4787

Uitgelicht: Zorg voor later

Ouderlijke bijdragen beïnvloeden de manier waarop kinderen voor hun ouders zorgen wanneer deze op leeftijd zijn. Dat blijkt uit onderzoek van Rao et al. waarbij zij gebruik maken van longitudinale informatie over Chinese gezinnen.

Uitgelicht: Loonkloof vluchtelingen

Vluchtelingen worden na integratie in de Zweedse samenleving geconfronteerd met een aanzienlijke loonkloof. De loonkloof tussen vluchtelingen met een verblijfstatus in Zweden kan voornamelijk verklaard worden door het type baan en een gebrek aan relevante werkervaring.

Uitgelicht: Studieschuld

Studenten die minder gaan lenen, worden hiervoor deels gecompenseerd door hun ouders. Voor iedere euro die een student minder leent, neemt de ouderlijke bijdrage met gemiddeld 55 cent toe.

Uitgelicht: Groene ambitie

De ambitieuze Europese Green Deal stelt hoge eisen aan het klimaatbeleid van overheden. Hierbij is Europese samenwerking cruciaal en vooral de financiering van de Green Deal is een heikel punt.

Uitgelicht: Dokter als minister

De zorg wordt duurder wanneer een medicus minister van Volksgezondheid is; onder medisch geschoolde ministers wordt significant meer uitgegeven aan materiaal en personeel.

Uitgelicht: In voor- en tegenspoed

Het verliezen van je baan kan invloed hebben op je gezondheid. Werklozen hebben een hogere kans op hart- en vaatziekten, aan alcohol gerelateerde aandoeningen of mentale problemen. Gathmann et al. onderzoeken in hoeverre de gezondheid van de partners van ontslagenen ook betroffen is.

Uitgelicht: Europees minimumloon

Detragiache et al. (2020) onderzoeken hoe een minimumloon op Europees niveau eruit zou kunnen zien. Zo concluderen ze dat een Europees minimumloon niet wenselijk is,

Uitgelicht: Smartphones op de weg

Hoe gevaarlijk is het gebruik van een smartphone tijdens het rijden precies? Brands et al. onderzochten dit door het aantal ongevallen door buitenlanders in Nederland voor en na de afschaffing van de Europese roamingtarieven te vergelijken.

Uitgelicht: Schoonheid loont

Er is veel onderzoek gedaan naar de zogeheten ‘schoonheidspremie’. Daaruit blijkt dat aantrekkelijke mensen veelal een streepje voor hebben. ­Potrafke et al. onderzoeken hoe schoonheid wordt gewaardeerd in de politiek en in hoeverre dit verschilt per kiessysteem.

Uitgelicht: Wel of geen diploma

In de Verenigde Staten is het inkomensverschil tussen afgestudeerden en niet-afgestudeerden sterk toegenomen, terwijl dit in Duitsland juist iets is gedaald. Doepke en Gaetani maken aannemelijk dat werknemersbescherming ongeveer de helft van het inkomensverschil tussen afgestudeerden en niet-afgestudeerden verklaart.

Koopstarters zijn steeds ouder en kopen vaker gezamenlijk

In 2019 bereikte het aandeel koopstarters op de Nederlandse woningmarkt een nieuw dieptepunt. In de afgelopen jaren daalde het aandeel koopstarters van 48 procent in 2013 naar 32 procent in 2019. Minder dan één op de drie woningen wordt nu dus aan een koopstarter verkocht. Sinds 2006 is dat aandeel niet meer zo laag geweest.

Helft hypotheeksluiters reserveert geld voor verduurzamen

Van de 600 respondenten, zegt 47 procent bij het afsluiten van hun hypotheek een bedrag gereserveerd te hebben voor het verduurzamen van hun woning. Dat is een forse stijging ten opzichte van een jaar eerder; in het voorjaar van 2019 gaf 35 procent van de recente hypotheeksluiters aan geld te reserveren voor verduurzaming.

Promotiebespreking: Emiel Jerphanion

Studenten lenen vaker en meer. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek laten zien dat sinds 2011 het aantal studieleningen is verdubbeld. In de Verenigde Staten is de studieschuld zelfs opgelopen tot 1,6 biljoen dollar. Wat is de invloed van de groeiende studieschuld op de koopkracht van afgestudeerden?

Historische kapitaalvlucht uit opkomende landen

De afgelopen jaren vond er, als gevolg van een mondiale zoektocht naar rendement, een grote kapitaalstroom richting opkomende markten plaats. Recent is het sentiment echter omgeslagen. Door de vlucht naar veiligheid stroomde in maart 2020 een recordbedrag van tachtig miljard dollar aan portfoliobeleggingen weg uit opkomende landen. In omvang was deze uitstroom veel groter dan tijdens de mondiale financiële crisis van 2008.

Ook de-globalisering stelt hoge eisen aan statistisch systeem

Het CPB voorziet dit jaar een krimp van zes procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dit als gevolg van een diepe wereldwijde recessie gerelateerd aan de COVID-19-pandemie. Ongehoord – het zou de grootste daling van de economie betekenen sinds de jaren dertig! Maar stel je nu eens voor dat de statistieken aangeven dat het bbp met 32 procent daalt. Wat voor economische crisis moet dát dan wel niet zijn? Onvoorstelbaar?

ESB 4787: Vertekening nationale cijfers

De economische wetenschap is gebaat bij nauwkeurige statistiek. Hoewel het soms lijkt alsof de data daarvoor alom aanwezig zijn, ontbreken er nog veel gegevens. Zonder goed toegankelijke statistieken over verplaatsing van hoofdkantoren, intellectueel eigendom en andere immateriële activa is het onmogelijk om de effecten daarvan op belastingen, de vermogensverdeling en de productiviteit nauwkeurig in te schatten. Dat is dan ook het onderwerp van dit themanummer.

