenden ‘indruk gemaakt. Toch zijn de koersen over het algemeen niet lager geworden, waartoe ook heeft bijgedra¬ gen het vooruitzicht op een hernieuwde vermindering van de voorraden te Londen, welke verwachting inderdaad werd bewaarheid. Amsterdam Rubber: 235 34, 239%; Dell Ba¬ tavia: 16934, 168; Serbadjadi: 188%, 189; Ver. Ind. Cul¬ tuur Ond.: 137, 136; Intercontinental Rubber: 10%, 10?j16. T abaksaandeelen waren eveneens verlaten, doch de stem¬ ming bleef vast. Arendsbnrg: 600, 655; Besoeki Tabak Mij.: 545; Deli Batavia: 541, 549; Deli Mij.: 427 34, 43434; Oostkust: 190, 19034; Senembah: 529, 535; Temoeloes Landbouw Mij.: 485, 50534. Scheepvaartaandeelen waren verlaten, zonder noemens¬ waardige fluctuaties. Hol land-Amerika Lijn: 7634, 7534; Java-Chi,na-Japan Lijn: 13034, 130%; Kan. Ned. Stoom¬ boot Mij.: 87; Ned. Scheepvaart Unie: 208%, 20134; Stoomv. Mij. Nederland: 192%, 19234. Ook mijnaandeelen hadden een verwaarloosde markt, waardoor ook hier de koersverschillen gering bleven. Alg. Exploratie Mij,: 109, 112; Boeton Mijnbouw Mij.: 18334,. 18 7 34 ; Muller & Co.™s Mijnbouw Mij.: 106, 105%; Redjang Lebong: 162 34, 157; Singkep Tin Mij.: 356, 362. De afdeeling voor bankaandeelen was over het algemeen vast, in het ‘bijzonder voor aandeelen Koloniale Bank, in verband met de betere beaordeeldng van. de suikermarkt. Amsterdamsehe Bank: 18 1 34, 18 1 34 ; Hollandsche Bank :oor Zuid-Amerika; 64%; Incasso Bank: 128, 127%; Ja- vasehe Bank: 313, 314; Koloniale Bank: 25234, 265; Ned. Ind. Handelsbank: 167%, 16734 ; Ned. Handel Mij. C. v. A.: 177, 17834; R™damsche Bankvereeniging: 100%, 10334; Twentsohe Bank: 140. De Amerikaansche markt beeft zich aangepast aan de aanwijzingen van Wallstreet, met het gevolg, dat de ten¬ dens opgewekt is geworden. Anaconda Copper: 183, 137%; Stu’dehalker: 71%, 7434; U. S. Leather Corp.: 43%, 45%; U. S. Steel Corp.: 14334, 148is/16; Atchison Toipeca: 190, 191Baltimore & Ohio: 10634; Erie: 5234, 5434; New York Ontario & Western: 27%, 29is/32; Union Pacific Cy.: 19134, 194; WaJbash Railway: 7234, 77s/16. GOEDERENHANDEL. GRANEN. 21 Augustus X928. Tar w e. Ofschoon ook bet officdeele Canadeesohe oogst- bericht zeer gunstig was, was het blijkbaar toch niet zoo voortreffelijk als de handel verwacht had. Als gevolg daar¬ van toonden de Noord-Amerikaansche markten aanvanke¬ lijk een reactie, zoodat van 11 tot 14 Augustus, September in Chicago van 10934 tot 113%, opliep. Daarna kregen evenwel de haisse-gunstige berichten weer de overhand, zoodat met eenige reacties de markt weer begon te dalen en op 20 dezer sluit September dn Chicago op 109%; bijna de laagste noteering van dit jaar. October Winnipeg whs intussehen eveneens gedaald tot bijna hetzelfde cijfer, nl. 109%, wat inderdaad de laagste noteering is, die wij voor de October termijn gehad hebben Deze prijsloo’p demonstreert wel den toestand, die nog steeds zeer gunstig voor bijna alle tarwe-oogsten blijft.