Klimaatverandering en transitiebeleid maken inflatie volatieler
Zowel de klimaatverandering als het beleid om die te beperken hebben invloed op de prijzen van goederen en diensten. Met hoeveel inflatie moeten we rekening gaan houden?
Kabinet – beken kleur voor een stabiele en veerkrachtige Europese economie
Er ontbreekt in Nederland een heldere politieke visie over Europa, en dit verzwakt onze onderhandelingspositie. Bij een voorkeur voor verdere integratie van de Europese Unie (EU) passen andere beleidspakketten dan bij een voorkeur voor meer marktwerking.
Complexe fiscale en sociale regels leiden tot drie sociale minima
In de afgelopen decennia is de fiscale en sociale wetgeving steeds ingewikkelder gemaakt. Inmiddels zijn de grenzen van dit beleid in zicht of reeds overschreden. Een eenvoudiger vormgegeven stelsel kent lagere maatschappelijke kosten en garandeert grotere transparantie.
Overheidsbeleid is te veel gebaseerd op modellen
In Nederland gebruiken we vaak empirische modellen voor het ontwikkelen van beleid – van de doorrekening van het klimaatakkoord tot de coronamaatregelen en koopkrachtplaatjes. Daarmee wordt de methode van de natuurwetenschappen overgenomen in de menswetenschappen. Maar is die methode wel geschikt voor de menswetenschappen, en dus voor het formuleren van overheidsbeleid?
Integrale benadering belangrijke voorwaarde voor succesvolle energietransitie
In Nederland lijkt op dit moment de energietransitie ieders aandacht te hebben. De energietransitie wordt echter alleen een succes als ook aan circulariteit, biodiversiteits- en natuurherstel gewerkt wordt en als de landbouw verduurzaamd wordt. Welke stappen moeten er voor deze bredere groene transitie worden gezet?
Toekomstbestendig klimaatbeleid vergt prijsband voor CO₂-emissierechten
De energietransitie vergt grootschalige investeringen in schone technologieën. Om deze investeringen rendabel te maken voor energieleveranciers, is een prijsband voor CO2-emissierechten in het Europese emissiehandelssysteem onmisbaar.
Gemeten woningtekort zegt weinig over werkelijke woningschaarste
In het woonbeleid speelt het door ABF Research gemeten statistische woningtekort een belangrijke rol. Maar dit woningtekort zegt weinig over het aantal woningen dat er feitelijk nodig is om de impliciete doelstellingen te behalen voor het verminderen van de woningschaarste.
Belast alle werkelijke vermogensopbrengsten, net als andere landen
Al sinds de invoering in 2001 staat de vermogensrendementsheffing ter discussie. Het belasten van de daadwerkelijke vermogensopbrengsten (rente, dividend, huur, én privé-vermogenswinsten) is rechtvaardiger, doelmatiger en sluit ook aan bij de praktijk in andere landen. Hoe kan zo’n belasting worden vormgegeven?
Systeemrisico’s van de huizenmarkt vallen beleidsmatig tussen wal en schip
De stijgende huizenprijzen kunnen een risico vormen voor het financiële en macro-economische systeem. Er is echter niemand die beleidsmatig de verantwoordelijkheid neemt voor de stabiliteit van de huizenmarkt. De potentieel krachtigste instrumenten – de limieten aan hoeveel mensen kunnen lenen – blijven buiten het bereik van de toezichthouders, en worden door de politiek vooral gezien als consumentenbescherming.
Versnelde afbouw hypotheekrenteaftrek mogelijk maar geen wondermiddel
Twintig jaar aan behoedzaam beleidsmatig schaven en inkaderen hebben het belang en de omvang van de hypotheekrenteaftrek doen afnemen. Huidig beleid zal in de komende decennia bovendien voor een verdere afname zorgen. Ook de lage rente zorgt voor minder aftrek. Is versnelde afbouw nodig? En wat is het effect op de huizenprijzen en de schaarste op de woningmarkt?
Energietransitie vergt aanpassing regulering netbeheerders
Sinds de liberalisering van de energiemarkt reguleert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de inkomsten van netbeheerders om monopoliewinsten te voorkomen. De huidige inkomstenregulering houdt echter onvoldoende rekening met de investeringen die netbeheerders moeten doen in het kader van de energietransitie.
Europees monetair beleid wordt groener
De Europese Centrale Bank (ECB) gaat naar aanleiding van de recente strategieherziening voortaan de klimaatrisico’s meenemen in haar monetaire beleid en in de implementatie daarvan. Wat zijn de beweegredenen van de ECB om deze stappen te zetten, wat gaat ze concreet doen, en wat is het beoogde effect?
Zonder kritische evaluatie van het coronabeleid volgen meer lockdowns
De economische schade van de coronacrisis is, zeker in Nederland, beperkt. De maatschappelijke schade is echter groot. Tijdens de crisisbeheersing zijn er vele gebruikelijke normen overschreden. Om precedentwerking te voorkomen, zullen we moeten evalueren welke normoverschrijdingen aanvaardbaar zijn, en welke niet.
Woningprijzen in Amsterdam en Utrecht zullen hoog blijven
De woningmarktcrisis is in de publieke meningsvorming in korte tijd gepromoveerd tot staatsvijand nummer één. Gemiddeld genomen valt de woningprijsstijging echter te verklaren vanuit de inflatie en de lagere rente. Alleen in een paar steden, met name Amsterdam en Utrecht, zijn de prijzen naar Nederlandse maatstaven inmiddels erg hoog. Wat is een verstandige manier om hiermee om te gaan?