‘Je moet een ster zijn om als vrouw snel door te groeien’

In 2018 publiceerde ESB het dossier Women in economics, over de onderrepresentatie van vrouwen binnen de economische discipline. In een recente studie aan hun faculteit, de Erasmus School of Economics (ESE), vinden Teresa Bago d’Uva en Pilar Garcia-Gomez dat vrouwelijke academici minder snel doorgroeien, maar ook dat nationaliteit een rol speelt bij de inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen. We spraken met hen over de resultaten.

Statistiekraamwerken tien jaar na de kredietcrisis

De statistieken over het financiële systeem moeten beter. Na de financiële crisis van 2007–2009, was dit voor beleidsmakers wereldwijd een belangrijke les. In reactie hierop zijn er de afgelopen tien jaar, onder auspiciën van het G20 Data Gaps Initiative, significante verbeteringen gerealiseerd. Wat hebben die opgeleverd, en wat kan men nog verder verbeteren?

Nauwe samenwerking met gebruikers cruciaal voor goede statistiek

De snelle veranderingen in onze internationale en digitale economie vergroten de vraag naar betrouwbare, snel beschikbare en steeds meer gedetailleerde statistieken. Tegelijkertijd maakt de toegenomen complexiteit het opstellen én interpreteren van statistieken een stuk lastiger. Hoe zou dat beter kunnen?

Licht uit, spot aan

Economen worden nog wel eens vergeleken met de dronkaard die bij een lantaarnpaal op straat op zoek is naar zijn in het park verloren huissleutels. “Waarom zoekt u hier, meneer?”

Belastingontwijking blaast vooral nationale rekeningen bestemmingslanden op

Om belasting te ontwijken stallen multinationals hun winsten in landen met lage belastingen. Welke effecten hebben deze kapitaalstromen op de nationale rekeningen van landen? Een ­analyse aan de hand van aan de hand van statistieken van de Wereldbank en De Nederlandsche Bank.

Coronacrisis zet aan tot wijzigen beleggingsmix

In het eerste kwartaal van 2020, waarin de coronacrisis toesloeg, daalden vooral aandelenbeleggingen fors in prijs. In totaal stond bijna de helft van de beleggingen van institutionele beleggers begin 2020 uit op relatief zwaar getroffen sectoren. Veel beleggers pasten hun beleggingsmix vervolgens aan.

Nieuwe indicator toont dat arbeidsmarkt krapper is dan eerder aangenomen

Op wat voor arbeidsmarkt komen werkzoekenden terecht, nu de werkloosheid begint op te lopen? Een nieuwe krapte-indicator die ook beroepsvoorkeur en reisbereidheid meeneemt, licht een tipje op van de sluier.

Meten van risicovoorkeuren is wel zinvol met risicotaken

Recent laakten verschillende artikelen in ESB de willekeur waarmee financiële instellingen risicoprofielen van particuliere beleggers opstellen en vroegen zich af hoe zinvol dat eigenlijk was. Het opstellen van een gedegen risicoprofiel voor financieel gedrag is echter wel degelijk mogelijk.

Het onvoorwaardelijke basisinkomen is een doodlopende weg

De coronacrisis lijkt voor sommigen een goede gelegenheid om (opnieuw) te pleiten voor een universeel basisinkomen. Maar tegen dat idee zijn er veel bezwaren aan te voeren, waaronder de hoge kosten. Een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen boven de achttien jaar kost netto tussen een derde en de helft van de rijksbegroting, afhankelijk van de te maken keuzes.

Brede steun voor zware-beroepenregeling

Het pensioenakkoord biedt mogelijkheden om voor mensen met zware beroepen afspraken te maken over lagere pensioenleeftijden. Een belangrijke uitdaging hierbij is om voor iedereen tot een ‘eerlijke’ pensioenleeftijd te komen. Maar wat vinden Nederlanders eigenlijk eerlijk?

Omzetconcentratie gaat gepaard met een lagere arbeidsinkomensquote

Net als in veel andere landen is de arbeidsinkomensquote in Nederland de laatste decennia trendmatig gedaald. Onderzoek voor andere landen suggereert dat dit onder andere te maken heeft met de toegenomen marktmacht van bedrijven. Is dat ook zo voor Nederland? Een analyse van sectoren in de Nederlandse industrie over de periode 2006–2016.

Pensioenkeuzes presenteren als navigatiemetafoor biedt onvoldoende richting

Sinds september 2019 krijgen pensioendeelnemers hun pensioenvooruitblik aan de hand van een navigatiemetafoor met drie richtingen gepresenteerd. Deze presentatie is niet inzichtelijk, biedt onvoldoende handelingsperspectief, en zal niet bijdragen aan het vertrouwen in het pensioensysteem.

Geef gemeenten de vrijheid om innovatieve warmtenetten toe te staan

Met zijn voorstel voor de nieuwe Warmtewet hoopt minister Wiebes een snelle uitrol van warmtenetten te bevorderen, zodat huishoudens van het aardgas af kunnen. De plannen gaan echter voorbij aan de lessen vanuit het buitenland en aan de ­literatuur over opkomende innovaties, burgerparticipatie en kosten­beheersing.

Multinationals vertekenen economische statistiek

Multinationale ondernemingen optimaliseren hun internationale bedrijfsstructuur, en waar mogelijk proberen ze via constructies hun winst op papier zo naar landen te verplaatsen dat er een lage effectieve belastingdruk ontstaat. Dit beïnvloedt ook de macro-economische cijfers van de betrokken landen. Een bekend geval is Ierland, dat volgens de officiële statistieken veel rijker is dan in werkelijkheid. Hoe zit dit in Nederland?