™Een enkel ‘bericht van schade doior vorst in een gedeelte van Canada, werd den volgenden dag weer zoo goed als tegengesproken. Over het algemeen schijnt de oogst zich voortreffelijk te ontwikkelen. De Canadeesohe regeering heeft ditmaal geen schatting van de opbrengst gegeven, doch slechts de be¬ bouwde oppervlakte, die 24.064.000 qrs. is, tegen 22.460.000 qrs verleden jaar. In de Vereenigde’ Staten heeft het oogsten van de zomer- tarwe onder gunstige omstandigheden plaats. Een belang¬ rijk gedeelte is reeds binnen. Ook in Europa is het weder gunstig gebleven voor den oogst en er zal zeer spoedig geen graan te velde meer te vinden zijn. Ook van Oost Europa zijn de berichten gun¬ stig. Alleen tasten wij’ vrijwel in het duister wat betreft Rusland, aangezien men aldaar geen berichten loslaat. Van de landen van het Zuidelijk halfrond worden ook steeds gunstige berichten ontvangen aangaande den nieuwen oogst, met uitzondering van Indië, waar de neerslag te gering geweest is en waar men een aanzienlijk geringere opbrengst van tarwe dan een jaar geleden verwacht, Het is begrijpelijk, dat onder deze omstandigheden de kooplust in Europa niet groot geweest is, doch men heeft nu en dan zoowel in de Engelsche als in de meeste Con¬ tinentale markten vrij belangrijke hoeveelheden tarwe op- genomen, aangezien de prijs nu toch wel tot een zeer laag niveaii gedaald is. Vrij algemeen begint de meening post te vatten dat een verdere groote daling wel uitgesloten is, maar ook vrij algemeen heeft men de overtuiging dat een belangrijke verhooging van prijzen in de eerste maanden nog niet in het zicht is. De kans dat er nog iets met den Canadeesohen oogst zou gebeuren wordt steeds kleiner, aangezien de oogst vroeg is en waarschijnlijk voor de vorst binnen zal zijn. De week-verschepingen van tarwe waren zeer groot; zij komen bijna uitsluitend van Noord-Amerika. De «toornende hoeveelheid is weer scherp toegenomen en is nu precies gelijk aan verleden jaar. Rogge. De toestand van de markt van rogge is verge¬ leken bij verleden week vrijwel onveranderd gebleven. In de Vereenigde Staten beeft de prijs van rogge vrijwel over¬ eenkomstig aan dien van tarwe gefluctueerd, maar tegen een prijs van 9334 op 13 Augustus toont toch het slot op 20 Augustus een verhooging van 134! ets. Zooals in ons vorig overzicht uiteengezet, bestaat er dan ook niet zulk een surplus van rogge als van tarwe. De oogst in de Staten is aanmerkelijk kleiner dan een jaar geleden tengevolge van den geringen uitzaai en in West Europa is de oogst wel van uitnemende qualiteit en ook wel wat grooter dan verleden jaar, maar daar staat tegenover, dat andere ge¬ deelten van Ehropa waarschijnlijk een kleinere opbrengst hebben. Oostenrijk o.a. rapporteert dat de oogst zeer te¬ leurstellend is. Vraag voor rogge blijft er in Edropa be¬ staan, doch zaken komen slechts tot stand in beperkte quantiteiten. De verschepingen zijn wel iets toegenomen, doch hebben nog steeds niet veel te beteekenen. M a ï s. De flauwe stemming van maïs van de vorige week is niet door een reactie gevolgd. De prijzen zijn voor bijna alle soorten verder gedaald, in de eerste plaats voor ‘aan; gekomen stoomende platamaïs. De vraag was in geen enkele Europeesehe markt levendig en ofschoon zich nog steeds geen voorraden van eenige beteekenis gevormd hebben, zijn de aanvoeren bijna overal zoo ruim, dat de premie voor Indüstrieele Disconto Maatschappij AMSTERDAM LONDEN MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL … 10.000.000.