Empirische analyse

Gevolgen en herstel van economische schok verschillen sterk per regio

De crisis van 2008 leidde tot ‘winnende’ en ‘verliezende’ regio’s. Regionale sectordiversiteit wordt vaak gezien als een verklaring voor deze verschillen. Om zicht te krijgen op de oorzaken en de aanpak van een crisis is het echter nodig dat we onderscheid maken tussen de schok en het herstel.

Een plusklas voorkomt onderpresteren in het voortgezet onderwijs

Zeer slimme leerlingen presteren vaak onder op de middelbare school, bijvoorbeeld door verveling of omdat zij nooit hebben geleerd om te leren. Kan het onderpresteren worden tegengegaan door begaafde leerlingen in het basisonderwijs in deeltijd aangepast onderwijs aan te bieden, via plusklassen?

Passief beleggen vergroot volatiliteit op financiële markten

Sinds tien jaar groeit het passieve vermogensbeheer snel. Hierdoor wordt een steeds kleiner deel op de financiële markten actief belegd. Dit kan negatieve effecten hebben voor de stabiliteit van het financiële stelsel in crisistijden.

Nederland verloor tijdens de vorige crisis koppositie inkomensmobiliteit

Recent onderzoek laat zien dat de inkomensmobiliteit in Nederland de laatste jaren is gedaald. Kinderen overtreffen het inkomen van hun ouders minder vaak. Maar hoe verhoudt de Nederlandse situatie zich tot andere Europese landen en de VS?

Belegger accepteert meer risico en lager rendement voor duurzame belegging

De maatschappelijke roep om duurzaam te beleggen wordt steeds luider. In hoeverre heeft het aspect duurzaamheid effect op de risico- en rendementsvoorkeuren van de particuliere belegger? Een analyse aan de hand van digitale experimenten.

Onzekerheid tijdens crisis belangrijker dan omzet

In de coronacrisis werden bedrijven niet alleen geconfronteerd met omzetgebrek, maar ook met onzekerheid over de toekomstige context waarin ze zouden moeten opereren. Die onzekerheid kan de economie schaden, bijvoorbeeld als bedrijven hun investeringen beperken. Welke factoren zijn van invloed op de onzekerheid binnen bedrijven? Een enquête onder het midden- en kleinbedrijf.

Hernieuwbare stroom kan voorlopig niet zonder subsidie

Onder invloed van dalende investeringskosten zijn ook de subsidiebedragen voor hernieuwbare energie de laatste jaren gedaald. De toename in hernieuwbare energie zorgt echter ook voor lagere stroomprijzen. Per saldo blijven daardoor de subsidies voor hernieuwbare energie of stimulering van stroomvraag nodig.

Door leenstelsel kiezen havisten vaker studie met hoog verwacht salaris

De invoering van het sociale leenstelsel heeft voor veel studenten financiële consequenties. Zo bouwen ze een studieschuld op die terugbetaald moet worden, ongeacht welke studie men kiest. Maken studenten nu onder de druk van het leenstelsel ook andere studiekeuzes met een hoger verwacht salaris als insteek?

Systeemrisico grootbanken onveranderd hoog

Net als gedurende de financiële crisis ruim tien jaar geleden, ­hebben banken tijdens de coronacrisis te maken met flinke macro-economische schokken. Staan de banken er nu beter voor, of is er nog altijd sprake van grote systeemrisico’s?

Instroom jonge werknemers en flexwerkers drukt de loongroei sinds 2014

In de afgelopen jaren bleef de groei van het bruto-uurloon achter bij de cao-loongroei. Dat betekent dat de incidentele loongroei negatief was. Opmerkelijk, want tijdens eerdere perioden van toenemende krapte op de arbeidsmarkt stegen de brutolonen doorgaans juist harder dan de cao-lonen. Hoe is de negatieve incidentele loongroei van de laatste jaren te verklaren?

