Macro-economisch vakantieadvies
De zomervakantie staat voor de deur. Wie nog geen plannen heeft, adviseert het macro-economisch-reisbureau ESB graag over het beste vakantieland. Uiteraard op basis van de actuele stand van de economie.
‘Beleidsdoelen zijn nauwelijks meet- en controleerbaar’
Op de maandag na Verantwoordingsdag nodigt de Tweede Kamers een groep burgers uit om de jaarverslagen van de ministeries te evalueren. Het doel van deze V-100 is om de burger rechtstreeks te betrekken bij de controlerende taak van de Kamer. Op 23 mei was het de beurt aan honderd jonge wetenschappers. Redactiemedewerker Thijs Busschots was een van hen, en sprak erover na met medeparticipant Eva Mulder.
‘Jonge economen komen te weinig in de media’
Op 24 maart is het eerste seizoen van de Nieuwe Economenpodcast gestart. In deze podcast spreken Yrla van de Ven, Sarah van Hugte en Elisa de Weerd wekelijks met een jonge econoom over diens onderzoek.
‘We hopen iets toe te voegen aan functioneren democratie’
Begin april is het Instituut voor Publieke Economie (IPE) gestart. Het IPE is een onafhankelijke denktank die zich inzet voor beter economisch beleid, opgericht door Vinzenz Ziesemer, Jasper van Dijk en Albert-Jan Hummel. ESB sprak met Vinzenz Ziesemer over de beweegredenen voor de oprichting van de denktank, en welke doelen ze met het IPE voor ogen hebben.
‘We zijn onvoldoende voorbereid op gevolgen sancties’
De groeiende assertiviteit van Rusland dwingt ons om onze wederzijdse economische afhankelijkheden te heroverwegen, stelde Haroon Sheikh (2021) in het themanummer ‘Kosten van geopolitiek’. Na de Russische inval in Oekraïne worden een aantal van de in het artikel geschetste scenario’s werkelijkheid.
Verwachtingen van de inflatie
In de afgelopen veertig jaar zijn de prijzen in Nederland nog nooit zo hard gestegen als in de laatste twaalf maanden (+6,4 procent). Volgens verschillende ramingen van de Nederlandse economie zijn deze prijsstijgingen echter tijdelijk, gemiddeld voorspelt men een stijging van 3,1 procent over heel 2022, zie figuur 1. ESB vroeg een aantal economen naar hun visie.
Van ambtenaar naar docent economie
Simon van der Zandt begon na zijn traineeship bij de Rijksoverheid als beleidsadviseur onderwijs bij de afdeling Algemene Financiële en Economische Politiek (AFEP) van het Ministerie van Financiën. Na twee jaar besloot hij zelf het onderwijs in te gaan.
‘Vrouwenquotum helpt aan kritische massa voor verandering’
Werkend op de Zuidas ontdekte Sophie van Gool dat vrouwen in Nederland nog altijd minder verdienen dan mannen. Om daar wat aan te doen heeft ze vorig jaar Salaristijger opgericht, waar ze vrouwen helpt bij salarisonderhandelingen. En recent heeft ze een boek uitgebracht over de loonkloof.
‘Een bredere kijk op kwaliteit’
De Universiteit Utrecht wil vanaf 2022 wetenschappers niet langer beoordelen op basis van de impactfactor van hun academische publicaties. In een open brief waarschuwen hoogleraren dat dit schadelijk is zowel voor de Nederlandse wetenschap als voor jonge academici. Martijn Huysmans, lid van de commissie Erkennen en Waarderen bij de UU, gaat in op de kritiek.
‘We gaan ervan uit dat de inflatie tijdelijk zal zijn’
Joe Biden begon als president direct met het grondig onder handen nemen van de Amerikaanse economie, bijvoorbeeld via investeringsprogramma’s die qua schaal doen denken aan de New Deal van de jaren dertig. We spraken erover met Carlijn Eijking, sinds juli werkzaam bij de raad van bewindsvoerders van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Tijd voor inhaalgroei
Nu de meeste Nederlanders een eerste prik hebben gehad, ziet de zomer er zonnig uit. Wellicht is er met de deltavariant nog wel een wolkje aan de horizon, maar als er stevig doorgeprikt wordt, zullen de ziekenhuizen niet nog eens volstromen. Met spierpijn in de bovenarm pakken we onze agenda om de coronacrisisschade ongedaan te maken. Doet u mee?
‘De grens tussen centrale bank en overheid is vervaagd’
De Europese Centrale Bank (ECB) rond eind dit jaar de herziening van haar strategie af. Om burgers een stem te geven in het proces, startte Positive Money een burgerforum, genaamd European Citizens Bank. Over het project spraken we met projectleider Vicky van Eyck.
“Er mag normatief gedacht worden”
Een interview met Sam de Muijnck over Our New Economy. “Nieuwe generaties zorgen vaak voor een vernieuwing van het economisch denken.”
‘Mislukt project’ baart winnend onderzoek
Jurre Thiel is de winnaar van de KVS Penning 2020. De prijs wordt uitgereikt door de economenberoepsvereniging aan de schrijver van het beste economische proefschrift van Nederland in de afgelopen drie jaar. Wij spraken hem over zijn onderzoek.
‘Mijn handen jeukten te veel’
In het februarinummer publiceerde ESB een overzicht van alle verkiesbare economen. Eelco Heinen (VVD) was een van hen, en is nu nieuw in de Tweede Kamer. We spraken met hem over zijn nieuwe baan.