- BERLIJN PARIJS KOPENHAGEN VOLGESTORT GEPLAATST EN RESERVES … 7.900.000.Š Financiering van den afzet van indüstrieele producten. 742 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 22 Augustus 1928 AANVOEB.EN in tons van 1000 KG. Artikelen Rotterdam Amsterdam Totaal 12/18 Aug. 1928 Sedert 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 12/18 Aug. 1928 Sedert 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 1928 1927 Tar we. Rogge . Boekweit .. Maïs. Gerst …… Haver.. Lijnzaad . Lijnkoek. Tarwemeel . Andere meelsoorten …. 20.757 398 46.670 8.183 830 10.745 2.140 310 1.315.593 135.642 12.859 617.702 224.477 122.500 126.259 125.858 69.398 5.736 1.280.380 256.752 13.410 904.303 272.142 143.380 162.049 122.455 70.119 7.664 10.016 6.520 183 42.385 131.326 3.540 383 232.657 1.184 24.264 39.252 403 67 140.811 6.829 2.728 155.821 23.273 1.357.978 135.642 12.859 749.028 228.017 122.883 358.916 127.042 93.662 5.736 1.319.632 257.155 13.477 1.045.114 278.971 146.108 317.870 122.455 93.392 7.664 loco maïs verloren ging. De stoomende hoeveelheid platamaïs is Beer groot en drukt geweldig op de markt. Op aflading was de druk minder groot. In Argentinië zijn de prijzen niet verder teruggekropen, ja zelfs nog iets ge¬ stegen bij een wefek geleden. Afladers ondervinden evenwel groote moeilijkheden om tot zaken te komen. De versche¬ pingen van platamaïs waren wat geringer dan een week geleden, doch het totaal is vrijwel gelijk. De naar Europa stoomende hoeveelheid is nu ruim 6 millioen qrs, tegen verleden jaar millioen qrs. Het duurt nog eenige maanden voor Argentinië een groote concurrentie krijgt van andere landen, met uitzondering van Zuid Afrika, dat reeds nu regelmatig maïs verscheept. Ofschoon de quanti- teiten niet bijzonder groot zijn, drukken toch de partijen stoomende en afgeladen Zuid Afrikaansche maïs op de markt, zoadat ook voor deze soorten een veel lagere prijs moest worden aangenomen. Voor latere verschepingen even¬ wel zijn de prijzen te hoog in Zuid Afrika, maar het is wel te verwachten, dat daar later weer het export-niveau zal bereikt worden, aangezien Zuid Afrika toch zeker be¬ lankrijk meer maïs te exporteeren heeft dan het tot nog toe gedhan heeft. De Donau landen zullen voorloopig geen concurrentie doen aan Zuid Afrika, want ofschoon de laatst gevallen regen gunstig geweest is voor de maïs, ziet het er toch niet naar uit, dat er een export surplus van eenige betee- kenis in Roemenië zal zijn. Noord Amerika zal reeds in November beginnen maïs te verschepen, of eigenlijk is er nu reeds maïs afgeladen, doch voor eind November, begin December zullen de verschepingen geen groote beteekenis hebben. Er zijn evenwel verschillende Europeesohe mark¬ ten die nooit N. Amerikaansohe maïs betrekken en dus zullen voortgaan zich in Zuid Amerika te voorzien. Waar evenwel verschillende markten, zooals de onze en Noord Duitsehland en sommige Engelsohe markten aanzienlijke hoeveelheden uit Noord Amerika zullen betrekken, zal de vraag naar platamaïs dan toch aanmerkelijk geringer wor¬ den en ofschoon er wel schattingen izijm, dat tegen dien tijd Argentinië niet zoon groot surplus zal over hebben, is het toch moeilijk aan te nemen, dat het niet voldoende zou zijn om dan ruimschoots in de verminderde