Begrotingsflexibiliteit komt met verantwoordelijkheid
De Europese begrotingsregels zijn sinds de coronacrisis tijdelijk buiten werking gesteld. Hoe moeten de nieuwe regels eruit zien en hoe zorgen we ervoor dat ze ook worden nageleefd?
Effectief klimaatbeleid bij hoge energieprijzen
Al decennia blijft een effectieve aanpak van het klimaatprobleem uit. Gaat dat veranderen nu de gevolgen van klimaatverandering zich steeds nadrukkelijker aftekenen? En wat is daarvoor nodig?
Rondkomen
Zelden stond de koopkracht zo onder druk als in aanloop naar deze Prinsjesdag. In het bijzonder komen de lage inkomens in de knel door de torenhoge energieprijzen. Wat kan het kabinet doen? En is er ook een structurele aanpak van armoede nodig?
Het is riskant om voor de stabiliteit van de eurozone op de centrale bank te blijven leunen
De president van de Europese Centrale Bank wist tien jaar geleden de eurocrisis min of meer te bezweren. Met de huidige inflatie, is het de vraag of de centrale bank de muntunie ook in de toekomst uit de brand zal kunnen blijven houden.
Onvoltooide emancipatie
Wie graag trends doortrekt, heeft op de wat langere termijn een reden tot optimisme over de economische emancipatie in Nederland. Maar, de mogelijk geruststellende gedachte dat de emancipatie in de komende decennia vanzelf goed zal komen, klopt echter niet.
Stimuleren ondernemen vraagt om een actieve overheid
Hoe kan het Nederlandse ondernemerschapsklimaat beter? Over die vraag heeft de ESB- redactie in dit dossier achttien bijdragen bij elkaar gebracht.
Grijp dit moment om flexwerk te fatsoeneren
Er is geen beter moment om de arbeidsmarkt te hervormen dan nu, en op zijn minst de uitwassen van flexibilisering tegen te gaan. De krapte is ongekend hoog: volgens het CBS waren er in het eerste kwartaal van 2022 voor elke 100 werklozen 133 vacatures. Ingrepen op de arbeidsmarkt die normaliter tot extra werkloosheid kunnen leiden, zullen daarom nu minder pijn doen.
De economie van krap naar knap
De arbeidsmarkt is dan ook nog nooit zo krap geweest en die krapte houdt zichzelf in stand. Wellicht is het daarom zaak om het marktmechanisme een handje te helpen, en mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt te verleiden om zich te laten omscholen, zodat ze later beter betalend werk – waaraan er structureel een tekort is – kunnen accepteren.
Gemiste kans voor expliciete welvaartsafweging in de Oekraïne-oorlog
Wat betreft het expliciet sturen op welvaart, is de reactie van het kabinet op de Oekraïne-oorlog, waarbij impliciet ook een welvaartsafweging is gemaakt, een gemiste kans. Had het kabinet in deze zeer zichtbare casus een expliciete afweging gemaakt, dan had dit de acceptatie van het welvaartsdenken in de samenleving en bij het beleid vleugels gegeven.
Extra publieke investeringen vereisen visie
Hoe we terug zullen kijken op Rutte IV zal afhangen van wat het met de historische uitgavenverhoging zal bereiken. Legt het kabinet de basis voor een duurzame economie en brede welvaartsverhoging, of betalen we straks met spijt de rekening van een historische miljardenverspilling?
Herijking luchtvaartbeleid nodig
Geen bedrijf kreeg tijdens de coronacrisis zo veel steun van de Nederlandse staat als KLM. Maar anders dan vroeger, is de huidige steun aan KLM niet meer vanzelfsprekend. Het bedrijf staat onder toenemende druk door veranderingen die de hele luchtvaartsector raken. De Tweede Kamer zou tijdens het debat op 24 februari een fundamentele discussie moeten voeren over de rol van de overheid in de sector.
Stagnatie door inflatie
De afgelopen maanden is de inflatie in Nederland en de rest van Europa flink opgelopen. De prijsstijgingen die afgelopen voorjaar en zomer begonnen bij bulkgoederen, energieprijzen en de transportkosten worden zo langzaamaan overal in de economie zichtbaar.
Energietransitie kan goedkoper
De nieuwe coalitie lijkt de energietransitie de benodigde impuls te gaan geven: er komt 35 miljard euro extra beschikbaar voor de transitie. Aan de ongelijke beprijzing van CO2-uitstoot wordt echter te weinig gedaan. Dat is onrechtvaardig, ondoelmatig, en beperkt de effectiviteit van het beleid.
Regie broodnodig op de woningmarkt, geld in mindere mate
Er is op dit moment woningnood in Nederland en dat heeft weinig te maken met de woningprijs, zo valt te concluderen uit de artikelen die recent in ESB over het woningtekort geplaatst zijn. Wat betekent dat voor het beleid?
