1 JULI 1925
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.
Econom
–
ischA”Statistische
Berl”chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIÊN EN VERKEER
ORCAANI VOOR DE MEDEDEELINCEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
10E
JAARGANG
WOENSDAG 1 JULI 1925
No. 496
INHOUD.
Blz.
Mededeeling van de Centrale Commissie voor de Rijovaart
552
OUDE EN. NIEUVE BANKP0IATIEK 1
door
Prof. J. Schum-
peter
…………………………………….
552
liet regime van Belgische oorlogsschepen op de Neder-
landsche Wester-Schelde door
Prof. Jhr. Mr. W. J. M.
van Eysinga
………………………………
554
Staats- of Particuliere Exploitatie van de Radio-Tele.
grafie door
P. J. van Kesteren
………………..
555
Uit het Scheepvaartbedrijf door C.
Vernieg
……….
557
Uit het Jaarverslag van De Nederlandsche Bank: de te. rugkeer tot den gouden standaard en de discontopoli-
tiek van de Bank …………………………..
559
BUITENLANDSOLIE MEDEWERKING:
Goud, Geld en Bankwezen in Zuid-Afrika 1 door
J.
H. Cohen ,Stnart
…………………………
560
AANTEEKENINOEN:
Een Duitsche attentie voor Amsterdam…………
562
MAANDCIJFERS:
Postchèque en Girodienst……………………
563
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam ……….
563
Productie der Steenkolen-,Bruinkolen- en Zoutmijnen
563
Résumt uit het ,,Monthly Bulletin of Statistics
..
….
563
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.. . . .. . .. …..
564-570
Geldkoersen.
Bankstaten.
Goederenhandel. Wisselkoersen.
I
Effectenbeurzen.
Verkeerswezen.
1N57’JTTJI11′ VOOR EGO 1’JOMISCRE GESCHRIFTEN
U’d. Aigevzeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra.
E(.’ONOMISC it-STATISTISCHE HEEl 0 TITEN COMMISSIE VAN ADVIES
J.
van lIa.sscit; Jhr. Mr. L. H. van Lennep;
Prof.
Dr. E.
Morcsco; Mr. Dr. L. F. II. Regout; Dr. E. va.n Welderm
Baron Rcn.gers: Mr. Q. J. ‘I’erpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerde leden.
Prof.
Mr. T). van Blom;
Prof. Mr. IT. R. Ribbius.
Rcdacteur.,Sm-rctaris: D. J. Wan.sink.
ecrctaru,at: Pieter de iloochweg 122, Rotterdam.
‘Jelefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.
l bonn(nentsprijsroor bot weekblad franco P.
p.
in
Keder1a.d f 20,—..Huitenle’nd en Koloniën f 25,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen hei weekblad gratis.
tclvcrtntics f0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnrncntca en adver-
tenties: Nijglb
ci
van flitnvar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot.
tc.rda3n, i mstcrdavi, ‘s-Graven.kage.
29
JUNI
1925.
De aan het einde der vorige week intredende terug.
houdendheid in het nemen van wissels nam deze
week nog vrij belangrijk toe, zoodat al heel spoedig
puik papier slechts â 2Y8 of 2Y2 pOt. te plaatsen
was. Op deze koersen werd daarna meestal afgedaan, maar aan het einde der week moest ook wel 29/s pOt.
worden toegestaan. Het aanbod van geld op prolon-
gatie bleef echter nog ruim, zoodat de noteering
niet veranderde, meestal werd 2Y4 pOt. genoteerd.
Oallgeld was daarentegen eveneens minder overvloe-
dig aangeboden, de koers bleef echter nog zeer laag,
meestal niet hooger dan
%
pOt.
* *
*
Op den weekstaat van De Nederlandsche Bank
geeft de post binnenlandsche wissels een daling van
f
2,4 millioen te zien, welke zich geheel verklaren
laat uit aflossing van schatkistpapier. Het bedrag
van 3 millioen aan schatkistpromessen, dat een week
geleden nog rechtstreeks bij de Bank was onderge-
bracht, blijkt thans geheel uit de portefeuille der
Oentrale Oredietinstelling te zijn verdwenen. De be-
leeningen vertoonen, blijkbaar in verband met de
maandwisseling, een
stijging
van
f
14,5 miljoen.
Het renteloos voorschot aan het Rijk klom van
f
7,8 tot
f
14,1 millioen. De metaalvoorraad der Bank
vertoont een vermeerdering van nagenoeg
f
150.000.
De post papier op het buitenland en de diverse reke-
ningen onder het actief geven geen verandering
van beteekenis te zien.
De biljettencirculatie
blijkt
met
f
21,4 millioen te
zijn gestegen. De rekeningcourant-saldi liepen met
f
3,6 millioen terug. Het beschikbaar metaalsaldo
noteert
f
3,3 millioen lager dan verleden week. Het
dekkingspercentage bedraagt nagenoeg 51.
* *
*
De vaste stemming voor de verschillende goud.
wissels bleef aanhouden. Londen kwam
Vrijdag
op
12.13Y2 maar sloot lager. In de nieuwe week werd
echter opnieuw 12.13 betaald. Dollars gezocht zonder
veel verandering, 2.499/ â 3′. De omzetten op de
wisselmarkt waren weder zeer belangrijk. Hoofdzaak
was echter de handel in franken. Parijs was opnieuw
sterk aangeboden, zoodat Vrijdag na vrij belangrijke
schommelingen op 11.424 werd afgedaan. Ook Bel-
gië liep weder sterk terug; het aanbod was echter
minder sterk dan voor Parijs, zoodat de marge op-
nieuw inkromp en
somtijds
slechts 5 cent bedroeg.
Een nieuwe daling trad tevens in voor Italië. Na
het herstel der vorige week opende de koers weder
zeer flauw en vooral aan het einde der week ontstond
een flinke daling; slot ca. 8.85. De vaste stemming
voor de beide nog gedeprecieerde Noorsche landen bleef ook deze week aanhouden. Slot voor Kopen-
hagen op 49.25 en voor Oslo op 43.55.
LONDEN,
29
JUNI
1925.
De geldmarkt begon reeds op Woensdag I.I. hare
preparatieven te maken voor het einde van het halve
jaar door groote bedragen van de Bank van Enge-
land te leenen voor een week
â
5 pOt. Daggeld
was dientengevolge
vrij
ruim.
De tendens in de discontomarkt bleef vast en de
prijs voor 3 maand bankaccepten liep tegen het einde
der week op tot
4/1 pOt.. op welk niveau ook heden
dc noteering gehandhaafd bleef.
Geld tot de eerste dagen van Juli werd tot 54
en 6 pOt. gedaan.
De wisselkoersen op New York en Amsterdam zijn
weinig veranderd op 4.86’% en 12.12. Parijs ver-
zwakte verder tot 106.70. Slot heden: 4.86V : 12.13
107.
552
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
MEI)EDEEIANG VAN DE CENTRALE COMMISSIE
VOOR DE RIJNVAART.
Verslag van hel Bureau over de werkzaazheid van
de Cenlrale Conzari,issie in 194.
De Centrale Bijnvaar.tcornmiseie heeft in 1924 twee zit-
tiiigen gehouden, de eerste in
April,
de tweede in
December.
2amenstlling der Gom.missie.
– De samenstelling der
Commissie heeft in den loop van het jaar de volgende
wijzigingen ondergaan:
De Er. Wand, Commissaris voor Beieren der Duitsche
Staten, werd vervangen door den Er. Kranzbühier, Corn-
missaris voor Hessen der Duit.sche Staten; de Er. Segers,
Commissaris voor België, werd velwangen door den Er. De
Visseher; Sir Cccii Hurst werd benoemd tot Commissaris
voor Engeland; de Er. Jolles, Commissaris voor Neder-
land, overleden, werd vervangen door den Er. Canter
Cremers.
Aan het eind vaii 1924 was dc Commissie dus als volgt
samengesteld:
President: de Er. Jean Cent;
Duitsche Staten: de H.H. Seeliger, Peters, Fciolis, Kranz-
bûbler, Wand (adjunct-commissaris)
België: de H.H. Brunet, De V.isseher;
Frankrijk: de EE. Mahieu, Silvain Dreyftus, Fromageot,
Berninger;
–
Engeland: de E.E Baidwin, Sir Cccii Eurst;
Ttalië: cle H.H. Rossetti, Sinigalin;
Nederland: de EE. Jonkheer van Eysinga, Krdhler,
Canter Crerners;
Zwitserland: de E.E Eerold, Vallotton.
Eet Secretariaat is als volgt samengesteld:
Secretaris-Generaal: de Er. Hostie (Belg)
Adjunct-Secretaris-Generaal : de Er. Chargudraud-Hart-
maan (Franschrnan);
Leden van het Secretariaat: de H.R. cle lEspinasse
(Nederlander), Gerlach (Duitscher).
Scheepvaartinspeeteurs zijn:
voor het Zwitsersche district: cle Er. Moor, ting6nieur
cantonal te Bazel;
voor het district la: de Er. Aiitoitie, ingénieur des ponts et chaussées te Straatsburg;
voor het district ib: cle Er. Baer,. Oberbaurat te Manii-
heim;
voor het di&trict ii: de Er. Pabst, Oberbaurat te Mainz;
voor het district ITI: de Er. Degener, Oberbaurat te
Cobloiiiz;
voor het district IV: Jonkheer Dittlinger te Den Haag.
Herziening van de akte van. Mannh.eim..
Iii liare April-zitting heeft de Commissie in eerste lezing
het meerendeel der teksten aangenomen, betrekking heb-bende op cle vrijheid van scheepvaart, gelijkheid van be-
handeling, vrijheid van doorvoer, tolverbocl, en op het stel-
sel van de Rijnhavens. De kwestie van cle douane-forma-
]iteiten op den Rijn is eveneens behandeld. Iii cle December-zitting heeft de Commissie hare werk-
za:unheden betreffende de herziening voortgezet en heeft
cle eerste lezing der teksten, ha.udelende over de scheep-
vaartrechtbanken en hare jurisdiptie als rechtbank voor
hooger beroep in Rijnscheepva’artsaken,. behindigd.
Ten slotte is cle Gommissie begonnen met de bestuclee-
ring van de kwestie der Werken.