vraag te voorzien. Wat de Amerikaansohe termijnmarkt betreft, deze bleek meer prijshoudend. De December-termijn fluctueerde zeer weinig en sluit op 20 Augustus op 73X tegen 73% een week . geleden. De September-termijn toonde evenwel de laatste dagen een flink herstel van de scherpe daling van de vorige week getuige het slot op 20 Augustus van 9134 tegen 87% op 13 dezer. De aanvoeren van oude maïs zijn afgenomen en dientengevolge ook de zichtbare voorraad. die niet veel groo.ter is dan de helft van verleden jaar. Gets t. Dat de gerstmarkten tenslotte stabieler werden, is uitsluitend toe te schrij ven aan de lage prijzen want de oogst- berichten blijven zoowel in Amerika als in Europa uitste¬ kend. Gerst is evenwel cp een prijs aangekomen, waar het voor de voer zeer voondeelig is en dientengevolge zijn er belangrijke zaken tot stand gekomen, zoowel naar Noord- Duatschland als naar ons eigen land. Het aanbod is evenwel steeds voldoende geweest om in de vraag te voorzien en een prijsverhooging is dan ook niet mogelijk gebleken. October Winnipeg sluit op 20 dezer op 64 tegen 64% een week geleden. Haver. Ook haver fluctueert weinig en daalde in Win¬ nipeg slechts van 44% tot 44 Gezien den lagen prijs is er ook voor dit artikel nu en dan nog wel eenige vraag, of schoon niet van dien aard dat groote quantiteiten te plaatsen zijn. STATISTISCH OVERZICHT y TARWE HardWinter No. 2 loco Rotterdam/ Amsterdam per 100 K.G. ROGGE American No.22) disponibel Rotterdam per 100 K.G. MAÏS La Plata disponibel R™dam/A™dam per 2000 K.G. GERST Amer.No.23) disponibel Rotterdam per 2000 K.G. LIJNZAAD La Plata disponibel R™dam/A™dam per I960 K.G. STEENKOLEN Westfaalsche bunkerkolen, ongezeefd f.o.b. R™dam/A™dam per 10t0 K.G. TIN locoprijzen Londen per Eng. ton IJZER Cleveland Foundry No. 3 f.o.b. Middlesbrough per Eng. ton KOPER Standaard Locoprijzen Londen per Eng. ton Jaargemidd. 1925 Januari 1926 Februari — Maart — April — Mei — Juni — Juli Augustus — September — October — November — December — Januari 1927 Februari — Maart — April — Mei — Juni — Juli Augustus — September — October — November — December — Januari 1928 Februari — Maart — April — Mei — Juni Juli 6 Aug. — 13 — 20 — fl. 17,20 *16,90 *16,30 *15,375 *16,10 *16,325 *16,125 *16,20 15,35 14,80 15,75 16,025 15,4D 15,225 15,225 15,05 14.80 15.75 15.60 15,10 14,875 14,70 13,725 13,45 13,40 13,50 13.80 14.60 15,30 15.30 14,375 14,25 12.30 12,00 11.75 °/o 100,o 98.3 94.8 89.4 93.6 94.9 93.7 94.2 89.2 86,0 91,6 93.2 89.5 88.5 88.5 87.5 86,0 91.6 90.7 87.8 86.5 85.5 79.8 78.2 77.9 78.5 80.2 84.9 88.9 88,9 83.6 82,8 71,5 69,8 68,3 fl. 13,30 11,525 10.85 11,025 11,125 11,35 12,00 12,05 12,225 12.475 12.85 12.15 12,625 13,05 12,75 14,275 13,325 11.925 11.475 12,05 11,525 12,025 12,55 12,65 12.925 14.15 14.85 15,45 14,00 12,825 13,Š 13,70 °/o 100,0 86.7 81,6 82.9 83.6 85.3 90.2 90.6 91.9 93.8 96.6 91.4 94.9 98.1 95,8 107.3 100.2 89.7 86.3 90.6 86.7 90.4 94.4 95.1 97.2 106,4 111,7 116,2 105,3 96.4 97.7 103,0 fl. 231.50 190.25 174,00 167.75 177.50 168.50 171,00 175.25 170.50 170,00 175.50 177.75 173.50 165,00 167,00 164.50 173,00 172.75 175,25 171.50 178.50 179.50 178.75 184.75 201,00 207.50 226.50 240.75 239.50 238.50 234,00 246.75 246,00 220,00 