‘Houd regeerakkoord open’
De Tweede Kamerverkiezingen zijn achter de rug, en de kabinetsformatie kan gaan beginnen. Herman Wijffels was in 2006/07 tweede informateur bij het kabinet-Balkenende IV. Wij praatten met hem over zijn ervaringen toen, en over zijn adviezen voor de komende formatie.
Economenkieslijst
Van alle kandidaten voor de verkiezing van de Tweede Kamer van 17 maart die op een verkiesbare plaats op de lijst staan, is uitgezocht of ze economie gestudeerd hebben, erop gepromoveerd zijn, of in ESB gepubliceerd hebben.
Afscheid Van Zanten
De afgelopen tien jaar leverde onze vaste striptekenaar Roger Klaassen commentaar op het economisch debat via de strip over het leven van meneer van Zanten. We nemen nu afscheid.
‘Waardeer ideeën, niet publicaties’
Harry van Dalen liet met een enquête zien dat economen heel verschillend denken over de toegenomen publicatiedruk in de academische wereld (Van Dalen, 2020). De meeste academici zien vooral nadelen, maar de hoogleraren zijn veelal positiever gestemd. Hoe kijkt hij er als hoogleraar zelf naar?
Op de campus als het kan, online als het moet
Het nieuwe collegejaar is begonnen. Voor de zomer werkten universiteiten grotendeels digitaal en werden promoties veelal uitgesteld. Wat zijn de plannen voor het nieuwe semester? Stagiair Tijmen Stuart zocht het uit op zijn laatste werkdag bij ESB. Een verslag.
‘Amsterdam moet nadenken over toerisme na corona’
Martijn Badir, beleidseconoom en ESB-auteur, lanceerde in zijn vrije tijd samen met drie jonge stadsgenoten het volksinitiatief ‘Amsterdam heeft een keuze’, waarin gepleit wordt voor het drastisch terugbrengen van het aantal toeristen. We spraken met hem over zijn motieven en de economische overwegingen erachter.
‘Je moet een ster zijn om als vrouw snel door te groeien’
In 2018 publiceerde ESB het dossier Women in economics, over de onderrepresentatie van vrouwen binnen de economische discipline. In een recente studie aan hun faculteit, de Erasmus School of Economics (ESE), vinden Teresa Bago d’Uva en Pilar Garcia-Gomez dat vrouwelijke academici minder snel doorgroeien, maar ook dat nationaliteit een rol speelt bij de inkomensverschillen tussen mannen en vrouwen. We spraken met hen over de resultaten.
‘De libra heeft centrale banken wakker geschud’
Vorig jaar schreef Mark Sanders in ESB over digitaal centralebankgeld (central bank digital currency). Recent gaf De Nederlandsche Bank aan stappen te gaan zetten richting een publieke digitale munt. We spraken met Mark Sanders over de ontwikkelingen.
Liever economenengels dan economen Engels
Vrijwel elke week leg ik of een van mijn collega’s aan een econoom het verschil tussen fiscaal beleid en begrotingsbeleid uit. De reden is niet dat de econoom in kwestie niet begrijpt dat de overheid naast belastingen heffen ook uitgaven heeft, maar dat men gewend is om het Engelse begrip fiscal policy te hanteren en dat dan onbedoeld vertaalt met fiscaal beleid in plaats van met begrotingsbeleid.
‘Juist nu is er behoefte aan economische duiding’
Esther van Rijswijk is econoom, moderator en journalist. Ze begon haar carrière ooit als beleidseconoom op een ministerie, maar maakte de overstap naar de journalistiek en het faciliteren van bijeenkomsten. Haar werk als dagvoorzitter viel van de ene op de andere dag weg als gevolg van de maatregelen van het kabinet tegen de verspreiding van het coronavirus. Hoe gaat ze hiermee om?
‘Natuurvernietiging kost geld’
Het World Wide Fund for Nature (WWF) bracht vorige maand een rapport uit dat stelt dat natuurvernietiging jaarlijks ruim 450 miljard dollar aan economische schade zal gaan veroorzaken. Wij spraken erover met Pieter van Beukering, hoogleraar milieueconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
‘Belastingontwijking bedraagt paar honderd miljard’
Vrijdag 7 februari hield Arjan Lejour zijn inaugurele rede aan Tilburg University. Hij doet onderzoek naar belastingontwijking. Wij spraken hem voorafgaand aan zijn oratie.
Gedragsregels voor economen
De Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde (KVS) introduceert gedragsregels voor haar evenementen en activiteiten. Wij spraken voorzitter Robert Dur over de overwegingen en uitvoering van een dergelijke gedragscode.
‘Niet-spectaculaire resultaten kunnen ook interessant zijn’
Utrechtse masterstudenten lanceerden onlangs een wetenschappelijk tijdschrift, de ‘Journal of Trial and Error’, voor artikelen die vanwege ‘oninteressante resultaten’ elders geen plek konden veroveren. Wij spraken Oscar Gelderblom, hoogleraar financiële geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, over het initiatief.
Naar een gedragscode voor onderzoeksfinanciers
De nieuwe wetenschappelijke gedragscode uit 2018 focust op de uitvoerende partijen. Volgens hoogleraar Bert van Wee is dat niet voldoende: hij roept op tot een gedragscode waar ook onderzoeksfinanciers zich aan te houden hebben.