Gebruik van waterstof in elektriciteitssector voorlopig onnodig en inefficiënt

De verduurzaming van de elektriciteitssector vergt een verandering van onze energiebronnen. Ook zijn er opslag- en conversietechnologieën nodig. Welke energiemix is het meest optimaal als we de beoogde emissiereducties willen halen, en tegelijkertijd de leveringszekerheid van elektriciteit willen garanderen?

Correctie voor wederuitvoer verkleint belang van Nederland als handelspartner

Wederuitvoer wordt niet altijd (ten volle) toegeschreven aan de juiste herkomst of eindbestemming. Omdat de wederuitvoer toeneemt, geven handelsstatistieken steeds minder goed de feitelijke handelsstromen weer tussen landen. Hoe vertekend zijn de Nederlandse cijfers door wederuitvoer?

In de stad ontgroeien lage inkomens hun inkomenspositie minder vaak

Personen met een laag inkomen maken een grotere kans om ook in de toekomst een laag inkomen te hebben. Maar verschilt die kans tussen woongebieden en ten opzichte van vroeger? Een ­analyse van de inkomensmobiliteit van personen die zich tussen 2003 en 2017 in de onderste drie inkomensdecielen bevonden.

Binnen blijven schaadt de gezondheid

Om de verspreiding van het coronavirus te beperken, werden mensen verzocht om zo veel mogelijk thuis te blijven. Maar is dat eigenlijk wel goed voor onze gezondheid?

Regionaal-economische verschillen fors toegenomen

In de jaren tachtig floreerden de regio’s Rotterdam en Den Haag, terwijl die van Amsterdam flinke economische problemen kende. Intussen lijken de rollen omgedraaid. Dit laat zien dat achter de macro-economische ontwikkelingen een flinke regionale dynamiek schuil gaat. Een analyse van de economische ontwikkeling van Nederlandse regio’s sinds de jaren negentig.

Gebrek aan grip maakt ontevreden en voedt het populisme

Mensen die menen dat ze grip op hun leven hebben, zijn gemid­deld genomen gelukkiger. Grip blijkt zelfs meer aan het levens­geluk bij te dragen dan inkomen. Dat zou politieke implicaties kunnen hebben.

Begrotingsregels dempen collectieve zorguitgaven

De Nederlandse zorguitgaven vormen een integraal onderdeel van de Rijksbegroting, en zijn daarmee onderhevig aan de begrotingsregels van het kabinet. Tegelijkertijd lijken juist deze uitgaven lastig te sturen. Zijn begrotingsregels een effectief instrument om zorguitgaven te verminderen?

Nederlanders maken een brede afweging bij afbouw coronamaatregelen

De uitbraak van COVID-19 in Nederland heeft geleid tot vergaande maatregelen om de verspreiding van het virus te beperken, kwetsbaren te beschermen, en overbelasting van het zorgstelsel te voorkomen. We brengen met een keuze-experiment de afwegingen en voorkeuren van Nederlanders in kaart met betrekking tot een gefaseerde afbouw van deze maatregelen.

Brede steun voor zware-beroepenregeling

Het pensioenakkoord biedt mogelijkheden om voor mensen met zware beroepen afspraken te maken over lagere pensioenleeftijden. Een belangrijke uitdaging hierbij is om voor iedereen tot een ‘eerlijke’ pensioenleeftijd te komen. Maar wat vinden Nederlanders eigenlijk eerlijk?

Omzetconcentratie gaat gepaard met een lagere arbeidsinkomensquote

Net als in veel andere landen is de arbeidsinkomensquote in Nederland de laatste decennia trendmatig gedaald. Onderzoek voor andere landen suggereert dat dit onder andere te maken heeft met de toegenomen marktmacht van bedrijven. Is dat ook zo voor Nederland? Een analyse van sectoren in de Nederlandse industrie over de periode 2006–2016.