202,00 °/o 100,0 82,0 75.2 72.5 76.7 72.8 73.9 75.7 73.7 73.5 75.8 76.8 74.9 71.3 72.1 71.1 74.8 74.6 75.8 74.1 77.1 77.5 77.2 79.8 86.8 89.6 97,8 104,0 103,5 103,0 101,0 1C6,6 106.3 95,0 87.3 fl. 241.75 185,00 175.50 175,00 193.50 194,00 200,00 197.50 191,00 204.75 215.25 224.50 212,00 226.75 231.50 229.75 238.75 259.75 255,00 239.25 258,00 239.25 235,00 236.50 247.25 248,00 246.75 255,00 259.75 260.50 251,00 240,00 233,00 229,00 °/o 100,0 76.5 72.6 72.4 80,0 80,2 82.7 81.7 79,0 84.7 89,0 92.9 87.7 93.8 95.8 95,0 98.8 107.4 105.5 99,0 106.7 99,0 97.2 97.8 102.4 102.6 102,1 105.5 107,4 107.8 103.8 99.3 96.4 94,7 fl. 462.50 370.75 353,00 330,00 335.75 334.50 360,25 382.50 376.50 360.25 367.75 382.50 373.75 362.50 373.75 354.75 351.50 373.75 372.75 367.75 368.25 369.50 359,00 349.75 348.25 361,00 361,00 350.75 358.25 372,00 365.25 359.75 357,00 347,00 350,00 °/o 100,0 80,2 76.3 71.4 72.6 72.3 77,9 82.7 81.4 77.9 79.5 82.7 80.8 78.4 80,8 76.7 76,0 80.8 80.6 79.5 79.6 79.9 77.6 75.6 75.3 78,0 78,0 75.8 77,5 80.4 79,0 77.8 77,2 75,0 75.7 fl. 10,80 10,05 10,20 9,85 10,00 13.10 13,85 16.35 17.25 25,50 31.10 38.25 19,00 13.35 12.10 11.25 11,00 10,95 11,00 11,10 11,05 10,90 10,90 10,65 10,60 10,30 10,00 9,95 10,05 10,60 10,10 10,10 °/o 100,0 93.3 94.5 91.4 92.6 121.6 128,5 151.7 159.8 236.2 288.4 354.4 176,0 123.9 112.3 104,2 101.9 101.4 101,9 103,1 102.4 101,0 101,0 98,9 98,4 95,3 92,6 92.2 93.3 98.4 93,8 93.4 £ 261.17/- 283.6/- 286.3/- 285.14/- 282.19/6 268.14/6 268.13/6 283.6/- 294.10/6 307.19/6 314.14/6 308.1/6 307.-/6 299.13/6 309.8/6 312.15/- 304.1/- 295.12/- 296.9/6 289.15/6 292 -/6 287.12/6 264.2/6 264.4/6 266.13/6 255.1/- 233.10/6 233.17/6 234.6/- 230.13/- 218.8/6 211.19/- 213.10/- 213.12/6 212.12/6 °/o 100,0 108,2 109.3 109.1 108.1 102,6 102,6 108,2 112.5 117.6 120,2 117.7 117.3 114.4 118,2 119.4 116,1 312.9 113,2 110.7 111.5 109.8 100.9 100.9 101.8 974 89.2 89.3 89,5 88,1 83.4 79,7 81.5 81.6 79.9 Sh. 72/9,84 70 70/6 70/6 70/6 73 76/6 87 £0,6 94/6 118 120/6 _ 99/6 85/6 83/6 81 80 74 70 70 69 65 65 65 65 65 65 65/6 66 66 66 66 66 66 °/o 100,0 £6,1 £6,8 96,8 96,8 100,2 105.1 119.5 124,3 129.8 162,- 165.5 136.8 117.6 114.8 111.2 109.9 101.6 96,1 96,1 94.8 89,3 89,*3 89,3 89,3 89,3 89,3 89.9 90,6 90,6 90,6 90,6 90,6 90,6 £ 62.1(6 59.3/- 59.12/- 58.15/6 57.7/6 56.9(6 56.17.6 58.2/- 58.19.6 58.15/- 58.7/6 57.6/6 56.19.6 55.7/6 54.16/- 55.17/- 55.2/6 54.14/- 54.2/6 53.19,- 55.5/6 54.13/- 55.5/- 59.1/- 60.2/- 62.-/- 61.12/- 61.3/6 61.14/6 62.15,- 63.17/- 62.18/- 62.12/6 62.7/6 62.10/- °/o 1C0,0 95.3 96,0 94.7 92.4 91,0 91.6 93.6 95,0 94.6 94,0 92,3 91.8 89.2 88.3 89.9 88,8 88,1 87,2 86.9 89,0 88,0 89,0 95.1 96,8 99.9 99.2 98.6 99.4 101,1 102.9 101,3 100.9 100,5 100,7 i) Men zie voor de toelichting op dezen staat de nummers van 8 en 15 Augustus 1928 (No. 658 en 659) pag. 689/90 en 709. 2) = Western vóór de invoering val1 4 KG., eif, uitgeleverd gewicht, netto, contant. De offieieele loconoteeringen zijn onveranderd 65 ct. per % KG. voor Superior Santos en 52 ct. voor Bohusta. De .slot-nofeeringen te New York van het aldaar geldende gemengd contract (basis Bio No, 7) waren: Sept. Dec. Maart Mei 20 Aug. 13 — . 6 — . 