4786

Uitgelicht: Klimaatbewustzijn

Zijn hoogopgeleiden klimaatbewuster? Powdthavee onderzocht dit via een natuurlijk experiment. Hoogopgeleiden blijken inderdaad milieubewuster, maar die kennis leidt niet tot gedragsverandering. Educatie en voorlichting lijken dus niet te helpen bij het tegengaan van klimaatverandering.

Uitgelicht: Publiceren in top vijf

Wanneer je als Nederlandse econoom in de top vijf tijdschriften publiceert kan het hoogleraarschap je bijna niet meer ontgaan. Maar zijn deze tijdschriften ook academisch invloedrijk? Ductor et al. zochten het uit.

Uitgelicht: Staatsgeleide innovatie

Een groot deel van de innovatie vindt plaats in de publieke sector, hoewel onderzoek naar innovatie zich meestal richt op de private sector. Soete et al. tonen aan dat een toename in publieke R&D-bestedingen leidt tot een hogere productiviteit in zowel de publieke als de private sector, maar dat er wel grote verschillen per land zijn.

Uitgelicht: Amerikaanse universiteiten

Hoe komt het dat Amerikaanse universiteiten meer middelen hebben voor goed onderzoek en hun positie in stand kunnen houden? MacLeod en Urquiola zochten het uit.

Uitgelicht: Economiestudie maakt seksistisch

Paredes et al. zochten uit of structureel seksisme in de economische wetenschap inherent is aan de discipline. Het is vooral opvallend dat vooroordelen toenemen naarmate studenten verder gevorderd zijn in hun studie.

Uitgelicht: Lokaal stemgedrag

Bij de gemeenteraadsverkiezingen stemmen Nederlanders steeds vaker op lokale partijen. Gradus et al. analyseren de uitkomsten van de vierjaarlijkse verkiezingen tussen 1998 en 2018 en concluderen dat behalve een sterkere lokale voorkeur ook politieke fragmentatie vaker voorkomt.

Uitgelicht: Belastingverschuiving

Lejour en Massenz vergeleken de belastinggegevens van 24 Europese landen tussen 2000 en 2016 en schatten dat een toename van het verschil tussen de persoonlijke inkomsten- en de vennootschapsbelasting van 1 procent leidt tot een toename van 0,3 à 0,8 procent van het aandeel dat vennootschappen hebben in de totale economie.

Uitgelicht: Woonplek beïnvloedt studiekeuze

Plattelandskinderen zijn minder geneigd om te gaan studeren dan stadskinderen, dat concludeert Van Maarseveen. Van Maarseveen toont aan dat kinderen met een vergelijkbare familie­achtergrond en Cito-score vaker kiezen voor een hogere vervolgopleiding wanneer zij opgroeien in een stedelijke omgeving.

Promotiebespreking: Mark Reijnders

In zijn proefschrift onderzoekt Mark Reijnders de oorzaken van vraagverlegenheid en de betekenis daarvan voor sociaal beleid.

ESB 4786: Nederland in de wereld

Nederland is de afgelopen decennia afhankelijker geworden van het buitenland. Tegelijkertijd is ook de rest van de wereld meer verweven geraakt. De statistieken over handel en buitenlandse investeringen geven daardoor niet altijd goed weer welke landen echt belangrijk zijn voor Nederland, laat dit themanummer met bijdragen van o.a. Eva Hagendoorn, Wimar Bolhuis en Harry Garretsen zien.

‘De libra heeft centrale banken wakker geschud’

Vorig jaar schreef Mark Sanders in ESB over digitaal centralebankgeld (central bank digital currency). Recent gaf De Nederlandsche Bank aan stappen te gaan zetten richting een publieke digitale munt. We spraken met Mark Sanders over de ontwikkelingen.

VS nog belangrijker dan gedacht voor directe investeringen in Nederland

Door de complexe financieringsketens van multinationals zijn de traditionele statistieken van directe investeringen steeds moeilijker te interpreteren. Door de cijfers te presenteren naar het land van de oorspronkelijke eigenaar, ontstaat er een beter inzicht in de feitelijke herkomst van de directe investeringen in Nederland.

Correctie voor wederuitvoer verkleint belang van Nederland als handelspartner

Wederuitvoer wordt niet altijd (ten volle) toegeschreven aan de juiste herkomst of eindbestemming. Omdat de wederuitvoer toeneemt, geven handelsstatistieken steeds minder goed de feitelijke handelsstromen weer tussen landen. Hoe vertekend zijn de Nederlandse cijfers door wederuitvoer?

Verenigd Koninkrijk afhankelijker van Europese Unie dan eerder gedacht

Ongeveer de helft van de Nederlandse goederenexport bestaat uit wederuitvoer, wat de interpretatie van import- en export­stromen bemoeilijkt. Nieuwe gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek laten zien hoeveel invoer uit een land daadwerkelijk voor Nederland bestemd is, en hoeveel voor andere landen.

Handelsstatistieken kunnen na corona weer op de schop

Meten is weten en dat geldt ook voor de internationale verwevenheid van de Nederlandse economie. Kennis over onze open economie kan domweg niet zonder goede data en statistieken over handel, buitenlandse directe investeringen en migratie. Maar het meten is er niet eenvoudiger op geworden.

Even beter kijken naar grensoverschrijdende statistieken

Op het eerste gezicht lijken simpele statistieken redelijk bruikbaar om macro-economische vraagstukken te beantwoorden. Zo kijken we bij de Brexit naar de handelsstromen tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk, bij KLM naar de omzet van het bedrijf en bij de dividendbelasting naar de waarde van de grensoverschrijdende investeringen. Maar we moeten beter kijken.

Nederlandse economie afgelopen decennia nog afhankelijker van het buitenland

Sinds midden jaren negentig is de samenstelling van de economie beduidend veranderd. Aan de hand van de nationale ­rekeningen wordt er in kaart gebracht welke structuurveranderingen de Nederlandse economie ondergaan heeft.

Prijs emissierechten daalde sterk tijdens begin coronacrisis

De uitbraak van het virus in Europa leidde logischerwijs tot verminderde economische activiteit met als gevolg minder vraag naar emissierechten en een lagere ETS-prijs. Schommelingen in de prijs kunnen zorgen voor meer onzekerheid bij investeerders en minder prikkels om te verduurzamen.

Dekkingsgraden op laagste punt sinds 2007

De dekkingsgraden van pensioenfondsen hebben in maart dit jaar het laagste punt behaald sinds invoering van het Financieel Toetsingskader in 2007.

In memoriam Alberto Alesina (1957–2020): Creatieve politiek econoom die vaak tegen gevestigde opvattingen in ging

Op 23 mei is Alberto Alesina, hoogleraar politieke economie aan de universiteit van Harvard, tijdens een bergwandeling overleden. Zijn werk van Alesina was altijd beleidsrelevant en creatief, maar ook vaak controversieel.

Binnen blijven schaadt de gezondheid

Om de verspreiding van het coronavirus te beperken, werden mensen verzocht om zo veel mogelijk thuis te blijven. Maar is dat eigenlijk wel goed voor onze gezondheid?

Ons pensioen staat er veel beter voor dan we denken

Een pensioencontract is een langetermijnrelatie, vaak van zestig jaar of meer. Wanneer men dat bedenkt, dan blijken de meeste pensioenfondsen kerngezond.

Het IMF stabiliseert de mondiale economie met een recordaantal programma’s

COVID-19 leidt tot een abrupte terugval in mondiale economische activiteit. De crisis raakt vrijwel alle landen, maar zonder de nood­financiering van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zou er een acute betalingsbalanscrisis zijn in opkomende markten en lage-inkomenslanden.

Werkloosheid vangt dynamiek op arbeidsmarkt beperkt

Het aantal werkenden is in maart met ongeveer 17.000 gedaald en het aantal WW-uitkeringen is met ongeveer 10.000 toegenomen. Het werkloosheidspercentage geeft deze daling nog niet weer, en bleef in maart historisch laag.

Investeer juist tijdens de coronacrisis in innovatie

Het plotselinge en ontwrichtende karakter van de COVID-19-­pandemie schept niet alleen ruimte voor disruptieve innovaties, maar stimuleert ze ook. Met het oog op de toekomstige bedrijvigheid en het verdien- en ­concurrentievermogen is het zaak om juist nu te investeren in innovatie en R&D.

Thuiswerken amper mogelijk bij lagere beroepsniveau’s

Het kabinet vraagt Nederlanders om zo veel mogelijk thuis te werken om verspreiding van het coronavirus te beperken, maar dat is niet voor iedereen een optie. Van werknemers met het hoogste beroepsniveau (niveau 4) gaf in 2019 ruim zeven van de tien mensen aan de mogelijkheid te hebben om thuis te werken, terwijl dit bij het laagste beroepsniveau (niveau 1) vrijwel niet mogelijk is.

Groei mogelijk door nieuwe omgang met data-economie

Er is een nieuw type economie aan het ontstaan, waarin data en het vermogen die te analyseren de basis vormen van economisch succes en politieke macht. Deze nieuwe economie vraagt om de ontwikkeling van een institutioneel kader waarin de eigendomsrechten van data helder ­gedefinieerd worden.

De digitale transformatie vraagt om een adaptieve wetgever

De digitale transformatie gaat razendsnel. Aanpassingen in wet­geving zijn nodig om publieke belangen te blijven borgen. Er is daarbij tegenwoordig veel aandacht voor toekomstbestendige wetgeving, maar dat is geen panacee: de wetgever zal alert moeten blijven op disruptie en daar creatief op in moeten spelen.

WIA-aanvragers hebben steeds grotere afstand tot de arbeidsmarkt

De laatste twee decennia is de arbeidsdeelname van opeenvolgende cohorten werknemers die een WAO/WIA-aanvraag hebben gedaan met meer dan dertig procentpunten gedaald. Is die daling zorgwekkend? Of is de lagere arbeidsdeelname te verklaren door een veranderde samenstelling van de aanvragers?