Piek in volatiliteit laat zien dat groot deel daling aandelenkoersen tijdelijk is

De beurskoersen zijn recent tientallen procenten gedaald als gevolg van de coronapandemie. Is dit een tijdelijk probleem of kunnen we verwachten dat de beurskoersen zich het komende jaar zullen herstellen?

Toevoeging van omslag maakt kapitaalgedekt pensioen stabieler

De roep om de pensioenen direct uit de premies te betalen wordt steeds luider. Op papier levert het beleggen van premiegelden bij lage rente voor later immers niet zo veel op. Een berekening onderzoekt of dat zo is.

Centraliteit sector van belang bij doorwerking schok in economie

De uitbraak van het coronavirus veroorzaakt ongekende ­schokken in de economie. Tijdens de financiële crisis in 2008 ­hebben we gezien dat een schok in een centrale sector – de ­finan­ciële branche –zich door de hele economie kan verspreiden. Hoe zijn de verschillende ­sectoren in de Nederlandse ­economie nu met elkaar verbonden? Een empirische analyse.

Multinationals vertekenen economische statistiek

Multinationale ondernemingen optimaliseren hun internationale bedrijfsstructuur, en waar mogelijk proberen ze via constructies hun winst op papier zo naar landen te verplaatsen dat er een lage effectieve belastingdruk ontstaat. Dit beïnvloedt ook de macro-economische cijfers van de betrokken landen. Een bekend geval is Ierland, dat volgens de officiële statistieken veel rijker is dan in werkelijkheid. Hoe zit dit in Nederland?

Begrotingsregels dempen procyclisch begrotings­beleid in de Europese Unie

Landen kennen begrotingsregels om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te waarborgen. Vaak wordt er beweerd dat begrotingsregels anticyclisch beleid in de weg zitten. Maar is dat echt zo? Een analyse van de effecten van begrotingsregels in 27 lidstaten van de Europese Unie (EU) tijdens verschillende stadia van het ­begrotingsproces.

Patiënt kiest niet vanzelf het voorkeursziekenhuis van de zorgverzekeraar

Ons zorgstelsel kent een belangrijke regierol voor zorgverzekeraars bij het inkopen van goede en doelmatige zorg. Zorgverzekeraars kunnen deze rol beter vervullen als zij patiënten kunnen sturen naar voorkeursaanbieders. In de praktijk blijkt dat echter lastig. We onderzoeken mogelijke factoren die een rol spelen in de keuze van de patiënt voor een bepaalde aanbieder.

Meer glasbakken voor betere recycling niet kosteneffectief

Het kabinet wil naar een circulaire economie, en heeft dit doel vertaald in ambitieuze doelstellingen voor de afvalinzameling. De recycling van glas moet omhoog naar negentig procent. Om dat te bereiken mikt men op het neerzetten van meer glasbakken, maar is dat wel effectief?

Marktwerking heeft geleid tot meer concurrentie tussen zorgverzekeraars

De markt van ziektekostenverzekeringen is sinds de stelselherziening sterk veranderd. De concurrentie tussen zorgverzekeraars is daarbij een belangrijk element. In hoeverre is die concurrentie veranderd door de ­hervorming van 2006, en wat zijn daarvan de gevolgen?

De hogere AOW-leeftijd levert de overheid ook netto flink wat op

Tussen 2013 en 2017 is de AOW-leeftijd stapsgewijs verhoogd van 65 jaar naar 65 jaar en 9 maanden. Wat zijn de gevolgen voor de arbeidsparticipatie en de overheidsfinanciën? Een difference-in-differences-analyse laat dat zien.

Betere voorlichting over voordelen van vaccinatie nodig

Als zo goed als iedereen gevaccineerd is, kan het voor individuen optimaal zijn om zichzelf of hun kinderen niet te laten ­vaccineren. Ze profiteren dan immers van andermans bescherming ­zonder risico op – veelal ingebeelde – bijwerkingen. Kan dergelijk ­­free­rider- ofwel meeliftersgedrag de dalende vaccinatiegraad ­verklaren?