30 Juli . $ 15,90 — 15,99 — 15,82 — 16,05 $ 15,95 — 16,08 — 15,85 — 16,10 $ 15,74 — 15,86 — 15,65 ,, 15,93 $ 15,68 — 15,75 — 15,55 — 15,80 Botterdam, 21 Augustus 1928. THEE. Hoewel door belanghebbenden .gehoopt werd dat de thee- markt na de vacantie blijken van herstel zou geven, werd deze hoop niet bewaarheid. Londen, dat de vorige week vacantie hield, opende Maandag wederom in een flauwere stemming met % tot % d. lagere prijzen voor de Noorde¬ lijk Britsch-Indische en GeyIon-theeën, terwijl het product uit Zuidelijk Britsoh-Indië % tot 1% d. minder opbracht. De weinige goede kwaliteiten, die van deze soorten werden aangeboden, konden meerendeels tot vorige prijzen worden verkocht. Het meest prijshoudend bleken over ™t algemeen nog de Java- en Sumatra thee; de middenprijeen daalden een kleinigheid voor de eerst- en steeg iets voor de laatst¬ genoemde. De aanvoeren in het Vereenigd Koninkrijk bedroegen in Juli 35,2 millioen lbs. (vorig jaar 31,6 millioen), de afle¬ veringen voor binnenlandsch verbruik 35,9 millioen (v. jaar 33,6 millioen) en de totale uitvoer 7,7 millioen lbs. (v. jaar 6 millioen). De voorraden in entrepöt liepen terug evenals in andere jaren over deze maanden, en wel van: 179 .millioen lbs. per einde Juni tot 170,5 millioen .op uilto Juli, tegen res,p. 144,5 en 136,5 millioen lbs. ten vorigen jare. De Noordelijk Britsch-Indische oogst per einde Juli be¬ droeg 131,8 millioen lbs., in vergelijking meti 126,8 millioen op ulto Juli 1927. De e.v. Amsterdamsehe veiling zal plaats hebben op 30 dezer. Aangeboden worden 15728/1, 1244/2 kn. Java- en 7894/1, 960/2 kn. Sumatra-thee. Amsterdam, 20 Augustus 1928. COPRA. De markt was aanvankelijk wat vaster gestemd, doch daar consumenten de hoogere prijzen niet wilden aanleg¬ gen, liepen deze weer iets terug. Indië blijft regelmatig verknopen. De slotnoteeringen zijn: Nederl.-Indische f.m.s. stoomend. … 29% — — — aflading Aug./Sept. — 30% — — — — Sept/Oct. —30% — — — — Oct./Nov. — 30i/« VERKEERSWEZEN. VRACHTENMARKT. De Noord-Amerikaansche graanvrachtenmarkt bleef vast, ofschoon er tegen het einde der week iets minder om ging. De vrachten bleven echter op hetzelfde peil. Voor een boot van 27000 qtrs. werd per 5/25 October 15 cents betaald van Montreal naar Antwerpen of Botterdam, terwijl voor een boot van 35000 qtrs, dezelfde vracht werd betaald, optie Hamburg of Bremen 1.6 cents, volle lading gerst 1 cent extra. Naar de Middellandsche Zee werd per 1/20 Septem¬ ber 17% cents betaald. De Golf van Mexico was iets vaster en betaalde 17 cents voor een volle lading gerst naar Bremen per Augustus en 18% cents voor -zwaar graan .naar de Spaansehe. Middellandsche Zee per September. Door de talrijke bevrachtingen van La Plata is de be¬ schikbare tonnage per Augustus/begin September zeer ge¬ ring geworden De vrachten voor groote booten zijn echter nagenoeg onveranderd gebleven. De vracht van boven La Plata, havens is 21 /6 naar U.K./Continent en 21 /- .naar Antwerpen/Hamburg range. Booten van ‘handige grootte bedongen echter een iets hoogere vracht, nl. 22/6 zoowel voor Augustus September als voor October. Een 7000 ton¬ ner, 10 pCt. werd bevracht van Bahia Blanca naar Ant¬ werpen of Botterdam tegen 18/-. De chilisalpeter vrachtenmarkt bleef zeer kalm in af¬ wachting van de Conferenties