Beschouwing

Groter systeem­risico door financiële structuur en crisisbeleid

Banken zijn van oudsher de dominante financieringsbron van Europese bedrijven. Dit wordt versterkt door het huidige crisisbeleid en gaat gepaard met een hoger systeem­risico. Om dit te beperken is een breder financieringsaanbod nodig.

Woningmarktmodel CPB ongeschikt voor beoordelen beleid

Met het woningmarktmodel van het Centraal Planbureau worden de effecten geschat van beleidsplannen op bijvoorbeeld huren, nieuwbouw en welvaart. Het wordt onder meer gebruikt bij kabinetsformaties. Door verschillende beperkingen is dit model echter niet geschikt voor analyses van plannen voor de huurmarkt.

Slimmere mensen gevoeliger voor mispercepties

Waarom bestaan er zoveel mispercepties over klimaatverandering en andere maatschappelijke onderwerpen, juist bij hele slimme mensen? Een nieuwe generatie economische modellen beschrijft hoe wij onze overtuigingen strategisch beheren, en laat zien hoeveel intelligentie er kan steken in onwetendheid. Een overzicht.

Het beleid voor een CO2-arme industrie in Nederland kan efficiënter

De CO2-neutraliteitsdoelstelling van het Klimaatakkoord vereist een ingrijpende structurele transformatie van de Nederlandse industrie. Er is een breed scala aan beleidsinstrumenten nodig om de vereiste investeringen in CO2-arme energiebronnen en schone productieprocessen te stimuleren. Lessen uit een evaluatie door de OESO.

MMT moet scherpere grenzen aan monetaire financiering stellen

Moderne Monetaire Theorie (MMT) heeft de Eurozone minder te bieden dan MMT-geschriften op het eerste gezicht suggereren. Maar MMT biedt wel meer dan de aanhangers van bezuinigingen lief is.

Herontdekking van de geldpers vereist nieuwe visie op staatsschuld

Na de coronacrisis zou, volgens de gangbare visie, de rol van de overheid snel beperkt moeten worden. Maar de opkoopoperaties van de Europese Centrale Bank maken juist een verdere verruiming mogelijk. Wat is nu, na de herontdekking van de monetaire financiering, verstandig beleid?

De alternatieve beleids­agenda van de Moderne Monetaire Theorie

Het terugdringen van overheidsschulden door hogere belastingen en lagere tekorten domineert de beleidsagenda’s in Nederland en de rest van Europa. In de beleidsagenda van de Moderne Monetaire Theorie verschuift de aandacht naar volledige benutting van de productiecapaciteit en de werkgelegenheid, samen met een beperkte inflatie.

Financialisering kan verklaring zijn voor macro-economische 'puzzels'

De financialiseringshypothese stelt dat expansie van financiële dienstverlening en vermogensmarkten tot onwenselijke macro-economische uitkomsten kan leiden. Zou financialisering ook huidige macro-economische trends in Nederland kunnen verklaren?

Vormgeving catastrofe­regeling verstoort concurrentie verzekeraars

Zorgverzekeraars ontvangen op grond van een wettelijke catastroferegeling voor de meeste extra zorgkosten als gevolg van de corona­pandemie een compensatie uit het Zorgverzekeringsfonds. Een belangrijk oogmerk van deze regeling is om een ongelijk speelveld tussen verzekeraars te voorkomen. Door de manier waarop deze regeling is vormgegeven dreigt er echter het omgekeerde.

Afnemende groei gevolg van lage bestedingen

De al decennia afnemende groei wordt veelal geweten aan de lage investeringen, maar is dat wel het hele verhaal?

Bekijk macht op de arbeids- en productmarkt in samenhang

Tot voor kort werden marktmacht op de arbeidsmarkt en marktmacht op de productmarkt afzonderlijk van elkaar bestudeerd. Om te begrijpen hoe de lonen en productprijzen tot stand komen, moeten we juist expliciet de onderlinge afhankelijkheid van arbeids- en productmarktmacht bestuderen.

CBS-duiding ‘recordkrimp’ is onwetenschappelijk

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) noemde 2020 bij herhaling een rampjaar, en spreekt van de grootste krimp ooit gemeten. Zijn die classificaties terecht?

Van overheid als marktmeester naar ondernemer en regisseur

De transities naar een digitale, circulaire en CO2–extensieve ­economie en industrie vergen veel innovatie en forse investeringen. De bedrijfsinvesteringen blijven echter achter. Waarom een actievere overheid deze investeringen los zou kunnen trekken en dat ook moet doen.

Een ‘social audit’ dwingt tot ondernemen gebaseerd op maatschap­pelijke waarde

De samenleving verwacht dat bedrijven opereren met oog voor de legitieme belangen van burgers, consumenten, milieu en gemeenschappen. Die belangen leggen het echter veelal af tegen het winststreven. Dat zou kunnen veranderen met het invoeren van een corporate social audit, waarbij (grote) bedrijven cyclisch worden beoordeeld op hun maatschappelijke meerwaarde.

