Ga direct naar de content

Promotiebespreking: Ingmar Leijen

Geplaatst als type:
Geschreven door:
Gepubliceerd om: januari 24 2025

In onze gepolariseerde samenleving is er steeds meer belangstelling voor het ­begrip van waarden. Wat mensen belangrijk vinden, is vaak de basis voor (economische) beslissingen in verschillende situaties. Deze beslissingen zijn dikwijls een afweging tussen verschillende waarden. Hoewel mensen veel zaken belangrijk vinden (welke ‘waarde’ ze voor hen hebben), verschillen ze in de mate waarin ze bepaalde dingen zoals veiligheid, plezier, macht of zelfontwikkeling belangrijk achten. Verschillende situaties leiden tot variaties in waarden. Op de kermis worden bijvoorbeeld andere waarden aangesproken dan op een begrafenis. Toch blijkt dat mensen een vrij stabiel waardesysteem hebben. Ze ontwikkelen dit waardesysteem vooral tijdens hun jeugd en jongvolwassenheid. Onderzoek laat zien dat deze waarden in een cirkel kunnen worden gerangschikt, waarbij de waarden die tegenover elkaar staan negatief, en de waarden die dicht bij elkaar staan positief met elkaar zijn gerelateerd.

Ingmar Leijen verdedigt zijn dissertatie op 31 januari

In mijn proefschrift gebruik ik deze waardecirkel om aan te tonen hoe waarden veranderen, zowel binnen individuen (als ze ouder worden), als tussen verschillende generaties, en hoe deze waarden samenhangen met attitudes ten opzichte van trouwen, inkomensgelijkheid, euthanasie, buitenlanders en medische voorkeuren.

Mijn onderzoek onder de Nederlandse bevolking aan de hand van het LISS panel laat zien dat in de periode 2008–2020 vooral de waarden van de millennials aan verandering onderhevig waren, en dat de babyboomers, de generatie X en de stille generatie vrijwel stabiel waren in hun waarden. Bij de millennials namen de waarden ‘veiligheid’ en ‘onafhankelijkheid’ toe. Deze toename van de waarde van veiligheid was, al dan niet in mindere mate, ook bij andere generaties zichtbaar. Eerder onderzoek liet zien dat waarden bij jongeren nog veranderen, maar ook volwassenen kunnen dus nog veranderen.

Tussen generaties zijn aanzienlijke verschillen: opvallend is de waarde van het hebben van plezier. In de jongste generatie (millennials) is plezier even belangrijk als naastenliefde, terwijl voor de oudste generatie deze waarde juist onbelangrijk is. Gedurende verschillende generaties is het belang van plezier sterk toegenomen. Daarnaast vonden we dat de waarde van plezier heel stabiel is binnen elke generatie – bij het ouder worden neemt het ­belang hiervan blijkbaar niet af.

De resultaten uit mijn proefschrift laten zien dat er fundamentele generatieverschillen zijn in wat mensen belangrijk vinden, en dat deze verschillen blijvende consequenties kunnen hebben voor attitudes en consumentenvoorkeuren.

Auteur

Categorieën

Plaats een reactie