Strengere hypotheekeisen zullen huizenprijzen remmen
De mantra ‘bouwen, bouwen, bouwen’ klinkt als een logische oplossing voor de stijgende huizenprijzen in Nederland. Een financiële analyse maakt echter aannemelijk dat het vooral de groei van hypothecair krediet is, dat de prijzen opstuwt.
Prikkels voor kwaliteit en preventie bij inkoop ouderenzorg moeten beter
Sinds 2015 wordt de ouderenzorg gefinancierd via drie systemen. Het overkoepelende doel is goede en toegankelijke ouderenzorg op de juiste plek en tegen de juiste prijs. Samenhangende financiële prikkels voor preventie en het inkopen op kwaliteit zijn hiervoor onontbeerlijk. Maar in de praktijk werken ze onvoldoende.
De vis wordt duur betaald bij geo-economie
Na decennia van handelsliberalisatie maakt de geopolitiek een comeback. Om de strategische leveringszekerheid van kritieke goederen of grondstoffen veilig te stellen, overweegt de Europese Unie voorraden aan te leggen en de productie zelf ter hand te nemen. Maar is dit economisch gezien wel verstandig?
Het beleidsdebat over welvaart mist theoretische fundering
De maatschappelijke roep om beleid te baseren op ‘brede welvaart’ in plaats van op productie is terecht. Helaas zijn de indicatoren die beleidsmakers daarvoor nu gebruiken ongeschikt. Hoe zou het dan wel moeten?
Bedrijven moeten sturen op integrale waarde en niet alleen op winst
Zoals de overheid te veel focust op groei in plaats van welvaart, zijn bedrijven nog te veel gericht op financiële winst. Bedrijven hebben echter ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid, en zouden daarom sterker op ‘integrale waarde’ moeten sturen, waarin ook sociale en ecologische waarde is opgenomen.
Laat klimaatrapportage beter aansluiten bij de begrotingscyclus
Het halen van de klimaatdoelstellingen is voor Nederland nog geen gemakkelijke opgave gebleken. Green budgeting, waarbij instrumenten binnen het begrotingsproces worden gebruikt om klimaat- en milieudoelstellingen te bereiken, biedt mogelijk uitkomst. Wat kan Nederland daarbij leren van andere landen?
Invoering CO2-heffing aan Europese grens heeft nog heel wat voeten in de aarde
Met de Green Deal stelt Europa zich een ambitieuzer doel om de klimaatverandering te vertragen. Om concurrerend te blijven, wil de Europese Commissie importen belasten op basis van de CO2-uitstoot van de buitenlandse productie en het transport. Hoe werkt dit en welke keuzes moeten er worden gemaakt?
Green Deal en herstelprogramma zetten EU weer op de kaart
Zowel de Green Deal als het economisch herstelprogramma voor de coronacrisis geeft de Europese Unie een nieuw gezicht. Maar hoe verhouden de groene ambities van Brussel zich met de wens van een snel economisch herstel?
Het opstaptarief in de vennootschapsbelasting verdient meer aandacht
De Nederlandse vennootschapsbelasting (vpb) kent een apart, lager tarief tot een bepaalde hoogte van de winst. Het verschil ten opzichte van het algemene tarief en de hoogte van de schijfgrens zijn sinds het begin van deze eeuw sterk toegenomen. Daar is geen economische rationale voor.
De supersterreneconomie verhoogt de werkdruk en kost welvaart
Keynes voorspelde in 1930 dat we in 2030 een vijftienurige werkweek zouden hebben. Maar ondanks een forse welvaartsgroei werken we nu nog veel meer. Hoe komt dat? En is dat vanuit een breed welvaartsperspectief wel optimaal?
Het schuivende denken over groeibeleid komt niet uit de lucht vallen
Aandacht voor economische groei is zo oud als de economische wetenschap. Toch is het onderzoek naar de oorzaken, de grondslagen en de noodzaak ervan relatief jong. Welke lessen kunnen we trekken uit de geschiedenis van het denken over groei?
Werkgevers willen én kunnen werknemers met schulden meer hulp bieden
De hulp aan mensen met schulden is vooral een zaak van gemeenten, en in toenemende mate ook van bedrijven die betalingsregelingen treffen met hun klanten. Er is echter ook voor werkgevers een potentiële rol weggelegd bij de hulp aan werknemers met financiële problemen. Hoe staan werkgevers en werknemers daar tegenover?
Bevorder economisch herstel via inclusieve productiviteitsagenda
Snellere productiviteitsgroei kan bijdragen aan het economisch herstel na de coronacrisis. Om de productiviteitsgroei op de lange termijn en over de breedte van de economie te verbeteren, is een meer inclusieve productiviteitsagenda nodig.
Betrek alle ministeries en samenleving bij aanjagen innovatie via missies
Recentelijk is innovatiebeleid gekoppeld aan de maatschappelijke uitdagingen waar uiteenlopende ministeries zich mee bezighouden. Wat betekent dit voor de rolverdeling tussen ministeries en de balans tussen variëteit en richting?
De dominantie van de overheid in het economisch proces moet stoppen
Al jaren maken overheden en monetaire autoriteiten het zonnebloemkapitalisme mogelijk: ze ondermijnen private verantwoordelijkheden en socialiseren verliezen. Nu, na de coronacrisis, de overheid opnieuw haar rol moet pakken, zijn er kansen om het zonnebloemkapitalisme terug zijn hok in te sturen.
Aanpakken van sludge mogelijk effectiever dan introduceren van nudges
Met kleine aanpassingen in de manier waarop keuzes worden gepresenteerd, nudges, proberen beleidsmakers gewenst gedrag te sturen. Wellicht nog productiever is het om bij gewenste keuzes barrières – sludge – weg te nemen. Een introductie.