Tijdens de lockdown dit voorjaar hebben ouders en basisscholen gezocht naar ondersteuning bij het thuisonderwijs, en online-onderwijsmiddelen laten een sterke toename zien. In hoeverre hebben alle kinderen in gelijke mate toegang kregen tot en gebruik kunnen maken van deze middelen?
In deze serie hebben we tot nu toe gekeken naar wat optimaal beleid voor Nederland kan zijn. Er was echter tot nu toe niet gekeken naar de maatschappelijke kosten en baten van het beleid dat tot dusver in Nederland is gevoerd. Dat is nu veranderd. In de laatste uitgave van ESB zijn twee maatschappelijke kosten-batenanalyses opgenomen. Een samenvatting.
Op hun beurt doen economen er goed aan om andere disciplines te betrekken bij MKBA’s om zodoende een goede balans te vinden tussen eenvoud en complexiteit, en om ervoor te zorgen dat belangrijke waarden worden gedefinieerd en meegenomen in de beleidsopties.
Het is inconsequent dat een leven normaliter een zeker bedrag mag kosten, en dat we daar nu, in deze vreemde tijd, van gaan afwijken. Maar is het erg?
Bij eerder pandemieën was het devies steevast om de rust te bewaren en de angst onder de bevolking weg te nemen. Bij het coronavirus kozen we er echter voor om het maatschappelijk verkeer te beperken met grote gevolgen voor ons welbevinden. Was het dat waard?
Wegen de baten van de coronamaatregelen op tegen de kosten? Het novembernummer biedt twee maatschappelijke kosten-batenanalyses naar deze vraag en vier bespiegelingen op deze analyses.
De maatschappelijke kosten-batenanalyses van Frijters en Kolen bieden een integrale evaluatie van het coronabeleid in Nederland. Maar gebruiken ze wel de juiste maatstaven en zijn de uitkomsten wel realistisch?
Uit de analyses van Paul Frijters en Bas Kolen wordt niet duidelijk of de maatschappelijke baten van van lockdowns de kosten overstijgen. Wel geeft de analyse van Kolen een indicatie dat op korte termijn de baten hoger zijn. Als de analyse beter zou aansluiten bij de in Nederland aanwezige kennis, zou hij een goed startpunt zijn voor een maatschappelijk debat.
Was de intelligente lockdown dit voorjaar de beste manier om de COVID-19-crisis te bestrijden? Een analyse van de maatschappelijke kosten en baten beantwoordt die vraag en trekt lessen voor een verdere aanpak.
Data van het RIVM laten zien dat de risico's van corona fors lager zijn in de tweede golf en vooral ouderen die langdurig zorg ontvangen treffen. Hen beter beschermen is de maatregel die de meeste gezondheidswinst oplevert.
Een tijdelijke lockdown is te rechtvaardigen als deze leidt tot een perspectief op een oplossing. Daarom in deze nieuwe blog van 'Rekenen aan corona' een verdere uitwerking van een langetermijnoplossing: gedifferentieerd beleid dat onderscheid maakt tussen kwetsbaren en minder kwetsbaren.
Er zijn grote regionale verschillen in het aantal aangevraagde WW-uitkeringen. De procentuele toename in augustus 2020 ten opzichte van augustus 2019 was veruit het grootst in Groot-Amsterdam.
Het kabinet heeft tot 19 oktober de tijd om een langetermijnvisie en -beleid neer te zetten. Het is dan zaak om het vertrouwen te herwinnen. Dat kan, door terug te keren naar de uitgangspunten van maart en daar het juiste risico-gestuurde beleid bij in te zetten. Indammen bij kwetsbaren, en mitigatie bij niet-kwetsbaren is de enige duurzame weg vooruit.
''Toen tijdens de vorige crisis – het was zomer 2012 – de werkloosheid de 500.000 dreigde te overschrijden, trok het NOS-journaal naar Zeeuws-Vlaanderen om daar op een camping een van die werklozen te interviewen. Ik mocht mee om ter plekke de ontwikkeling van de werkloosheid te duiden.''
Op de arbeidsmarkt worden de effecten van de coronacrisis steeds meer gevoeld. Vaste werknemers hebben het vooralsnog relatief goed, maar veel ondernemers, flexwerkers en zelfstandigen ervaren een inkomensdaling of zitten al zonder werk. Met arbeidsvoorwaarden die beter mee-ademen met de economie kan deze ongelijkheid worden beperkt.