betreffende de centralisatie van de verkoopen. Tegen het einde der week werd een Grieksche boot per November bevracht voor maximum 6000 tons naar Bordeaux/Hamburg range of Noord-Spanje tegen 26/9 per November, optie ‘Middellandsche Zee 27/9, Adriatische Zee of Alexandrië 29/3. De oostelijke afdeelingen bleven lusteloos. Er viel iets meer vraag te bespeuren. naar tonnage voor Soya boonen en eeu 7000 tonner werd bevracht per 1/31 December van Wlaidiwostock naar Botterdam of Hamburg tegen 35/-, optie .gebruikelijke U.K. havens en Scandinavië tegen 36/3. Yan West Australië werd per Januari/Februari bevracht tegen 39/6 naar U.K./Continent. Bevrachters van Bombay /Kara¬ chi/Marmagoa zijn in de .markt voor tonnage naar U.K. per October tegen 22/- op deadweight basis. De bevrachters van den Donau kunnen tonnage opnemen per September doch er kwamen maar weinig afsluitingen tot stand. Naar het Continent werd 15/- tot 15/6 betaald naar gelang van grootte. De Zwarte Zee is lusteloos en er is geen vraag .naar tonnage voor graan. De ertsvrachten van de Middelland-sche Zee bleven na¬ genoeg onveranderd. Van Huelva naar Cork werd 9/4% betaald, optie Dublin 9/6. Ook de Golf van Biseaye bleef onveranderd en betaalde men van Bilbao naar Glasgow 7/- per 25 Augustus. De uitgaande kolenvrachten van Engeland zijn vast, speciaal voor de Middellandsche Zee en Zuid-Amerikaansohe bestemmingen, hetgeen ook zijn grond vindt in het beJ perkte aanbod van tonnage. Van de Westkust werd o.m. betaald: Rouaan 4/6, Genua 8/-, Alexandrië 11/-, La Plata 12/6 en van de Oostkust: Kopenhagen 13/6 (700 tons cokes), Botterdam 4/-, Malaga en Almeria; 13/-, Genua 9/3, Monte-Video/Bueuos Ayres/La Plata 13/6 één, 14/3 twee loshavens. RIJNVAART. Week van 12 t/m. 18 Augustus 1928. De aauvoeren van zeezijde bleven onverminderd levendig. De beschikbare scheepsruimte nam voortdurend toe, bij af¬ nemende vraag. De ertsvraohten nalar de Ruhrhavens liepen terug van … 0.85/95 tot resp. … 0.60/70 met % en %, lostijd. De vracht voor Mannheim onderging eveneens eene daling. Deze zakte van 2% h 3 cent per ton daghuur tot … 1.40 en … 1.50 per last voor hout. Het sleeploon werd genoteerd vol¬ gens het 35 cents tarief. De waterstand bleef onveranderd. Naar den Bovenrijn werd op M. 1.90 en naar de Ruhr- havens op ca. M. 2.30′ afgeladen. De algemeene toestand, alsmede vrachten, bleven in de Ruhrhavens stationnair. Nederlandsche Handel-Maatschappij Amsterdam Gestort kapitaal f 80.000.000. – Statutaire Reserve f 40.000.000 AGENTSCHAPPEN TE ROTTERDAM EN™S-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China en Japan 2 in- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. – Incasseeringen en Financieeringen. – Schrifte¬ lijke en Telegrafische Credieten. – Reiscredietbrieven. – Deposito™s. – Rekeningen-Courant. – Aan- en Verkoop van Effecten. – Administratie van Vermogens. – Open en Gesloten Bewaarneming SAFE-DEPOSIT KOFFERKLUIS rrod’ —MONTECATINIfl Societa Generale per Plndustria Mineraria ed Agricola (Algemeene Maatschappij voor Mijnbouw en Landbouw) gevestigd te MILAAN. MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL Lire 600.000.000.