Schoei beleidseconomie op nieuwe leest

Aan een aantal van belangrijke maatschappelijke dossiers hebben de Haagse beleidseconomen de afgelopen tijd nauwelijks wat bijgedragen, en was hun blik te eenzijdig gericht op de politieke waan van de dag. Hoe zou dat beter kunnen?

COVID-19 treft Caribische deel Koninkrijk hard

De economieën van Curaçao, Aruba en Sint Maarten lijken harder te worden getroffen door de coronacrisis dan andere Caribische landen. De open economieën van de drie landen in het Caribische deel van het Koninkrijk spelen hierbij een rol.

Economische ideeën bepalend voor beleidspraktijk: een geschiedenis

Economische ideeën zijn van grote invloed op het gevoerde economisch beleid, laat de geschiedenis zien. Deze ideeën kunnen de reikwijdte van het beleid beperken, maar ook verruimen. Welke richting gaat het op met de huidige ideeën?

Naar een beter begrip van de macro-economische kringloop

Een gedeeld beeld van de werking van de economie is onontbeerlijk om beleidsadvies te kunnen geven bij onzekerheid. Een recent initiatief van de A-directies van de Ministeries van ­Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Financiën, en ook Economische Zaken en Klimaat werkt aan zo’n beeld. Hoe ziet dat er uit?

Budgetten hebben grenzen, dus politiek moet kiezen

Sinds de uitbraak van de coronapandemie trekt het kabinet tientallen miljarden euro’s uit voor het bestrijden van de pandemie en de economische crisis. Samen met de lage rente is hierdoor een gevoel aan het ontstaan van onbeperkte budgettaire mogelijk­heden. Dit gevoel is echter niet terecht.

Waarom een voor pandemie gewaarschuwde beleidsmaker niet voor twee telt

Op Prinsjesdag 2020 noemde minister Hoekstra COVID-19 een ‘zwarte zwaan’. Die typering komt het kabinet goed uit, want tegen een zwarte zwaan kun je niets beginnen. Maar was COVID-19 eigenlijk niet veeleer een ‘voorspelbare verrassing’?

Compenseer zorgverzekeraars volledig voor voorspelbare verliezen

‘Chronisch zieken, kom bij ons! Wij contracteren voor jullie de beste zorg!’ Zo adverteren Nederlandse zorgverzekeraars nooit, aangezien ze verlies lijden op de chronisch zieken die zij ­verzekeren. Waarom is dit een probleem, en wat valt eraan te doen?

Politieke partijen zetten in op reparatie kapitalisme

Het aandeelhouderskapitalisme ligt in toenemende mate onder vuur. Die zorgen zien we terug in de verkiezingsprogramma’s van vrijwel alle partijen voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Leidt dit nu ook tot voorstellen voor concrete maatregelen? En welke ideeën hebben in de kabinetsformatie kans van slagen?

Lessen voor de volgende pandemie

De coronacrisis leert ons lessen voor een volgende pandemie, vooral op het gebied van padafhankelijkheid.

Schaf het laag-hoog­pensioen af

In Nederland hebben we een zogeheten 'laag-hoogpensioen', maar deze constructie lijkt te zijn ingevoerd zonder dat hier een serieuze discussie over is geweest. Deze constructie kan beter afgeschaft worden, want er blijken meer nadelen dan voordelen voor te zijn.

Niet kiezen in de begroting, is kiezen voor meer zorg en minder onderwijs

De periode van verkiezingsprogramma’s, doorrekeningen, formeren en het regeerakkoord staat voor de deur. In deze tijd worden de effecten van de politieke beleidsplannen voor de komende jaren in kaart gebracht. Alle aandacht gaat daarbij uit naar de effecten van de plannen zelf. Is dat terecht?

Schoolsluiting schaadt economie op termijn fors

In december 2020 werden de scholen voor de tweede keer gesloten in de strijd tegen het coronavirus. Een overzicht van de internationale literatuur leert dat dit vooral op de lange termijn negatieve effecten kan hebben op de economie en de kansengelijkheid.

Regulering toegang betaal­infrastructuur vergt nadere analyse

De Europese betaaldienstenrichtlijn (PSD2) reguleert de toegang tot de betaalinfrastructuur van derde partijen, waardoor er nieuwe innovatieve betaaldiensten kunnen worden aangeboden. Onder PSD2 is deze toegang voor derde partijen gratis. Maar is die ‘nul-prijs’ wel optimaal?

Huizenprijzen blijven stijgen ondanks coronacrisis

Ondanks een historische daling van het nationaal inkomen, ­blijven de huizenprijzen doorstijgen. Hoe kan dat?

Wegen naar goede gezondheid liggen ook buiten de zorg

De coronapandemie legt een vergrootglas op de verwevenheid tussen de volksgezondheid en de economie. De trends in volksgezondheid in de komende decennia laten zien dat een integrale benadering van gezondheid en economie ook buiten deze crisis nodig is.

De solidariteitsreserve in het nieuwe pensioenstelsel hoort overheidsfonds te zijn

De solidariteitsreserve maakt het nieuwe pensioenstelsel nodeloos ingewikkeld en moeilijk uitlegbaar. Is het niet beter om die reserve als een overheidsfonds in te richten?