Gegevens over het totaalinkomen, de arbeidsduur en uurtarieven van zzp’ers zijn onderling inconsistent. Hierdoor is het onduidelijk hoeveel zij werken en verdienen – en dus ook hoe groot de schade als gevolg van de lockdown is. Hoe zijn deze inconsistenties te verklaren, en hoe ziet de werkelijke situatie van zzp’ers er waarschijnlijk uit?
Dat er een themanummer over de effecten van corona op de arbeidsmarkt moest komen, was al direct bij het begin van de coronacrisis duidelijk. De invulling van dat themanummer en vooral de toonzetting ervan waren dat echter niet.
Terwijl de Europese economie met vijftien procent gekrompen is in het tweede kwartaal van dit jaar, is de werkloosheid – tegen de verwachtingen in, en ook anders dan in de Verenigde Staten – slechts met 0,4 procentpunt opgelopen. Een puzzel.
De financiële crisis en de Europese schuldencrisis werden in Nederland gevolgd door bezuinigingen op onder andere de zorg. Welke lessen kunnen we, met het oog op een komende recessie, trekken uit de bezuinigingen destijds?
Tijdens de coronacrisis vielen voor diverse groepen zelfstandige ondernemers de bedrijfsinkomsten weg. Hoe lang denken zzp’ers dat hun huishoudens kunnen rondkomen als hun bedrijfsinkomen geheel zou wegvallen? En in hoeverre is er verschil tussen de inzetbaarheid van zzp’ers met een kleine en met een grote financiële buffer?
In deze laatste aflevering van economen in tijden van corona blikken we terug (welk cijfer krijgt het kabinet?) en vooruit (wat moet er de komende tijd op de agenda staan?). Zoals altijd met Esther van Rijswijk en Jasper Lukkezen en ditmaal Sandra Phlippen als speciale gast.
In maart legde de coronacrisis het economische verkeer lam. Hoe greep de Europese Centrale Bank (ECB) sindsdien in, en was dat succesvol? Een tussenstand.
In het eerste kwartaal van 2020, waarin de coronacrisis toesloeg, daalden vooral aandelenbeleggingen fors in prijs. In totaal stond bijna de helft van de beleggingen van institutionele beleggers begin 2020 uit op relatief zwaar getroffen sectoren. Veel beleggers pasten hun beleggingsmix vervolgens aan.
De coronacrisis biedt vanwege de enorme negatieve schok in de verleende reguliere zorg een uitgelezen kans voor onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van reguliere zorg. Het opkomen van het virus was toevallig en onverwacht, en benadert daarmee de omstandigheden van een gerandomiseerd experiment.
'Coördinatie van de coronabestrijding op Europees niveau is nodig omdat de kosten van net niet eliminatie waarschijnlijk heel erg hoog zijn.' Te gast in de zesentwintigste aflevering is Xander Koolman, gezondheidseconoom aan de Vrije Universiteit met een pleidooi voor meer Europese coördinatie van de coronabestrijding.
Het gebeurt niet vaak, maar af en toe gaat een voorgenomen publicatie in ESB op verzoek van de auteur zelf niet door. Doorgaans is dat geen reden om ’s nachts wakker te liggen. Maar het terugtrekken van twee maatschappelijke kostenbatenanalyses heeft de redactie toch wel even wakker gehouden.
De uitbraak van het virus in Europa leidde logischerwijs tot verminderde economische activiteit met als gevolg minder vraag naar emissierechten en een lagere ETS-prijs. Schommelingen in de prijs kunnen zorgen voor meer onzekerheid bij investeerders en minder prikkels om te verduurzamen.
'Helaas is ook corona weer een massale herverdeling van jong naar oud.' Robin Fransman van de Argumentenfabriek is te gast in de vijfentwintigste aflevering van Economen in tijden van corona. We spreken met hem over zijn plan om bij een tweede golf jongeren meer vrijheden te geven dan ouderen.
Om de verspreiding van het coronavirus te beperken, werden mensen verzocht om zo veel mogelijk thuis te blijven. Maar is dat eigenlijk wel goed voor onze gezondheid?
'In een crisis tonen bedrijven hoe ze echt over verantwoord ondernemerschap denken.' Karen Maas, hoogleraar aan de Open Universiteit en de Erasmus Universiteit Rotterdam, is te gast in de vierentwintigste aflevering van Economen in tijden van corona over duurzaamheid, het steunpakket en verantwoordelijkheid.