-, waarvan geplaatst en volgestort Lire 500.000.000,Š Ondergeteekenden berichten, dat zij op DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1928 ter Beurze van Amsterdam zullen introduceeren Lire 5.000.000,- nom. Gewone Aandeeien in bovengenoemde Maatschappij, deel uitmakende van bovengenoemd ge¬ plaatst kapitaal, deelende ten volle in de winst over het loopende boekjaar. Coupures aan toonder van Lire 1000.Š (10 aand. ad Lire 100.Š). De eerste koers van afgifte zal 251 pCt. Amsterdamsche usance be¬ dragen en gelden voor aanvragen welke op 23 Augustus 1928 vóór des middags 12 uur op de kantoren van ondergeteekenden zullen zijn ingekomen’ de aanvragen zullen zooveel mogelijk worden bevredigd. Prospectussen zijn te kantoren van ondergeteekenden verkrijgbaar. NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ. MENDELSSOHN & Co. AMSTERDAM. PIERSON & Co. PR0EHL & GUTMANN. R. MEES & Z00NEN. Amsterdam, Rotterdam, 17 Augustus 1928. VRAAGT PROEFNUMMERS VAN HET OCTROOI- EN MERKENBLAD AAN DE ADMINISTRATIE: WIJNHAVEN 113, ROTTERDAM, TEL. 7843 H AUGUSTUS 1928 1SE JAARGANG No. 660 Nederlandsch Indische Handelsbank AMSTERDAM ™S-GRAVENHAGE BATAVIA ROTTERDAM AMOY.AMPENAN, BANDOENG,BOMBAY,CALCUTTA, CHEREBON, GORONTA LO, HONGKONG, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PASSOE- ROEAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGA¬ PORE, SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, TOKIO, WELTEVREDEN, YOKOH AA IA Kleine Advertentiën in de Nieuwe Rott. Courant f 1.50 per 10 woorden – Iedere 2 woorden meer 25 cents Worden aangenomen voor de rubrieken: Vraag en aanbod, Huur en Verhuur, Betrekkingen gezocht en aangeboden, Gevonden en verloren goederen, Voorschotten gevraagd en aangeboden, Lessen geyraagd en aangeboden, Diversen, bij: de Bureaux en Agenten van de N.R.C. te Rotterdam, Amster¬ dam, ™s-Gravenhage en alom in den lande waar Agenten zijn gevestigd, Erkende Advertentiebureaux, Boekhandelaren, Kantoorboekhandelaren, Kantoorhouders der Posterijen en bij alle Kiosken. Zooeven verscheen de TWEEDE DRUK VAN Naamlooze Vennootschappen WET tot wijziging en aanvulling van de bepalingen omtrent de naamlooze vennootschap en regeling van de aansprakelijkheid van het prospectus Van aanteekeningen voorzien door G. VLUG – Notaris te Rotterdam Prijs f 1,25 Bij den Boekhandel verkrijgbaar NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVERS-MIJ, ROTTERDAM Werkloon- berekening Onmisbaar boekje voor allen die werklieden in hun dienst hebben. – Met berekeningen in uurloon van 5Š100 cent Prijs f 1.50 Geb. f 1.90 Verkrijgb. bij den boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMAR™S UITG- MAATSCHAPP1J, ROTTERDAM Het Betalingsverkeer door J. F. HALKEMA KOHL Handelseconomische Boekerij Š Deel II Prijs. . . . f 1.90 Alom verkrijgbaar bij den Boek¬ handel en bij Nijgh & v. Ditmar™s Uitg.-Maatschappij Š Rotterdam Naamlooze Vennootschap Wilton™s Machinefabriek en Scheepswerf Rotterdam Scheepsbouw en Machinefabricage. Speciale inrichting voor reparatiên van eiken omvang. Vijf droogdokken met lichtvermogen tot 46000 ton. §£> Dwarshelling. Drijvende kranen met een lichtvermogen tot 120 ton. . , 6707, 6708, 7303 Telefoon: 7304> 7305f 7325 Telegramadres: —WILTONfl Rotterdam NIJGH & VAN DITMAR™S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM