De koopkrachtplaatjes brengen de invloed van beleid goed in kaart, maar gaan voorbij aan veranderingen in persoonlijke omstandigheden van mensen. Een microdata-analyse zoomt in op de verschillen.
Tussen 2016 en 2019 is het aandeel huishoudens dat onder de lage-inkomensgrens leeft gemiddeld in Nederland iets afgenomen. Maar het risico op langdurige armoede (minstens 4 jaar onder de lage-inkomensgrens) is juist iets toegenomen. In de grote steden is het armoederisico het hoogst.
Is er ruimte voor een fors hoger minimumloon, zoals de vakbond FNV bepleit? Wellicht. Bedrijfstakken met relatief veel minimumloners zijn bovengemiddeld winstgevend, en ze staan weinig bloot aan buitenlandse concurrentie.
Na het bereiken van de AOW-leeftijd ontvangt iedere Nederlander een AOW-uitkering. Een levensloopperspectief laat zien dat deze uitkering een flinke herverdeler is.
Recent onderzoek laat zien dat de inkomensmobiliteit in Nederland de laatste jaren is gedaald. Kinderen overtreffen het inkomen van hun ouders minder vaak. Maar hoe verhoudt de Nederlandse situatie zich tot andere Europese landen en de VS?
De koopkracht van de bijna 7,8 miljoen huishoudens in Nederland is niet gelijk verdeeld. Zo was het mediane oftewel middelste inkomen in 2018 ruim 3.000 euro lager dan het gemiddelde. De hoogste piek in de inkomensverdeling (het meest voorkomende inkomen) betrof 7,5 procent van de huishoudens.
Net als in veel andere landen is de arbeidsinkomensquote in Nederland de laatste decennia trendmatig gedaald. Onderzoek voor andere landen suggereert dat dit onder andere te maken heeft met de toegenomen marktmacht van bedrijven. Is dat ook zo voor Nederland? Een analyse van sectoren in de Nederlandse industrie over de periode 2006–2016.
Bij jongeren is er scepsis over de boomers, de generatie geboren net na de Tweede Wereldoorlog. Die generatie begon idealistisch, maar lijkt – zo is de mening – vooral goed voor zichzelf te hebben gezorgd. Is deze scepsis terecht? Een analyse van kapitaaloverdrachten tussen jong en oud in de afgelopen zeventig jaar.
Huishoudens die zich in de afgelopen tien jaar onafgebroken in een kwetsbare financiële situatie bevonden, hebben nauwelijks aan koopkracht gewonnen. De koopkracht van deze groep was in 2018 in doorsnee nog geen procent hoger dan in 2009. De spreiding in de koopkrachtontwikkeling was echter aanzienlijk.
Thomas Piketty (48) kan veel, maar korte boeken schrijven hoort daar niet bij. In Capital et idéologie, die 18 februari in het Nederlands verschijnt, neemt de hoogleraar aan de Paris school of Economics opnieuw stelling in: zonder ingrijpen zullen kapitaalinkomens wereldwijd alleen maar toenemen. We zochten hem halverwege december op na zijn lezing aan de Erasmus School of Economics voor een interview.
In 2018 hadden 584.000 huishoudens (7,9 procent van het totaal) een netto inkomen onder de lage-inkomensgrens (die is afgeleid van het bijstandsniveau voor een alleenstaande in 1979). Daarmee bleef het armoederisico voor het derde jaar op rij onveranderd.
In de Verenigde Staten lijkt de Amerikaanse droom te haperen. Onderzoek laat een dalende sociale mobiliteit zien. In Nederland is de situatie weliswaar beter, maar ook hier lijkt de inkomensmobiliteit af te nemen. Wat kan deze ontwikkeling verklaren, en welke rol speelt beleid hierbij?
Recent Amerikaans onderzoek laat zien dat de economische kansen van kinderen afhangen van de regio waarin ze opgroeien. Is dit ook in Nederland het geval? Een onderzoek aan de hand van verhuizingen tussen regio’s.
De groeiende ongelijkheid staat wereldwijd in de schijnwerpers. Daarbij wordt vaak gewezen op technologische ontwikkelingen, die vooral hoogopgeleiden ten goede zouden komen. Is beter en toegankelijker onderwijs de oplossing? Of is vooral de buurt waarin mensen opgroeien bepalend? We vroegen het econoom Lawrence Katz, die morgen spreekt tijdens de Nederlandse Economendag.
In Nederland leeft de vraag of de onderste helft van de samenleving er de afgelopen jaren wel op vooruit is gegaan. Ook in andere landen spelen zulke sentimenten, denk aan de gele hesjes in Frankrijk. Cijfers laten zien dat de lage inkomens in de periode 2005–2018 in Nederland achterbleven bij de hoge inkomens, net als in enkele landen om ons heen.
Landen gebruiken belastingen en sociale zekerheid om de inkomensverdeling te beïnvloeden. Het is aan de politiek om een keuze te maken over de mate van inkomensherverdeling. Deze keuze heeft ook invloed op de mate waarin belastingen en sociale stelsels bijdragen aan automatische stabilisatie van het inkomen bij economische schokken.
Een eenvoudige manier om te zien welke groepen welvarend zijn, is door in kaart te brengen waar de hoge inkomens en vermogens zitten. Dan blijkt dat de welvaart sterk varieert per levensfase.