Een tijdelijke lockdown is te rechtvaardigen als deze leidt tot een perspectief op een oplossing. Daarom in deze nieuwe blog van 'Rekenen aan corona' een verdere uitwerking van een langetermijnoplossing: gedifferentieerd beleid dat onderscheid maakt tussen kwetsbaren en minder kwetsbaren.
Er zijn grote regionale verschillen in het aantal aangevraagde WW-uitkeringen. De procentuele toename in augustus 2020 ten opzichte van augustus 2019 was veruit het grootst in Groot-Amsterdam.
Het kabinet heeft tot 19 oktober de tijd om een langetermijnvisie en -beleid neer te zetten. Het is dan zaak om het vertrouwen te herwinnen. Dat kan, door terug te keren naar de uitgangspunten van maart en daar het juiste risico-gestuurde beleid bij in te zetten. Indammen bij kwetsbaren, en mitigatie bij niet-kwetsbaren is de enige duurzame weg vooruit.
In deze laatste aflevering van economen in tijden van corona blikken we terug (welk cijfer krijgt het kabinet?) en vooruit (wat moet er de komende tijd op de agenda staan?). Zoals altijd met Esther van Rijswijk en Jasper Lukkezen en ditmaal Sandra Phlippen als speciale gast.
Het gebeurt niet vaak, maar af en toe gaat een voorgenomen publicatie in ESB op verzoek van de auteur zelf niet door. Doorgaans is dat geen reden om ’s nachts wakker te liggen. Maar het terugtrekken van twee maatschappelijke kostenbatenanalyses heeft de redactie toch wel even wakker gehouden.
Uit een eerste onderzoek van Rabobank blijkt dat de anderhalvemetereconomie in potentie leidt tot een krimp van de economie van 10 procent. De 60min-economie is een alternatief en een aanvulling dat tot betere resultaten zal leiden, laten we in Rekenen aan corona #5 zien.
Sommige economen vragen om de beëindiging van de lockdown. Dat is op het eerste gezicht begrijpelijk. De kosten per bespaard levensjaar zijn hoger dan we in de reguliere zorg bereid zijn uit te geven. Het verschil betreft minimaal een factor 2, en waarschijnlijk veel meer. Als we eerder niet bereid waren om zoveel offers voor een extra levensjaar te brengen, waarom nu dan wel?
'Corona is een heel regionaal verschijnsel. Misschien heeft Duitsland gewoon geluk gehad.' Demograaf en socioloog Ruben van Gaalen is in de drieëntwintigste aflevering van economen in tijden van corona te gast over wat je kunt leren van sterftecijfers in de coronacrisis.
De Rabobank stelt dat de regio Amsterdam en Zuidoost-Brabant harder getroffen zullen worden door de coronacrisis vanwege het wegvallen van agglomeratievoordelen. Daar is echter flink wat op af te dingen.
'Nu corona de capaciteit op het spoor tot 40% terugbrengt is inzet van prijsprikkels onvermijdelijk onderdeel van de oplossing.' Vervoerseconoom Erik Verhoef van de Vrije Universiteit over de toekomst van vervoer op de rails en op de weg in tijden van corona.
Omdat kennis over of het beleid tot een goed resultaat geleid heeft niet nodig is om te oordelen of beslissingen goed genomen zijn, is het ook nu al mogelijk om te beoordelen of de Nederlandse overheid in de coronacrisis de juiste beslissingen neemt. Wel is noodzakelijk om vast te stellen of de beslissers niet ten prooi vallen aan de twee belangrijkste valkuilen bij het beslissen onder onzekerheid.
De coronacrisis brengt veel opkomende economieën in liquiditeitsproblemen. Zo’n honderd landen maken daarom momenteel gebruik van een vorm van steun van het Internationaal Monetair Fonds. Tijd voor de creatie van meer speciale trekkingsrechten (SDRs).
De Noodmaatregel Overbrugging voor behoud van Werkgelegenheid (NOW) loopt eind mei af. Minister Koolmees wil de ontslagboete schrappen in een nieuwe regeling, maar alternatieven zijn beter.
Het kabinet vraagt Nederlanders om zo veel mogelijk thuis te werken om verspreiding van het coronavirus te beperken, maar dat is niet voor iedereen een optie. Van werknemers met het hoogste beroepsniveau (niveau 4) gaf in 2019 ruim zeven van de tien mensen aan de mogelijkheid te hebben om thuis te werken, terwijl dit bij het laagste beroepsniveau (niveau 1) vrijwel niet mogelijk is.
Ook na de aangekondigde versoepelingen, zullen sectoren als de horeca en het betaalde voetbal nog flinke beperkingen kennen. De huidige maatregelen ter verlichting van de schade leiden tot hoge schulden. Prijsmaatregelen als huurverlagingen en salariskortingen voor veelverdieners vormen een beter alternatief.