Zonder kabinet stijgen de huizenprijzen maar door
De woningmarkt is een hot topic op dit moment. De huizenprijzen stijgen in hoog tempo, maar waarom gebeurt dit? En kunnen we er iets aan doen? Daarover gaat dit themanummer.
Kwetsbare huishoudens
Hoe gaat het met de huishoudens in Nederland? Uit de bijdragen in dit themanummer blijkt dat het over het algemeen goed gaat, maar ook dat er wel degelijk economisch kwetsbare huishoudens zijn, en dat beleid hen kwetsbaar heeft gemaakt.
Minder kostbare geopolitiek
Wie welvaart wil maximaliseren, voert geen geopolitiek. Zodra er namelijk om geopolitieke redenen drempels voor internationale arbeidsdeling worden opgeworpen, kom je altijd op een lager welvaartsniveau uit.
Sturen op welvaart vraagt om politieke keuzes
Met het breder meten van welvaart staan we aan het begin van effectief welvaartsbeleid. Nu zijn er politieke keuzes nodig.
Alle seinen op groen voor ambitieus klimaatbeleid
Alle seinen staan op groen voor een ambitieus klimaatbeleid, maar de vraag is hoe Nederland dat gaat invullen. Het wordt tijd dat de politiek keuzes gaat maken.
Van steun naar stimulans
Nu het acute deel van de coronacrisis op zijn eind loopt, is het zo langzamerhand tijd om lessen te trekken uit de enorme steunoperatie voor de toekomst van het Nederlandse bedrijvenbeleid.
Arbeidsmarkt kookt droog
De diepe conjuncturele dip tijdens de coronacrisis nauwelijks iets te zien in de werkloosheidscijfers. De hoofdvraag van dit ESB-themanummer is dan ook niet hoe we voldoende banen krijgen, maar hoe je de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of met een arbeidsbeperking aan het werk krijgt. Ook helpt het als werknemers van werk naar werk vanuit werk gaan.
Een vijftienurige werkweek komt niet vanzelf
Technologische vooruitgang brengt ons economische groei en vrije tijd, maar we kunnen de technologie niet zomaar haar gang laten gaan. Er is beleid nodig dat gericht is op (om)scholing of herverdeling.
Modern monetair trauma
De Moderne Monetaire Theorie biedt een politieke en economische visie op de geldpers. Jasper Lukkezen beschrijft in zijn inleiding voor het nieuwe themanummer hoe deze theorie gebruikt kan worden om de huidige impasse over het gebruik van de geldpers opgelost kan worden.
Weerstand tegen bedrijfsleven komt niet uit de lucht vallen
De huidige kloof tussen het bedrijfsleven en de rest van de maatschappij kan niet los worden gezien van het sinds de jaren tachtig dominant geworden aandeelhoudersparadigma. Het wordt steeds duidelijker dat dat model in de praktijk niet werkt zoals het in theorie zou moeten doen. Er zou nu momentum kunnen ontstaan voor verandering.
Nieuw economisch denken gaat richting meso-beleid
Er lijkt een nieuw paradigma te ontstaan. Beleid gericht op waardecreatie grijpt – vanuit macro-economische belangen – in op micro-economische processen. Dit beleid – dat de verbinding legt tussen de macro-economie van de vraag en de micro-economie van het aanbod – kan bestempeld worden als ‘meso-economie’.
Voorbij de stelseldiscussie in de zorg
Nu de Tweede Kamerverkiezingen er aankomen, maakt ESB weer een themanummer over de zorg. De boodschap is ditmaal wat subtieler dan in 2017, maar niet minder relevant.
Verdienvermogen te grabbel
In leven blijven, centen voor nu, centen voor later. Dat is de volgorde waarin de maatschappelijke aandacht zich in iedere crisis verplaatst. Zo ook bij corona.
Afschaffen van het studieleenstelsel lost niets op
De politiek kan behoorlijk wispelturig zijn, zo bewijst de hervorming van de studiefinanciering. Vijf jaar na de invoering van het leenstelsel is er weer een Kamermeerderheid voor afschaffing. Maar wat de motivatie is voor de politieke ommezwaai, en of het economisch verstandig is, blijft wat onduidelijk. Reden te meer voor een ESB over dit thema.
Vier keer is gelukkig ook scheepsrecht bij lockdownanalyses
Een inleiding op het novembernummer geschreven door Jasper Lukkezen.
Schreeuw om regie in de landbouw
Quoteringen, subsidies, inkomenssteun, voorlichtingscampagnes, heffingen, opkoopoperaties – allemaal refereren ze aan de milieuproblematiek die ons voedselsysteem steeds verder doet toenemen. Gevolg is een stortvloed aan maatregelen die tegelijkertijd zowel veel te veel is als volstrekt onvoldoende.