Arnoud Boot, hoogleraar ondernemingsfinanciering aan de Universiteit van Amsterdam, pleit voor een Europees fonds dat direct eigen vermogen biedt aan mkb-bedrijven. In het gesprek legt hij uit waarom.
Met de afgekondigde versoepeling van coronamaatregelen kunnen sommige sectoren die nu in een lockdown zitten weer geleidelijk open. Mits ze het mogelijk maken voor werknemers en klanten om voldoende afstand te bewaren. Het idee hierbij is dat deze sectoren na het aanbrengen van noodzakelijke aanpassingen weer aan het werk kunnen, omzet kunnen draaien en daarmee de economische schade kunnen beperken. Maar afhankelijkheden tussen sectoren worden hierbij niet meegenomen.
Als de huidige daling van het aantal besmettingen doorzet, ontstaat er eind mei de ruimte de samenleving en de economie echt te heropenen. Wat zijn de voorwaarden waaraan een duurzame exitstrategie moet voldoen? Deel vier van de blogserie 'Rekenen aan corona'.
'Die steunmaatregelen houden we een maand of drie vol en daarna wordt het tijd voor economische triage.' Govert Buijs, filosoof, theoloog, politicoloog en een beetje econoom is te gast in de negentiende aflevering. Het gesprek gaat over boevenbedrijven, de moraliteit van de markt en dat economen steeds breder denken.
Wanneer mag je als individu werk weigeren? Wat mag je van werkgevers eisen qua inspanning om de risico’s te minimaliseren? Bestaande veiligheidsnormen kunnen richting geven aan het heropenen van de economie.
Hoe werkt de coronaschok door in de economie? In sectorprognoses worden doorgaans zowel de directe als indirecte effecten meegenomen. Deze prognoses houden echter geen rekening met de effecten van de netwerkcentraliteit. Een verkenning van deze effecten.
'In these times, we see that both adolescents from low backgrounds and from good backgrounds suffer, but the mechanisms are different: financial uncertainty for one and mental pressure for the other.' Sarah See, assistent professor aan de Rijksuniversiteit Groningen is te gast in deze achttiende – Engelstalige – aflevering.
'Ik maak me geen illusies over de ethische standaarden in de farmamarkt, maar aan coronamedicijnen is zoveel geld te verdienen dat het wel goedkomt.' In het zeventiende gesprek is Marcel Canoy, zorgeconoom verbonden aan de ACM, de VU en lid van de commissie pakket aan het woord.
Lex Borghans, onderwijseconoom van de Universiteit van Maastricht is te gast in de zestiende aflevering van economen in tijden van corona over de mogelijk te verwachten gevolgen van thuisonderwijs.
Nederland en Duitsland kunnen fors bijlenen om bedrijven over de coronarecessie heen te tillen. Italië kan dat niet, terwijl zonder extra middelen vitale productiecapaciteit zal worden afgebroken en schuldhoudbaarheid verder in het geding komt. Monetaire financiering voor Italië vormt een uitweg.
'Gaan we echt eerst de economie redden en dan pas weer verduurzamen?' Hoogleraar banking en finance Dirk Schoenmaker roept in het vijftiende gesprek overheden op om duurzaamheidsvoorwaarden te verbinden aan de staatssteun voor de economie. Ook moet de overheid bereid zijn gedeeltelijk eigenaar te worden van de nu gesteunde bedrijven.
'Hoe houd je Nederlanders gemotiveerd om langere tijd gedisciplineerd te blijven en hoe ga je om met mensen die daar om wat voor reden dan ook moeite mee hebben? Dat is de belangrijkste vraag.' In het veertiende gesprek spreken we met Bernard ter Haar, topambtenaar bij het Ministerie van BZK, over crisismanagement in 2008 en nu en wat we kunnen leren van Europa.
'Als de regeringsleiders er niet uitkomen, dan gaat de ECB gewoon door.' Onze gast in de dertiende aflevering is Jens van 't Klooster, postdoc in Leuven, die als filosoof de centrale bank bestudeerd. We praten over de steun van de ECB, de verschillende visies op Europa en waarom dat besluiten blokkeert en de botte conferencecall-diplomatie.
Het aantal uitstaande vacatures is sinds 23 maart flink gedaald. Deze daling is al bijna net zo fors als in het eerste kwartaal van de kredietcrisis. Grote open vraag is in hoeverre deze terugval tijdelijk zal blijken te zijn.
'Vergis u niet: die overheidssteun is niet gratis.' In de twaalfde aflevering spreken we met Hans de Boer, voorzitter van VNO-NCW over finetuning van het steunpakket, de anderhalvemetereconomie en de rol van de overheid na de coronacrisis.