Betrekkingen met andere internationale lichamen.
De Commissie is voortgegaan met het volgen der werk-
zaamheclen van de verkeerscommissie van den Volkenbond.
Onder cle behandelde kwesties, waar cle Centrale Com-
missie meer speciaal belang in stelt, zijn de unificatie van
het privaatrecht en de iinificatie van de ijking.
Wat cle unificatie van het pi-ivaatrecht betreft, heeft cle
verkeerscommissie cle sub-eoniniissie voor de binnanscheep-
vaart opgedragen een stuclie-comitd samen, te stellen, om
cle kwestie van een algemeen standpunt uit te onclerzoe-ken, zoodra de sub-commissie de werkzaamheden van de
Centrale Commissie genoegzaam ge’ordercI acht out een
dergelijk onderzoek te rechtvaardigen.
Wat ten slotte de ijkiuig betreft, is een ontwerp voor
een algemeene conventie, geinspireerd door de besluiten
der Centrale Commissie, opgesteld.
De ,,Assooint.ion permanente des Coagrts dc Navigation”
heeft van haar kant besloten tot cle samenstelling van een
comitd
Out
de cm if icatie der binnensoheepvaartstatistieken
te bestudeeren. De Centrale Commissie is uitgenoodigd om
zich in het comité te doen vertegenwoordigen.
Vrijheid van de Taheepvaart in het algemeen. Di het begin van 1924 liet het zich aanzien, dat de alge-
meene toestand, zoozls hij zich ontwikkeld had sinds de
Roer-bezetting, van dien aard was, dat een onderzoek ter
plaatse kans had gunstige gevolgen te hebben voor de
internationale belangen van de scheepvaart. De Secretaris-Genéraal en de Adjunct-Secretaris-Generaal maakten toen
in Februari een reis in het bezette gebied om zich reken-
schap te geven van cle wijze, waarop het besluit van De-
cember 1923 was toegepast. Gedurende deze reis stelden de
E.E. Estie en Charguéraud-Hartmann zich voornamelijk
in verbinding met het ,,Comité Directeur des Douanes”
(C.C.D.) de ,,Comniission Interalliée de Navigation de
Campagne (C.LN.C.) en met den ,,Verein zur Wabrung
der Bheinsc1iiffahrtsinteressen”. De resultaten van deze
reis werden in een rapport van den 23en Februari 1924
–
vermeld. (Dit rapport is verschenen in ,,Der Rhein” van
10 April 1924 en in ,,La Navigation du Rhiu” van 10 April
1924).
Naar aanleiding van een klacht van den ,,Verein” van
29 Februari 1924 kwam de Secretaris-Generaal nogmaals
met succes tusschenbeide om van het ,,C.D.D.” de instel-
ling van de noodige douane-diensten voor het lichten in
cle ,,Gebirgetrecke” te verkrijgen.
In de eerste zitting in 1924 (24 Maart) werden de kwes-
ties, vermeld in het rapport van de E.E. Hostie en Char-
guéraud-Eartmann, door de Centrale Commissie, in samen-
werking met de bezettingsautoriteiten, vertegenwoordigd
door Baron Rolin-Jaequemyus, Eooge Commissaris, bijge-
staan door den Er. Carteron, President van het ,,C.C.D.” en door Kolonel Dumont en Kommandant de Carsalade,
afgevaardigden van de ,,C.I.N.C.”, grondig onderzocht.
Bij dit onderzoek werden de verschillende resultaten der
indertijd voorgestelde maatregelen, zoowel als de verschei-
dciie, in het belang van de scheepvaart voorgeschreven
bepalingen, ter kennis van de Centrale Commissie ge-
bracht. (Deze nieuwe maatregelen, zoover vermeld in een
uiteenzetting van den President van het ,,C.D.D.” en in
verklaringen van de afgevaardigden van de ,,C.LN.C.” zijn
gepubliceerd in ,,Der Rhein” van 10 April 1924 en in ,,La
Navigation dii Rluin” van 19 April 1924).
Bij schrijven van 14 Juni 1924, wendde de Nederland-
sehe delegatie zich tot de Commissie meteen uiteenzetting
‘ali enkele nog niet opgeloste kwesties.
Tijdens een studie-reis van den President der Centrale
Commissie in Juni 1924 zijn deze feiten, evenals de kwes-
ties, welke mondeling toegelicht werden door een delega-
tie van den ,,Verein” in een onderhoud tusschen den Pre-
sident en den Secretaris-Generaal van de Centrale Com-
missie eenerzijds, en het verkeerscomité van de Rijnland-
commissie gepresideerd door Baron Rolin-Jaquemyns, an-
clerzijds, besproken en, samengevat in een memorandum,
ter kennis vali de belanghebbenden gebracht. (Dit rapport
is verschenen in ,,Der Rhei’n” van 10 Augustus en 6 Sep-
tember 1924 en in ,,La Navigation du Rhin” van 10 Sep-
tember 1924).
Men weet, hoe, ten gevolge van het verdrag
vnu
Londen,
de toestand van véér 11 Januari 1923 hersteld werd. In.
cle December-zitting heeft de Centrale Commissie dan ook
niet meer de kwestie in detail besproken.
Conventioneele es, reglementaire bepalingen.
Schippers pate’,vten.
De conventie van 14 December 1922
en het aanvullingsprotocol van 22 December 1923, betrek-
king hebbende op de wijziging in het stelsel van de ver-
strekking der sehipperspatenten, zijn in den loop van 1924
geratificeerd door België, Frankrijk, Italië, Nederland en
Zwitserland; de Commisarisseu der Duitsche Staten en.
van Engeland hebben medegedeeld, dat de ratificatie van
hunne Regeeringen binnenkort verwacht kan worden.
Bijzondere en tijdelijke patenten.
De Coninuissie heeft in
hare Maart-zitting besloten, om het tijdelijke stelsel der
bijzondere patenten, ingesteld ten gevolge der buitenge-
wone omstandigheden in 1923, te doen eindigen, evenwel
bepalende, dat cle patenten, verstrekt onder de ten gevolge van die omstandigheden gestelde voorwaarden, geldig zul-
len blijven tot het in werking treden van het nieuwe
patenten-stelsel.
Geen andere eonventioneele of reglementaire bepaling
is vastgesteld of voorgeschreven in den ioop van het jaar.
OUDE EN NIEUWE BANKPOLITIEK.
T.
Vanzelfsprekend en. onvermijdelijk was het, dat het
goederenverbruik en de goederenveinietiging gedu-
rende den oorlog en den na-oorlogstijd zich in de
geld- en credietstelsels van alle landen weerspiegel-
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTICHE BERICHTEN
553
den, hot paral]clisme tttsschen geld- en goederenbeJ
weging verstoorden en een toestand doden ontstaan,
waarin tijdelijk cie normale beginselen der geld- en
batikpolitek niet toegepast konden worden. i)eae be-gi nselen zijn op normale omstandigheden berekend,
gdheel op dozel f de wijze als alle andere principes der
01)
particulier bezit
CII
particulier initiatief berus-
teiide economische organisatie. Geen geldpolitiek zou
genoemde verscl)ijnselen hebben kannen veranderen.
En al zouden zij te voorkomen zijn geweest, dan blijft
liet nog cle vraag, of men zulks als een onvermengd
‘voordeel zon hebben ‘kunnen boeken, want ten slotte
waren toch cle monetaire gebeurtn:issnn gedurende
den oorlogstijd aanpassingsverschijnsele.n. aan ‘de toen
heorschende toestanden en wanneer men het leed be-
treurt, dat zij met zich brachten, moet men daarbij
toch niet vergeten, .dat dezelfde vei.schijoselen, die
in het gewaad der goud-, crediet- en papiergel’clinfla-
tie optraden, zich zender doze op andere en niet
altijd minder pijnlijke wijze zouden ‘hebben doen ge-
voelen. Plotselinge pani ekvraag naar oori ogsmate-
riad bv., cii ‘de tot haa:r bevredigirig noodzakelijke
overgang van handel en industrie naar nieuwe pro-
d uctieriohtirigen en -methoden, of het piotsêlinge
wegvallen van grooto afzetgebicden zouden zelfs ‘dan
i tiflatie tea ‘gevolge gehad hebben (wij willen deze
‘ecl misbruikte uitdrukking ‘hier in den in van
iedere afwijking ‘van het strerge paralielisme tas-
schen geld- en goedcrenbcweging gebruiken), wan-
noor nooit een staatsbiljet zou zijn uitgegeven ; doch
zelfs aangenomen, dat dit op een of andere wijze
verhinderd had kunnen’ worden, dan zou ‘de wereld
thans niettemin armer en haar economische organi-
satie geschokt zijn.
‘Desondanks
i5
het zeer begrijpelijk, ‘dat thans, ge-
lijk na ‘dc Napol.eouiische oorlogen, niet slechts de vraag op’dw’kt, hoe men het beste tot no:rmaie om-
stand’i g’heden terugkeert, (lech ook ‘de verderre:ikeude
vraag, èf men wei tot de vooroorlogspractijk ‘moet
terugkeerca. liet wezenlijk nieuwe en het principieel
interessante vac het hervo.rmingsplan, dat aan ‘dcii
naam van Keyoes verbonden is, ligt nu niet hierin,
dat hij ‘liet losmaken van het geld van het goud en
van de geldpol itiek ‘van den gouclhhsis aanbcveelt
Wij weten sinds lang, ‘dal; het theoretisch niet tot
hel; wezen ‘van het geld bdhoort,, ui.t goud te ‘bestaan
of in goud iii w i sselbaa:r te zij ii en dat ‘het goud zij ri
rol allesbehalve ‘ideaal vervult. Zelfs is ook juist, dat
ieder gouden munisteisel niet slechts lhans, doch
reeds steeds niet, eenvoudig automatisch functio-
neerde, ‘doch tot op zekere hoogte een ,,managed eur-reticy” was, al glijden Koy:nes en zijn aanhangers e:r
ook veel to licht overheen, dat ‘de beteckonis, waa:rin
dit juist is, belangrijk afwijkt van die, waarin ecu
g’oudloos inn ntsteisel zee moet worden genoemd. Als wij •desn iettexnin tot de conciusi.e ‘zullen komen, dat een zon volledig cmi snel mogelijke terugkeer tot ‘den
gouden standaard, gegeven. de ‘huidige wereldsituat’ic,
aanhevelenswaar’d is, ‘clan zal zulks uitsluitend berus-
ten op practische overwegi:ugen, iii het bijzonder
0
een lager aanslaan der ‘door Keyties van dozen terug-
keer verwachte miadeelen en gevaren, niet echter op
theoretische ‘verschillen, welke clan ook. Het .nieu we
iii ‘liet hcrvorniings lan ligI; ook niet in liet geringe
gewicht, dat Kcynes aan ‘cle stahi lisatie
vifri
‘den vis-
sel koets hecht. ‘l’ea slotte is ook dc stabiliseering van
liet prijsniveau, niet datgene, waar liet in wezen
‘
0
1)
anti komt,. Weliswaar
IS
(leze sta,l)iiiSatic het onmin-(lol lijke doel (ier hervorming en datgene, wat ‘daarvan
in ‘de eerste pl ii
aats i, aannicrlçi uig kom t, weshalve wij
er ons hierna mede zullen bezighouden. Doch de
g’uouidgerlaehte der hcivormi iig gaat vcel verder en
dieper cii. is onafhankelijk van ieder zooclani.g spe-
ci.aai doel: ‘de gedachte nl., ‘de bari’kolitiek tot
een algemeene therapie van de volkdhuishou’ding, tot
een instrument uit to bouwen, doo’r middel waarvan
de volks’huishouding bewnst en volgens een vast
schma ‘kan weiden geregnreerd. Het dekbeel’d, het
automatisme der op vrije mededinging berustende
economische organisatie door ‘bewust ingi.ijpen vol-
gemis een vast schema to vejwangen, is natuurlijk
reeds eenvcn end. Het is ons reeds in alle mogelijke
vormin theoretisch en” practisch voorgelegd : theore-
tisch. natnurljk ‘het ra’dicaalst van socialistische zijde;
practisch het duidelijkst door ‘de organisatorische
nieuwe scheppingen van ‘den oorlogstijd. Doch reeds
i)’it h oofde dier wetenschappelijke motiveering staat
Iynes ‘voorstel op een geheel ander peil. En boven-
die)) is het, zoowel in wat het punt, waar het vraag-
stuk wordt aangevat, als in zijn methode origineel.
Tegenover de beteekenis dezer grondge’Jachte is ieder
bepaald, practisch doel, dat men met deze techniek
pi) zeker oogenblik concreet wenseht te heréiken,
liijaalc : in.plaats van stal).il:satio ‘van het l):rijsnivedi (t
zou ‘het evengoed bestrijding van het alcoho’dsme
lunnen zijn. Tegenover een dergelijke stoute gedachte
zal ik niot zoo orbillijk zijn op cie immers voor de hand liggende practische moeilijkheden td wijzen,
temeer waar het plan zich juist met betrekking tot
practische hanteering en tot het ontzieu vami belang-
rijke drijfveeren der kapitalistische maatschappij
voordeelig van andere zooclanige plannen ondcr-sehidt.
Doch ik zou het ,in alle zuiverheid en met alle con-
sequenties willen formuleeren. Terwijl derhalve tot
dusverre ‘de politiek eener centrale bank krachtens
haar wezen ‘het geld- en eredietstelsel van haar land
iii tsl uitencl ‘vanuit de gezichtsp anton dezer speciale
gebieden reguleerde, ‘derhalve er naar streefde, de
waa:rde der koopkrachtecn’heid tussehen de ‘door de
goucipuuten bepaalde grenzen te honden en het ere-
‘clietgebouw ‘zoo te beïnvloeden, dat van daar uit geen
storing ‘van cle goudparjteit der goi’dee.r,iheid kon uit-
gaaïi, zouden ‘ddze gezichtspunten, volgens de ‘nieuwe,
door Keynes verdedigde politiek, ophouden ‘t,loel of
zelfs maar van wezenlijke ‘heteekenis te zijn en geld-
ee, c,rcclietstclsel zouden tot dienaren van algemeene
economisch-politieke ‘doeleinden gemaakt worden. Ook
de oude ‘bankpolitick heeft op algemeene symp tonnen
vac( den econom’ischcu toestand, als prijspeil, werk-
iooshc,i’d, uitvoercijfers enz. gelet, en het is niet ge-heel billijk alt, Keynes haar’vorwijt, dat zij zie’h uit-
sl uitemi’cl naar cle cirëu’latie, cle goudbeweging enz. ge-
richt zou hebben, ‘doch zij ‘heeft noot den algemeonen
eqoitoinischen toestand normalerwijze slechts relce-
ii ng
gehou4e:n
en cezen heïnvl oeci om geld- en ere-
dietsteisel in orde te houden en tegen ge’l’areun te
beveiligen, waarbij de goudpanitelt het gezondheids-
criter,i ure was. Ool”oor de nieuwe politiek zijn cir-
d:ïtiatie, dieldkillgSpe:reeiitage, wisselkoersen enz. niet
ouirverschillig, (100h een bepaalde &mvang of toestan’d
clozör ‘di ogen is voor haar geeu ‘doel, doch in i’cldel ter
heïn vI oediug va.n den ecomi oniischen toestand en de
ontwikkeling daarvan liet rekeriirighouclert niet cle
g’oud’beweging zou hij cle immers in den aard dezer
politiek liggende oiitmunting van het goud wegval-
len : “cle wensch, hij ‘de volledig vrije aanweuud ing van
geld- en crcu.iietpolitieke middelen tot het geven ‘van
,rehting aan de eigen volkehuishoud uig niet door
(leze conside,ratie gebonden te zijn, derhalve het lands-
geld als ‘het ware to isoleeren,’ om het aan het eco-
nom ische willen vaui’ bio oenlanclshe i ut,tan ties vol –
ledig ‘te onderw’e.reru, is im,rners ‘de eigenlijke grond voor het ontununtingsvoorstel.
De bankt’ech’nische middelen zijn hij ‘cie nieuwe
p0-
Ii tiek principieel ‘dezelfde als hij de oude: disconto-
politiek, operaties in de open markt, beïnvloeding Vall
liet” dekkin’gspe:rceuu tage, discriminatie hij ‘do crediet-
verleenii ng. Wehsi’aar zouden ‘(leze ‘mi cicleie,n t]ians
een’ ander karakter krijgbn: onder liet oude stelsel,
zij ii hit tijdelijke hulpmiddelen ‘tot overwinning ‘van
storingen in een principieel automatisch concurren-
tiernechanisme, dat in den grond genomen en want-
neer er geen nationale en internationale, politieke
554
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
en econoniisch-po•litieke spanni:uge.ii ZOLIdefl
7JJT1,
wei ke steeds veIc.i: tot quasi-rnercari tilistische maat-
regelen ‘clwiiige.ii, .ingrij in volgons een vast scheiia in het geheel niet noodig moest hebbeii. In. het n.ieu-we stelsel zou omgekeerd dit i:ngrijpen beginsel zijn.
Liet automatisme zou pr:incijii.eel worden opgeheven.
fin cle kapitalistische maatschappij zou op deze wijze
ccci centraal orgaan verkiijgen, dat bewust en volgen
een.vast schema over datgene wat behoort te geschie-
den beslist en welks zenuwstrengen. juist die midde-
len der bankpolitiek zoïtcen zijn, welker werki rig
Keynes door wederom volgens een vast schema plaats
vi ndencie wijziging ‘der biljettencirculatie nog zou
versterken.
:Dit w:ii,nu niets minder zeggen, clan ‘da t cle con –
trale harik absolute heerscheres over den algemeenen.
economise’hen toestand zou zijn. Vij zou aan het prijs-
t i.veau iedere willekeurige hoogte kunnen geven ets
‘hel; ‘dus ‘h.v. ook constant kunnen houden. De
dis-
coiitopol.itiek vermag dit weliswaar alleen niet, en
wanneer vele, Ti.Ceynes volgende of hem riastaaic1e
schrijvers uitsi ii .i tenci gewicht
01)
cle cli scoi’itopoi:i ti.e’k
leggen, gieten zij daarmede zeer veel water in den
wijn van het hervo’.r;mingsprogramma, ‘doch Keynes zelf. doet ‘dit niet: wanneer men cle bankpol.itiek dcii
vorm geeft, weiken hij wenscht, dan kan men zelfs,
ii,icljen men het wilde, uit iedere stijgende conjunc-
tuur een clepresse en uit iedere depressie (als het
ware door een inflat.i.o’nistische injectie) een stijgende
conunctu.ur maken. De centrale bank zou werkloos-
heid kunnen verhi ncle:reu of tot een tamelijk constant
mi ninium roduceeren. .i’anieken en erises eenerzijds,
speculatie-excessen anderzijds
zouden onmogelijk ge-
maakt kunnen’ worden. De verhouding tusschen
schuldeischers en sc’hul’denaren zou aan ‘het oordeel
der centrale bank zijn overgeleverd. Van haar gevoe-
len zou het afhangen, of de sohuldeischer ccii con-
sta n te hoeveelheid con surnptiegoederen of een con-
stant aandeel in het maatschappelijk product, een prem:ie boven een of heide dezer standaarden, of
in inder ‘dan zij aangeven zou ontvangen. Cred:iet-
expansies en -cont,racties zouden kunnen woeden ver-zacht, gepeutraliseerd of overgecornpenseerd. Vrij van
iedere plicht, rekening te houden met de verplichting
tot inwisseling en met de gond’bewegingen zou de’
centrale bank, al naar ‘haar inzicht, een politiek van
doelhewuste inflatie en deflatie voeren – waarom
(le ‘hervormers weliswaar het misbruik der biljetten-
pers gedurende den oorlog mogen voroordeelen, doch
cle met’hbde ‘der b.i.ljettenpers zelf nooit principieel
kun non afwijzen – en prijsniveau en wisselkoersen
vormen gelijk zij wil. Keynes stelt als ‘doel stabili-
teit van het prijsniveau op den voorgrond. :Doch even
goed als men kan opkomen. voor de vrijlating der
wisselkoersen en hun elastische aanpassing aan den
telkens bestaanden economischen toestand, kan men
met geheel gelijke argumenten ook voor olasticiteit
van het prijsniveau op de bres gaan staan en nu eens
een daling, clan weder een
stijging
daarvan, gegeven
dcii
ec’o.nornisch-politiekeri en socialen toestand van
een volk, van pas vinden.
:Dit is echter niet alles. Niet slechts ‘de algemeene
euo:nomische toestand, ook iedere afzqnderlijke in-
d ustrie ken door cle nieuwe politiek, vanuit welk ge-
ziehtspunt dan ook, worden beïnvloed. Om zoe te
zeggen, als zonde tegen den regel is ‘dit van tijd tot
tijd in het verleden
altijd
al voorgelcomen. In landen
waar hij een groote politieke macht is, heeft de l
an
d:
bouw op c:redietgebied voordeelen weten te verkrij-
gen, welke hem, volgens zuiver zakeiijlce beginselen
nooit hadden mogen worden toegekend. In tijdelijke
noodtoestauden heeft zoo men ige centrale bank zoo
menige industrie op een wijze geholpen, die van de
normale regels ‘voor de heoordeeling van het wissel-
materiaal, van de zekerheden en van de banksituatie
zeer sterk afweek. Dit moet nu beginsel worden. Het
onlangs gepubliceerde memorandum van het Lon-
clensch ,,Industrial Institute” geeft, zij het ook nog
zeer’v oo.rzichti g, reeds een zeer aardig voorbeeld
‘OOi’
cie aa nwen’cli.ng van zulke economische kampferin-sp u.i ti.ngen. Het gaat daarin om verleening van c:re-
dietfaciliteiten aan ondernemingen, ‘die in staat zou-
dort zijn arbeiders &w te stellen. Wij zullen niet op
e vraag ingaan, hoe het komt, dat industrieën, waar-
van liet :rationeei is, dat zij hun bedrijf kunnen uit-
breiden, niet ooic zonder ‘zulke faciliteiten het daar-
voor noocitge crecLiet verkrijgen, doch er slechts op
wijzen, ‘dat er hutten de werkloosheid nog zeer veel
andere dingen zijn, welke men op deze wijze kan
.reguleeren. Hét ligt l).v. ‘voor cie hand, zich het leer-
stuk ‘van Alfred Marshall te herinneren, dat ‘het
onder omsta id igheden voord.ee.l.ig is, in dlustrieën, in
welke de wet van de toenemende meeropbrengst geldt,
ten Icosto der industrieën met af,nemen’de mee.rop-
brerig’s’t te beg’ïinst.igen. Of wei men zou deze bank-politiek in, dle.n chenet van ‘dle gedachte ‘van liet be-
houd cle,r natuurlijke hulpbron non van een volk kun-
nen stellen. liii ten slotte is er geen enkel .nationahl, sociaal-politiek, voikshygiënisch, enz. doel – interi-
si veer.ing ‘van den landbouw, wapenprocluctie of on-
clercirukicing daarvan, bevordering van den woning-
bouw, bestrijding van het gebruik van narcotica -,
dat .ni et bill nen cleu kring der nieuwe bankpolitiek
zo
11
k unn en worden getrokicen.
uit is nIet meer , ,,managemont” van het gel’dwe-
zon, doch ,,mau agement” der geheele vol kshuishou-
ding, zonder ‘dat ergens een grens valt aan te geven.
Het heteeke.nt een wezenlijke beperking ‘der mogelijk-
heden van liet particuliere initiatief en een sterk
afwijken van de economische beginselen van ‘het par-
t.icul:ier eigendom en de v,rje inededin ging. Wat en
boe geproduceerd zal worden zou voortaan aan cie be-
slissing van een centrale instantie zijn onderworpen;
de verdeeling ‘van de opbrengst der productie onder
cle klassen cier maatschappij eveneens. En aangezien.
ook do internationale ‘kapitaalbewegingen, welke thans
een ‘wezenlijke regulateu.r ‘der economisch-politieke oogmerket,i van alle Regeeringen zijn, onder de con-
trôle dezer centrale instantie zouden staan, zou het
niet liet automatisch functioneoren en de automati-
sche ontwikkeli t1g der wereldhu.isliouding gedaan zij ii.
.elen zullen misschien ‘vragen, of de tij’d reeds ge-
komen is, dien weg in te slaan. Anderzijds zullen
velen misschien cle m’eening zijn toegedaan, ‘dat het,
als clan de dag voor deze politiek reeds gelcomen is,
logischer en doeimatige:r zou zijn zich onmi’ddellijlc
aanhanger van een p.raetisch mogeiij’ken vorm van
socialisme te verklaren. ‘Toor Ons is zulks van geen
be’teekenis. Hier gaat het er slechts om, het wezen
van liet hervormingsprogramma tot in. zijn laatste
consequenties uiteen te zetten. Thans gaan wij over tot de behandeling van het ideaal der stabiliteit van
liet
prijsniveau
en vervolgens tot de vraag, of, afge-
zien van dit verreilcende doel en de
daardoor
bepaalde
nOodzakelijkheid, den goudbasis van ons geldstelsel
te laten vallen, de in de goudsituatie gelegen geva-
ren groet genoeg zijn, om den terugkeer naar het
goud te verbieden.
J. SCHUMPETER.
(Wordt vervolgd).
HET REGIME VAN BELGISCHE OORLOGS-
SCHEPEN OP DE NEDERLAN,DSCHE
WESTER-SCHELDE.
De vraag van het regime van Belgische oorlogs-
schepen op de Nederlandsche Wester-Schelde is één
dier vragen uit het Belgische tractaat van 3 April
1925, die hier te lande veel belangstelling vinden.
Hier wordt op deze kwestie iets uitvoeriger terug-gekomen in aansluiting op hetgeen daarover reeds
gezegd werd op blz. 443 van dit tijdschrift. Het Belgische tractaat, evenals het vredesverdrag
van 1839, geeft op de Schelde slechts vrijheid voor
de
handelsvaart.
Het verdrag drukt dit uit in art. IV
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
par. 1 door te zeggen, dat de rivier voortdurend
vrij en open zal zijn ,,voor de vaart van alle vaar-
tuigen van alle naties, uitgezonderd oorlogsschepen”,
onder welk laatste woord ook begrepen zijn de met
oorlogsschepen gelijkgestelde vaartuigen. Wil dit nu
zeggen, dat het tractaat bedoelt, dat nooit een
Belgisch oorlogsschip op de Nederlandsche Wester-
Schelde za] mogen komen? Zeer zeker is dit de
bedoeling niet. Ten opzichte ook van Belgische
oorlogsschepen beoogt het tractaat geheel ongewijzigd
te laten den ook in het voorloopig Verslag der Tweede Kamer bedoelden algemeenen regel van internationaal
recht, dat een staat – behoudens de bepalingen van
het G-rondverdrag van den Volkenbond alsmede van
het onzijdigheidsrecht – volkomen zelfstandig beoor-
deelt ôf en zoo ja, onder welke voorwaarden hij vreemde
oorlogsschepen
01)
zijn gebied zal toelaten; m.a.w.
laat het tractaat geheel onaangetast de Nederlandsche
regeling van 30 October 1909 S. 351 ten aanzien
van de toelating van oorlogsschepen van vreemde
niogendheden in de Nederlandsche territoriale wateren
en het daarbinnen gelegen Nederlandsche watergebied.
Tot deze regeling behoort ook de bepaling, dat de toelating van vreemde oorlogsschepen geheel kan
worden verboden, gelijk geschiedde bij het begin van
den grooten oorlog (zie 1914 S. 332). In dezen zin
begrijpen wij ook de toelichtende memorie, waar zij
zegt: ,,De tekst sluit de oorlogsschepen uit. Maar
hij regelt niets omtrent de doorvaart van Belgische
oorlogsschepen over de Schelde en hare toegangen
in tijd van vrede of van oorlog.”
Mag dus reeds in vredestijd Nederland Belgische
oorlogsschepen weren van de Wester-Schelde,
al schijnt het ons ook hoogst onwaarschijnlijk, dat
een Nederlandche regeering van haar liberale houding
ten opzichte van de toelating van vreemde oorlogs-
schepen voor -België zou willen afwijken, – in eenen oorlog, waarin Nederland onzijdig en België oorlog-
voerende zou zijn, geldt dit natuurlijk a fortiori, ter-
wijl onder het G’rondverdrag van den Volkenbond
vrij doorvaren laten plicht kan worden (vgl. art. 16
voorlaatste lid van het Grondverdrag van den Volken-
hond).
Maar, zoo zoude men kunnen vragen, de schrap-
ping van art. XIV van het tractaat van 1839, door
welke schrapping Antwerpen een oorlogshaven
I
zou
kunnen worden, impliceert
zij
niet het vrije door-
tochtsrecht van Belgische oorlogsschepen over de
Nederlandsche Wester-Schelde? Art. XIV van het
tractaat van 1839 luidt als volgt: ,,Le port d’An-
vers, conformément aux stipulations de l’article 15
da traité de Paris, du 30 Mai 1814, continuera d’être
uniquement un port de commerce.” Het bestendigde
dus een bepaling van de vredestractaten van 30 Mei
1814 tusschen de geallieerden van toen en het over-
wônnen
Frankrijk,
en de groote beteekenis, die de
Britsche regeering toentertijd hechtte aan het niet-
oorlogshaven-karakter van Antwerpen,
blijkt
reeds
uit de instructies, die Lord Castlereagh van zijn
regeering medekreeg in het eind van 1813, toen hij
met de «eallieerden ging onderhandelen over de
vredesbepalingen. En ook
bij
de onderhandelingen
over de cheiding tusschen Nederland en België
treffen wij het voorschrift van art. XIV van het
tractaat van 1839 in precies dezelfde bewoordingen
reeds aan in de Bases de séparation van begin 1831.
Maar wat in eenen bepaalden oorlog brandende
levenskwestie is, kan in eenen volgenden even grooten
oorlog in het geheel geen rol spelen. Dit verschijnsel
doet zich meer voor, en zoo zien wij de Britsche
regeering in het begin van P1919 gaarne medewerken
tot de resolutie van den Oppersten Raad van 8 Maart
van dat jaar, waarin onder letter e het algemeene
doel van de herziening der verdragen van 1839 wordt
aangegeven als het overeenkomstig de strekking van
den Volkenbond België
bevrijden
van de
souvereini-
teitsbeperkin gen
welke het door die verdragen van
1839 waren opgelegd. Tot deze souvereiniteitsbeper-
kingen behoort omnium consensu ook art. XIV be-
treffende het conventioneele niet- oorlogshaven-
karakter van Antwerpen. Maar, waar, gelijk wij
zagen, het regime van vreemde oorlogsschepen op
de Nederlandsche Wester-Schelde door het tractaat
ongewijzigd gelaten wordt, is de practische beteekenis
van het schrappen van art. XIV eene beperkte. Zij
beoogt door de souvereiniteitsbeperking op te heffen,
België een moreele satisfactre te geven, die echter
niet verder gaat dan zij gaan
kan
en met name niet
medebrengt conventioneele vrije vaait van Belgische
oorlogsschepen op de Nederlandsche Wester- Schelde;
tromvens wie zou willen volhouden, dat de schrap-
ping van art. XIV zoodanige conventioneele vrije
vaart voor Belgische oorlogsschepen zou medebrengen,
kan niet ontkomen aan de consequentie, dat de op-
heffing van een i3elgische souvereiniteitsbeperking
zou medebrengen vestiging van een
internationaal
servituut,
dus ook een souvereiniteitsbeperking, voor
Nederland, n.l. het opgeven van het recht om zelf
te beslissen ôf en zoo ja, onder welke voorwaarden
vreemde oorlogsschepen op Nederlandsch gebied Lullen
worden tdegelaten; maar nu is juist de vestiging
van zoodanige servituten uitdrukkelijk uitgesloten
geworden hij de resolutie van 4 Juni 1919, die grond-
slag werd van de Belgisch-Nederlandsche onderhan-
delingen. Het kan dus o.i. geen twijfel lijden, dat
uit de schrapping van art. XIT van het vredes-
tractaat van 1839 geen conventioneel recht van
België op
Vrije
doorvaart van Belgische oorlogs-
schepen over de Nederlandsche Wester-Schelde kan
worden afgeleid.
Wij laten nu geheel in het midden de vraag, of
het aannemelijk is, dat België in de 20e eeuw een
oorlogshaven zal willen inrichten ver van zee, en
aan een rivier, wier benedenloop nu eenmaal op Ne-
derlandsch gebied ligt. Dit is trouwens een vraag,
die België zelf zal moeten beantwoorden; voorshands
komt het ons voor, dat het beter gelegen oorlogs-
havens zou kunnen inrichten dan Antwerpen. Maar er is nog iets. België hecht veel waarde aan allerlei
groote kanalen, soms zeer lange; zou België niet
ook eens iets kunnen gaan voelen voor een Ant-
werpsch Noordzeekanaal geheel op Belgisch gebied
gelegen? Dit zou heel wat korter zijn dan b.v. het
zoowel in het vredestractaat van Versailles als in
het tractaat van 3 April j.l. genoemde kanaal van
Antwerpen naar Ruhrort, en zeker heel wat voor-
deelen voor België kunnen opleveren; het zou ook de schrapping van art. XIV kunnen maken tot iets,
dat meer zou zijn dan een moreele satisfactie als
hoedanig de groote mogendheden die schrapping
blijkbaar bedoeld hebben. De Nederlandsche regeering
heeft gemeend, dat het niet op haren weg lag zich
te verzetten tegen het geven van die moreele satis-
± actie, mits goed bleef vaststaan, dat de vraag van
de toelating van vreemde oorlogsschepen op de Ne-
derlandsche Wester-Schelde een zaak zou
zijn,
die
– afgezien van het Volkenbonds- en het onzijdig-
heidsrecht – Nederland alleen te beslissen zou heb-
ben, gelijk het tractaat dan ook doet.
W. J. M. VAN EYSINOA.
STAAT,S’- OF PARTICU.JJERE EXPLOITATIE
VAN DE RADIO-TELE GRAFIE?
In deel 2 van haar verslag adviseert ‘de Commis-
sie, ingesteld tot onderzoek van de organisatie van
den Technischen Dienst van het Staatsbedrijf van de
Posterijen, de Telegrafie en de Telefonie, het radio-
verkeer over groote afstanden niet langer door den
Staat te doen oxploiteeren, doch aan het pa:rticuliere
mltiatie± over te laten.
Dit advies heeft niet nagelaten in breedo kringen
belangstelling te wekken, natuurlijk niet het minst
in het kamp van ‘de voorstanders van dQ particuliere
exploitatie.
556
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
De
beantwoording van de vraag of voor een bedrijf
particuliere, Staats- dan wel gemengde exploitatie de meest gewonscliite ‘bedrijfsvorm is, is niet gemakke-
lijk. Elke vorm van bedrijfsleiding heeft haar voor
en haar tegen. De pro en cöntra op dit punt zijn in
allerlei geschriften reeds zoo vaak uiteengezet, dat
ik mij van eeiie opsomming daarvan meen te mogen
onthouden.
De vraag moet n.m.rn. van een algemeene tot een
concrete worden te.rigebracht: verdient ‘voor een
bepaald verkeorsmiddel, in casa ‘de radio-verkeers-
afwikkeling, in het bijzonder onze radio-verbinding
met Oost-Indië, een bepaalde l)edrijfsvorm de voor-
keur, zoe ja, welke en •op we]ké gronden?
Als uitgangspunt van mijne beschouwingen moge
ik op den voorgrond stellen, dat de regecring zich
van meet af aan op het standpunt heeft gesteld, dat ‘bij
zich voordoende behoefte aan een rechitstreoksch te-legrafisch verkeer met Oost-Indië, dit gheel in Rijks-
handen zou moeten zijn, en mi. terecht. Gedurende
den grooten wereldoorlog heeft ons land ondervon-
den ‘wat het is om voor telegrafisch verkeer met zijne
kolociën afhankelijk te aijn van andere landen.
Do opzet van de radio-verbinding is geweest het
verkrijgen van een in politiek en strategisch opzicht
onafhanlcelijk zendstation voor een rechtstreeksch
contact tusschen moederland en kolo:niën. Dit doel
is volkomen bereikt.
De verzorging van het particuliere belang stond hij
den opzet van de verbinding op het tweede plan;
hiervoor bestond alle aanleiding, daar de kabelver-bindingen op afdoende wije in het telegrafisch ver-
keer konden voorzien.
Het ligt voor ‘de ‘hand, dat ‘de ra’diover’binding, nu
zij er eenmaal is en ‘do gelegenheid daartoe biedt,
mcde gebruikt wordt voor ‘dc overhrenging van par-ticuliere telegrammen in concurrentie met de kabel-
maatschappijeii.
Hierdoor is ‘de vraag naar voren gekomen op welke
wijze liet best ‘zal kunnen worden voldaan aan den
cisch van een zoo mogelijk loonendeu openbaren radio-
tel eg.raadi en st.
Zooals uit het verslag van ‘de ‘Commissie blijkt,
koestert deze cle verwachting, ‘dat de verbinding in
1,925 self-suppo:rting zal zijn, en dit niet’tegenstaande
het feit, dat •de radioverhin’ding technisch niet meer
up to date is.
Die veiwachting aanvaardende, ‘behoeft nien slechts
den remmeridon invloed van ‘de bureauc.rati.e op te
heffen. Men steile dan den radiodienst onder éôn-
lioofdige technische leiding, ‘die niet aan strakke
ambtelijke handen wordt gelegd, aan wie vrijheid
wordt gelaten, om, ‘zonder dat zij daarvoor de hierar-chische ladder op en af moet klimmen., de technische
outillage van het ‘bedrijf zooveel mogelijk ‘gelijkmi
tred te doen houden met de voortschrijdende radio-
techniek. Het bedrijf zal ‘dan niets minder praestee-
ren dan onder welke andere leiding ook.
De raclio-verbincHng ‘blijve in handen van don Staat,
zoo lang deze er pi•ijs op stelt Zijne berichten onge-
hinde.rd ‘door de werel.d te verzenden.
Dc oorlog is voorbij en niet hem de parate waak-zaamheid. Do gr’oote uitgaven, welke de Staatsbe-
moeiing daarbij in de laatste jaren op velerlei ge-
‘bied met zich mede bracht, hebben een aversie doen
ontstaan ‘tegen alles wat tot di.e hemoeiing behoort.
In deze feiten is naar ‘het mij voorkomt, grooterideels
de verklaring te vinden van de thans aan den dag
tredeode voorliefde voor particuliere exploitatie, meer
dan in de voordeelen, welke dc voorstanders van een
particulieren exploitati.evorm ‘daarin meenen te zien.
Laten die voorstanders niet uit het oog verliezen
liet innige ve:iha.nd, dat er hest,aat tusschen het inter-
locale dradennet en het racliobedrijf. De ‘exploitatie
van dit net is nu eenmaal in ‘handen van den Staat,
op welke exploitatie men niet zoo spoedig ‘zal willen
terugkomen. Wil men den radiodienst zoo goed mb-
gelijk doen functioneeren, ‘dan ‘hehooren de samen-
werkende organen onder dezelfde leiding te staan.
Rare bezwaren tegen Staatsexploitatie heeft de
Commissie in een 7-tal punten tot uiting gebracht.
In aria]og.ie met het in den aanhef van deze ho-
schouw’ing ingenomen standpunt zal ik de punten,
welke niet specifiek dc radio betreffen, buiten be-
spreking laten.
Als hoofdargument voor hare zienswijze voort de
Commissie het volgende aan:
,,De radio-telegraf ie is ecu tak van techniek, die voort-
durend snel groeit, ‘studie en proefneming doen haar
snel voortschrijden. Met die proefnemingen ‘zijn natuur-
lijk groote sommen gemoeid. De ontivikkel’ingsgaug wordt
dan ook door de groote kapitaalkrachtige wereldf’irma’s
geheel helieerscht. De groote kostbaarheid der onclerzoe-
kingen is oorzaak geweest, dat cle leidende ondernemin-
gen tot een nauwe samenwerking werden gedwongen en t’el tot eene samenwerking, welke eenzijdigheid vrijwel uitsluit. Zij hebben uitgebreide licensie-overeenkomsten
gesloten, waarmede de wel eens gemaakte opmerking,
(lat particuliere maatschappijen door patentkwesties
niii.ider vrij zouden zijn clan een ov’erheiclsbedrijf, voor
een goed deel weerlcgcl is. Door deze overeenkomsten
wordt bovendien verkregen, dat de l’aiboratorium-oukos-
ten zooveel mogelijk gedrukt worden, dat door het over-
irenien van elkendors ideeën geen noodeloos, dus oneco-
nomisch werk gedaan wordt, dat getracht wordt zooveel
mogelijk eenheid te brengen in dc gronclgedaehten, waarop
het materieel zich ontwikkelt, waardoor het nuttig
effect der geprojecteerde of uitgevoerde verbindingen werkelijk tot het hoogst bereikbare wordt opgevoerd.”
Het is mij niet mogelijk uit het hiervoreri geci-
teerde een bezwaar tegen Staatsexploitatie to distil-
loeren. De Rijksdienst kan zich toch togen betaling
de uleuwste vindingen, welke cle :radiotechniek voort-
brengt, aanschaffen. Ten minste zoo is het
altijd
ge-
weest en er zijn geen aanwijzingen, dat het in de
toekomst anders zal wo:rden. De overheid staat daarbij
absol nut onbevangen tegenover nieuwe vindingen. De
vraag mag gesteld w’orden, of die onhevangenheid ook
voor een particulieren exploitant zon •bestaan. M.i.
niet.
Bij oprichting hie.r ‘te lande van ccii particuliere
maatschappij tot exploitatie van io i nternatoiiaie
rad:io-ve.rb:i ridingen zou deze moeten aarileunen tegen
een van ‘cle wereldfirma’s op rackogdbied en daardoor
een geprorionceeid eenzijdig karakter krijgen. De
Staat als exploitant en ee:nige versehaffer en bezitter
van het kapitaal kan zic:h echter vrijheid ten opzichte
van allen voorbehouden.
– Als volgend voor nadere ‘beschouwing in aanmer-
king komen cl argumen t togen overhei dsexploitatie
noemt ‘cle Comm:issie:
Het groote risico, dat de Staat op zich neemt, iudien
tij
de exploitatie ter hand neemt, van een tak van
dienst, die nog bij lange na niet gestabiliseerd is.”
De Commissie ‘hoeft .n.nim. hij het :neersch.rijvcn
van de geciteerde woorden. te veel den opzet van de
verhiridi ng tilt •het oog verloren: het hebben van een rechtstreeksche communicatie met Indië.
:l)o huidige verbinding zal in 1925 naar r’anil’ig reeds baten. afwerpen, terwijl liet zich voorts laat
aanzien, dat de aanstaande gedeeltelijke
–
erhete.ri..ng
van het iendstatio.n te Kootwij’k de geldelijke op-
brengst van de verbinding belangrijk tea gunste zal
beïnv]oede:n. Staat cle regeering voorts de gelden toe
om het zeii’dstat.i.oii op de huidige hoogte van de tech-
nek te brengen, dan staat ‘de toekomst er nog ‘beter
voor.
Toegegeven moet worden, dat de radio nog niet
gestabiliseerd is. Het risico van cleu ongestahiliseer-
den toestand i.s echter niet zoo groot, dat er geen en-
gevraagde liefhebbers voor een concessie zouden zijn.
Het tegendeel is waar, en dit bewijst voor mij, dat
het ‘door ‘de Commissie in ‘deze aangevoerde argument
cum grano aalis aanvaard moet worden.
De overige door de Commissie aangevoerde argu-
I Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
557
menten togen Staats-exploitatie bestaan meer uit een
bestrijding van hetgeen voorstanders van overheids-
explotatie beweren, dan wel uit het aanvoeren
•
vari
door haar zelf geconstateerde bezwaren.
Resumeerende adviseert de Commissie aan den
Mi nister van Waterstaat:
,,Uet radio-verkeer op grooten afstand wat Nejerland
betreft te leggen in handen van een zuiver iiationale
maatschappij, waarin het Rijk zich zou moeten iirteres-
scoren onder zoodanige voorvaarden, dat daarbij zijn
fin ancieele, eoonomiscbe, strategische en politieke bel an-
gen volkomen veilig zijn. ])e Commissie legt er den na-
druk op, dat bier uitsluitend sprake kan
zijn
van exploi-
tatie door een zuiver nationale inaatadiappij, omdat het
met het oog op ‘s Lands belangen in elk geval ontoe-
laatbaar moeten worden geacht, de exploitatie in ha.n-den te geven van een al dan niet in Neder,lansch kleed
gestoken b,i itenlandsche onderi.icming.”
Het ,,zui:ver nationale” karakter van een zoodanige
maatschappij zou nm.m. alleen tot uiting kunnen
worden gebracht in een verbod van buitenlancische
cleeliname in het kapitaal en in het stellen vati den
eisch van Nederianclsche leiding.
Een op zich zelf staande experirnenteerende en
construeei-ende nationale raclio-mdatschappij bent ons
land niet; een particuliere exploitant staat er in di.t
opzicht niet beter voor dan de Staat. Integendeel,
hij ‘zou in het algemeen een mindere positie inrieméu,
in het bijzonder in zijne verhouding tot het buiten-
land. Met andere Staten te treffen regelingen, ik
denk hierbij aan het kiezen van zendgolven, het wij-
zigen van golfieugten in verband met gesignaleerde
storingen enz. enz. zullen inee:r kans van slagen heb-
ben, indien de onderhandelingen geleid worden door
het gezag van den Neder.iandschen Staat, clan door
(lat, van een particulieren ondernemer. ik veroorloof mij nog te vermelden, •hoe de exploi-
tatie van den radiodienst met de koioniën, dominioris
enz. hij eanigeaiidere koloniale mogeudheden is ge-
regelci. Frankrijk exploiteert die radioverbindingen
zelf. Engeia.iid, met uitzondering van (lie met Canada,
eveneens. De aandacl:it vraag ik voorts voor het rap-
port van de ,,Ïmperiai Wireless Telegraphy Corn-mittee” ingesteld door de Eigelsche regeering ,,to
corisider and advise oct the policy to ho adopted as regards the linperial Wireless Services so as to pro-
toet and :faciiitate public interests.” De Commissie
adviseert in haar in 1924 vers’chenen verslag
1)
met
bet,rekkmg tot •de ,,empire services” om.:
That the State through the Post 0ff ice .shoul4 own
all wircloss stations in Great Boitain for communication
with the overseas Dominions, Coionics, Proteotorates and
torritories.
That the Post Office should opernte directly, inider
nu iniproved business orgai:iisatioti, al! the Empire sta-
tiolis in Great Britain.
That as an alternajtive in exception be made to
the foregoing recoriunondations in the cme of Canada,
for the reasons stateci in paragraphs 48 to 51, and that
coiiipetition between the Post Office and Vivate enter-
prise in the Anglo-Canadian wireless service, which
exist at present, be continued, providecl that, in any
liconso grantod for the Anglo-Canacliaii service, public
interests are safe-gtui.rded as regards eonditions of wor-
king and terms of expropriation by the Sate.
Bij de eventueel nadere keuze van den exploitatie-
vorm hier te lande val voorafgaand overleg met de
Indische regeering niet achterwege mogen blijven;
zonder daarover nadere beschouwing te houden, zal.
liet toch wei duidelijk zijn, dat het gowenscht is den
bedrijfs’orm in heide landen gelijksoortig te doen zijn.
P. J.
VAN
KasviriusN.
UJT
HET 9C17EEPVAA1?TBEDRiJF.
De toestand der vj’achtenmarkt is seder.t het schnij-
von van ons laatste overzicht nog aanmerkelijk on
–
‘) Beport of the Imperial Wireless Telegrapby Comimit-
toe, 1924. Londen: published hy His Majesty’s Stationery
0ff ice.
gunstiger geworden. Niet slechts is het vrachtenpeil
verder gedaald – ‘de fatale mijlpaal bekend als het
,,uiterst minimum” werd reeds lang gepasseerd, waar-
mccle het elastisch karakter van dit minimum wel neer
cl uidelij’k werd gedemonstreerd – doch de voortschrij-
clende inkrimping der zaken dreigt de reeds zoo zeer
ontwrichte vrachteumarkt volkomen te ontredderen.
Reeds is het in vele gevallen onmogelijk zelfs tot
ernstig verlies latende cijfers emplooi te secureeren
en het reederijbedt’ijf is op het oogenblik, dat wij dit
schrijven, feitelijk niet anders dan een groot kansspel waarbij helaas de kwade kansen overheerschen en de
risico’s welke de reeder loopt
niet meer zijn te Over
–
zien.
De laatste jaren, welke den veelgeplaagdea ree-
der reeds zoo tallooze idecepties hebben bereid, •deden
het optimisme van weleer toen immers iedereen en
terecht haussier was, verkeeren in een voor de ,,Ar-heitsfreudig’keit”, voor den ondernemingsgeest, be-
denkelijke mentaliteit. Ohe sara, sara, what will be
must he, zoo heet het bij velen en inderdaad lijkt het wel of zelfs het in •de meest sombere kleuren getee-
kend beeld onmachtig is om de huidige constellatie
of juister gezegd chaotischen toestand der vrachten-
markt juist weer te geven. Waarheen men den blik ook wendt, de toestand is
overal even hopeloos en het is waarlijk onbegrijpelijk,
dat er nog steeds reeders gevonden worden, die be-
reid zijn hun scheiien ,,op goed geluk” te zenden naar
markten als hv. de Riverpiate, waar nu al maanden
achtereen voor de weinige orders die circuleeren,
vrachtcijfers worden geaccepteerd die ongehoorcle
verliezen laten. Trouwens worden al meer schepen
rolens volens opgeleg’d en al stemmen ivij gereedelijk
toe, dat een besluit tot opleggen eerst in allerlaatste
instantie dient te worden genomen, het lijdt o.i. geen
twijfel of een voorzichtig beleid brengt mede dat
i nstede van het loopen van haast onbeperkte risico’s
– waartegenover zeer ge:riige Icansen op profijt ten
gevolge van een plotselinge wending ‘ten goede in de
algemeene conjunctuur – de schepen in afwachting
van betere tijden worden opgelegd. Men neemt dan
een bepaald verlies, maar men weet waaraan men toe
is, terwijl, en hierop dient met nadruk te worden gewezen, elke bevrachting naar Noord- of Zuid-
Amerika dan wel Britsch-Indië dient te worden ge-kwalificeerd als een sprong in het duister. Treffend
wordt dit geïllustreerd dooi’ de lijdensgeschiedenis
van een te Cardiff tihuishoorend stoomschip, dat na
gereed komen op de werf – waar de reeder het in
de verwachting dat spoedig betere tijden zenden aan-
breken – had laten bouwen, bevracht werd met een
lading kolen van Wales naar Port Said en vervol-
gens met een lading zout van Port Said naar Cal-
cutta. Weliswaar kan men het met deze laatste soort
bevrachtingen treffen als alles een vlot verloop heeft
en hot weder medewerkt, maar wanneer men bijvoor-
beeld in den natten moeson een dergelijke lading moet
lossen is uit den aard •der zaak het oponthoud niet
te berekenen. Bovendien hebben de ontvangers vaak
de voor reeders zeer onaangename gewoonte het
schip als pakhuis te beschouwen en de boot de volle
ligdagen, die voor deze ladingen steeds neer ruim
worden bedongen, te laten ,,uitliggen”. In het onder-
havige geval was het oponthoud in Calcutta z66 groot,
dat de canceiling date der thuis-charter van Java,
inmiddels afgesloten, werd gemist. Door in vracht-
verlaging toe te stemmen kon de gedupeerde reeder
arrangeeren dat de aanvankelijk overeengekomen can
celling date werd verleiigd. Helaas de latere datum
bleek nog te vroeg en opnieuw werd over verlenging onderhandeld, wederom met een vrachtverlagin g als
inzet. Ten slotte arriveerde de boot
op
Java – nh
den uitgesteiden ,,cancelling date” en daar de vrach-
ten van Java verder waren gedaald werd debevrach-tingsovereenkemst geannuleerd. De wanhopige ree-
der zond zijn boot toen maar ten einde i-aad naar
Bombay om daar tegen de geldende lage vrachten een
558
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
retourlading in te nemen en men berekent, dat het
verlies op •de rondreis na terugkeer in de thuishaven
c.a. £ 10.000 zal bedragen.
Dit geval is typeerend voor den huidigen toestand
waarin liet reederijbedrijf verkeert. Door den uiterst
geringen omvang der zaken en het in verhouding
enorme aanbod van tonnage is het in zeer veel geval-
en ten eenen male onmogelijk – zelfs wanneer de
re6der bereid zou zijn een ,,Schundfracht” te accep-
teeren – lading te verkrijgen.
:Bevogen de vrachten van Montreal naar U. IC./
(Jontinent zich bijvoorbeeld enkele weken geleden op
de basis van
14 h 15
d.c. per 100 lbs., thans wordt
voor de enkele ladingen die aan de markt zijn
9
d.c.
door. reeders aanvaard. Het na’volgen.d overzicht aan-
gevend het gemiddelde niveau, waarop zich de vrach-
ten achtereenvolgens in de maanden Januari/Maart/
Mei bewogen en het niveau, waarop thans bevrach-
tingen tot stand komen n.l.:
Januari
Maart
Mei’ Juni
RiverpldJpriver/U.K.C. 26/—
21/—
16/—
11/-
Bombay
‘
27/6 ondw. 25/-dw. 20/
16/6 dw.
Calcutta
11
Zuid-Afrika
,,
2816
271-
26/3
2016
Zuid-Australië
,,
47/6
46/-
37/6
27/6
Montreal
14$c.
9 $c. p.
100 lbs.
N.-Amerika/Midd. Zee 17 $c. 18 $c. geen afdoeningen
toont feitelijk duidelijker dan elk commentaar hoe
ernstig de vrachtenmarkt is ontwricht. Weliswaar
zijn hoe kon het ook anders – de kolenvrachten
van Engeland naar Zuid-Amerika opgoloopen; in
andere richtingen bleven de
cijfers
ongeveer
01)
het-
zelfde peil; zie onderstaande tabel:
Januari Maart
Mei
Juni
WalesBueuos-Ayres.
111—
1416
16—
19/ A
20/—
West-Italië …….9/3
9/7k
8/6
8/9
port Said ……….
.10/—
10)9
11/—
1019
Las Palmas ……….8/-
8/9
8/6
8/6
doch dit is een gevolg van de reeds vroeger bespro-
len wisselwerking tussehen uit- en thuisvrachten.
Bovendien, zoo lang de uitgaande v.raohten zich blij-
ven bewegen op een peil, waarbij het niet mogelijk
is
zonder een mee:r of minder groot verlies te
lijden – de hooten wederom in ballast terug te laten
keeren, staat liet uitzenden der schepen gelijk met
speculatie van een zeer bedenkelijk karakter.
Zijn derhalve de huidige toestanden voor het ree-
derijbedrijf uiterst ongunstig, slechter wellicht dan
zij in de over het geheel toch waarlijk niet vaak van
gulden tijden gewageiide annalen der scheepvaart-historie ooit zijn geweest, er zijn o.i. op dit oogen-
bi ik ook geen aanwijzingen, dat in de naaste ‘toekomst
een wijziging ten goede zal intreden. Allereerst zijn
cle zomermaanden in het seheepvaartbedrijf steeds be-
rucht geweest voor cle flauwe stemming die dan als
regel op de vrachtenma.rkt overheerschend is; ge-
wroonljjk is het eerst de herfst die eenige opleving
brengt. Wanneer wij vervolgens de oogst-positie in
de verschillende graan-produceerende landen nagaan,
zien wij dat dank zij het gunstige weder der laatste
weken ‘de vooruitzichten in Europa belangrijk gun-
stiger zijn dan in het afgeloopen jaar het geval was. Uit Rusland – welks berichten men overigens steeds met de noodige reserve dient te aanvaarden – luiden
de oogstrapporten niet ongunstig nieuwe tarwe- of
rogge-aankoopen op eenigazins belangrijke schaal voor
Russische rekening zijn den laatsten tijd niet gemeld.
De oogstherichten uit Roemenië, Hongarije, Tsjecho-
slowakije en de Bajkanstaten. blijven gunstig luiden.
Ook in Engeland, waar het weder eveneens fraai is,
staat de oogst er goed voor evenals in Duitschland
en Frankrijk, kortom het laat zich aanzien dat bij
bestendiging van het voor het te velde staande ge-
was zoo gunstige weder, het van overzee aan te voe-
ren kwantum aaiimerkelijk geringer zal zijn dan het
vorige jaar. Wat Noord-Amerika betreft, ook thans
circuleeren wederom tal van tendentieuze geruchten.
liet schijnt vrijwel vast te staan dat •het voor export
beschikbare surplus belangrijk beneden dat van het
vorig jaar zal blijven, maar de ervaring ‘heeft geleerd
dat zelfs ambtelijke gegevens lang niet altijd be-
trouwbaar zijn, terwijl de speculatie er als regel be-
]ang bij heef.t een onjuiste voorstelling van den wei-
kelijken toestand te geven. Ïu dit verband is van
belang een recente taxatie van het Landbouwburean
te Washington, dat den vermoedelijken wereldvooriaad
aan tarwe op 1 Juli e.k. taxeert op
125
millioen
bushels (3,4
mill. tons) tegen
283 (7,8
mill. tons)
op 1 Juli
1924.
De Europeesche tarwe-oogst van vSSr
den oorlog bedroeg – zonder de Russische productie
in aanmerking te nemen – gemiddeld
160
mili;ioen
quarters
(35
mill. ton) – welke productie bij besten-
diging van het huidige gunstige weder •dit jaar wel-
licht zal worden overschreden. :De maïsoogst in Zuid-
Amerika is eveneens tegengevallen en naar schatting
zal het in totaal ter verscheping komende kwantum
gedurende 1 April
1925f31
Maart
1926
ongeveer drie
mjllioen tons niet overschrijden. Ook hier zijn ‘dus de
vooruitzichten voor een intensief vervoer tot loo-
nende vrachten belangrijk minder gunstig.
Het spreekt vanzelf, dat al deze factoren ertoe bij-
dragen den omvang der graanzaken zeer te doen
inkrimpen en ofschoon •het najaar een opleving kan
brengen, mag men o.i. nauwelijks verwachteil dat een
eventueele verbetering ingrijpend of van blijvenden
aard zal zijn. Trouwens de geheele economische con-
stellatie wijst op dit oogeublik nauwelijks in deze
richting.
Reeds eerder wezen wij op de ernstige moeilijkh’e-
den, waarmede Frankrijk, onder leiding van Caillaux
bezig ,,to put her house in ouder” nog steeds heeft
te kampen; de moeilijkheden in de Belgische metaal-
industrie zijn oorzaak dat de Belgische export – een
zoo belangrijke factor voor het groote aantal lijnen
dat Antwerpen regelmatig aanloopt – de laatste we-icen zeer aanzienlijk is ingekrompen, z66; dat waar
nog kort geleden de beschikbare ruimte vaak onvol-
doende was om de aangeboden hoeveelheid goederen
te vervoeren, thans in vele gevallen met nietonaan-zietiljke wariruimte van Antwerpen wordt gevaren. De moeilijkheden, waarmede de Duitsche industrie
door gebrek aan bedrijfskapitaal heeft te ‘kampen, zijn
reeds oorzaak van talrijke lecorfitures geweest. De
jongste gebeurtenissen bij de Stinriesi.groep •en bij de
lieiherstieg scheepswerf moeten in dit verband o.i.
slechts als symptomen van den algemeenen toestand worden beschouwd en berichten over afnemend ver-trouwen in het betaalmiddel zoo in Duitsche kringen
als bij de buiteniandsche ,,haute finauce” – fatale
reflexbeweging die indien niet tijdig gestuit de meest
ernstige gevolgen ican hebben – dragen er nauwelijks
toe bij hurtenlandsche finauciers tot credietverlee-
rling op eenigsains belangrijke schaal te animeeren.
Geeft derhalve de huidige toestand op scheep vaart-
gebied reden tot bezorgdheid, ook de vooruitzichten
voor de naaste toekomst zijn helaas weinig benioe-
digdnd. De toenemende ondernemingsinst ‘die zich
eenigen tijd geleden zoo duidelijk manifesteerde is
door de verschillende weinig gunstige factoren aan-
merkelijk bekoeld en over hot igeheel bepaalt zich de
groothandel tot het doen van zaken ,,from hand to
moutih”.
Ongetwijfeld ‘zullen onze reederjen tot het opleg-
gen van verdere tonnage moeten overgaan en wij
gelooven dat zij goed zullen doen het besluit hiertoe
niet te lang ui.t te stellen. Het is een stap, waartoe
men ongaarne besluit en die eerst in allerlaatste
instantie dient te worden genomen; de huidige toe-
stand laat o.i. echter een voorzichtig beleid geen keus
en voor verschillende reederjen – zoo hier te laude
als in het buitenland – zouden belangrijke tekorten
op een aantal reizen tot hoogst ongewenschte toe-
standen kunnen leiden.
C. V.
Rotterdam, Juni
1925.
4
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTIS
i
CHE BERICHTEN
559
UIT
HET JAARVERSLAG VAN
DE NEDÉRLANDSCHE BANK.
De terugkeer tot den gouden standaard.
De disconto politiek van de Bank.
liii het verslag over 1924/25 wijdt cle President, van
.l)e Nederlandsche Bank onder meer een beschouwing
aan den terugkeer tot den gouden sticndaard.
Dikwijls deden zich al verspreid symptomen voor, waar-
uit de neiging bleek soo spoedig mogelijk tot den gouden
standaard. terug te keeren. Eene niet zoo groote, maar niet-
tejnin krachtige groep in Engeland, onder wie als eerste te noemen is de heer
J.
il[.
Keynes,
heeft den terugkeer tot
den gouden standaard ontraden en pleitte voor een z.g.
,,inanaged currency”, welke in cle eerste plaats ten
doel zou hebben door aanpassing van liet geld aan de goe-
derenprijien eene stabiliteit in iie prijzen te verwerven.
Aan cle hand. der besluiten van cle conferentie te Genua
bleef echter de meerderheid der leiders van .gelcliinstituten
en van economen heebten aan het herstel van het goud als
basis van verrekeningen. Zoo was Zweden in het afgeloo-
peti jaar de eerste, die zich openlijk verklaarde voor het
hOrstel van den gouden standaard; aan die verklaring voeg-
de de Zweecische Bijksbank wel is waar beperkende maat-
regelen toe, welke niet volledig dien standaard voor Zwe-
den herstelden, doch dit doel werd toch in Zweden opedlijk
iiagestr.eeld. Andere Staten, waaronder Nederland, ivaren
in de practische toepassing van hunne bn’itenl andsche wis-
selpolitiek reeds zôôver gekomen, dat zij feitelijk zeer nabij
of reeds op liet goudpunt stonden.
i)e Nedeilandsche Bank meende echter met het oog op
cle hierboven geschetste samenwerking van circulatieban-
ken, dat iet verkieslijker was gezamenlijk met andere cir-
citlatiebanken, in cle eerste plaats met cle Bank of EnglancI,
descin stap te doen, en dat dus voorloopig nog diende ge-
wadht te worden of Ehgeland binnenkort daartoe wilde
overgaan.
Iii deze omstaiidighecicn ontving ondergeteekende de uit-
noodiging van de Regeering van de Unie van Zuid-Afrika
ore, te ramen met Professor Dr. E. W. Kemmerer van de
:Princeton University, die Regeering van advies te dienen
over cle vraag van het herstel van den gouden standaard
door de Unie, onafhankelijk van het Vereenigcl Koninkrijk
(Groot-Brittannië).
De behandeling van dit vraagstuk ‘viel geheel in cle rich-
ting vail internationale samenwerking, welke ook onze in-
stelling in de laatste jaren heeft ingeslagen. Ondergetee-
kende heef t de reis naar Ziticl-Afriika op 21. November 1924
i’an Southa.mpton aanvaard met Professor Kemmerer, die
intusscl.i.en uit .de Vereenigde Staten van Amerika was over-
gekomen, en met den Onder-Minister van Financiën van
cle Unie, Mr. J. J. T. khid.clleton, (lie tijdelijk iii Europa had i’ertoef.d. Te ramen vonden wij nog gelegenheid om in Loo-
dcii besprekingen te houden over de opvatting van dit pro-
bleem iii Engelsehe kri.ngen, bepaaldelijk door nieerendeels
zeer belangwekkende conferenties te hebben niet hoogge-
plaatste officieele personen van .de Treasury, den Gotiver-
fleur van de Bank of En.gland, den w,aarnenienden Direc-teur en de Controleurs van de Koninklijke Munt, vooraan-
staande Briitselie bank-iers, mannen uit den handel en eco-
nontisten. Wij namen de overtuiging mede naar Zuid-
Afrika, dat cle leidende personen in Engeland geneigd Wa-
ren om tot den gouden standaard terug te keeren zoo spoe-dig de omstandigheden ctit zouden toelaten.
in Zuid-Afrika hebben wij nog vele besprekingen gevoerd
voor het grootste gedeelte door liet afnemen van getuige-
nissen (evidences), naar cle En.gelsche gewoonte.
1)
orp
den Ssten januari 1925 konden Professor Kenimerer
en onclergeteekeade hun gezamenlijk rapport aaji cle Ee-
geering van de Unie van Zuid-Afrika uitbrengen, in liet
kort behelr,ende een advies om, eventueel ook onafhankelijk
van het standpunt der Engelsche valuta, in Zuid-Afrika
tot het herstel van den gouden standaard over te gaan;
terwijl ondergeteekende nog twee afzonderlijke adviezen
uitbracht op 9 en 19 Januari 1925 over de ibankquaestie
en de circulatie van eigen munten in ide Unie (van deze
adviezen zijn ook afzonderlijke afdrukken geiubliceerd door
‘)
De stenografische aanteekeni.ngen dezer besprekingen
zijn te vinden in liet ,,Report submittecl by Dr. Eclw
–
in
Walter Kemnierer, Professor of Econoreics and Finance,
Prixiceton University, U. S. A. and. Dr. Gerard Visseriiig, Presicletit of the Netherlands Bank on the Resuinptiion of
(old :Payments by the Union of South Afriea with Min-
tites of Eviclence, Appettclixes, and Index. (Pretoria, The
Government Printing and Stationery Of fice, 1925).”
liet Government i’rinting and Stationery Office te Pre-
toria)
.
op
12 Januari 1925, verklaarde cle Regeering van de Unie
ziih met ons gezamenlijk rapport te kuiiien vereentigen en
l)roclameerde zij liet besluit om het verbod van uitvoer valt
gouden munten en 4de circulatie
VtIui
.goucl-c-ertificateii in
plaats van Sovereigtis niet te verlengen
na.
30 Juni 1925,
of zelfs zooveel eerder deze in te trekken als liet Engelsclie
potid sterling op een vroegeren datum tot de goiidwaat-de
zou zijn teruggekeerd.
At zeer spoedig daarna gingen stenunen
01)
in het Ge-
meeiiicbcst van Australië en iii Nieuw-Zeeland om ook bin-
tietikort tot den gouden standaard over te gaan, en Canada
verklaarde feitelijk reeds tot liet goud te zijn teruggekeerd.
Toeti de taak van ondergeteekencie in Zuid-Afrika was
afgeloopen, heeft hij ziek naar Neclerlanclsch-Iticië begeven,
ten einde aldaar niondeling overleg te gaan houden ; onder
meer, nu de kansen steeds grooter werden, dat Nederland
te zamen met andere landen tot de goud-basis zou kunnen
terugkeer5n, over de wijze, waarop in oiidei-Tinge sautien-
werking van de ‘twee airculatiebanken do wisselkoers van
onze eigen Koloniën ook op de vroeger betaande pariteit
gehandhaafd zou kunnen ivorclen.
De besprekingen in Neclerlandsdh-Indië
ruil
van den
incest aangenamen aard geweest, door een beter over en
iu’eer begrijpen.
Langs die verschillende wegen werd in onderscheiclehe
cleelen van de wereld steeds meer doelbewust
01)
het herstel
van den gouden standa ard. aangestuurd ; algemeen werd
op een clefinitieven stap gewacht, bepaahdelijk van de zijde
van Engeland te doen. –
Hoew’el feitelijk niet meer behoorende tot deze verslag-
periode, meen ik ter aanvulling te moeten herinneren, dat
in den ioop van de maand. April 1ie lang v’eirwachte stap
inderdaad door Engeland is gedaan. De Bank of England stelde ons voor in Engeland en in Nederland van Regee-
ringswege de offiurieele mededeeliug •te doen geschieden, op
eenzeifden datum en wel op 28 April 1. 9Z5, behelzende, dat
deze tivee landen iii gezamenlijk overleg openlijk tot den
gouden standaard zouden terugkeeren
Wij hebben de Javasche Bank voorgesteld de Neder-
lanclseh-lnchiisclie Regeering tut te noocligen op denzelf tien
datum eene gelijksoortige verklaring af te geven, nu ons
indië geschat kon worden ook krachtig genoeg te zijn voor
een zoo belangrijken maatregel. Den dag vöÔr (lie openlijke
aankondiging deelde de Bank of Englauci ons mede, dat
A.nstralië en Nieuw-Zeeland zich ook definitief bij deze haai-
deling zouden aansluiten en gelijke publicatie op dien datum
zouïcleu doen plaatsvinden. En aoo hebben op den 28sten
April 1925 Minister Churchill in het Engelsche Parlement,
Minister Colijn in de vergadering der Tweede Kamer van
de Staten-Generaal, en cle Directeur van Financiën in Bata-
via gelijksoortige verklaringen afgelegd, dat die landen niet
itigang ‘vati 29 April 1925 weder tot den gouden standaard
waren teruggekeerd;
1)
Australië en Nienw-Zèeland hebben
zich in gelijken geest uitgesproken
De Unni van Zuid-Afrika is kortgeleden automatisch
naar den gouden staind.aarci teruggekeerd, toen het pond sterling weder ,, 3.17.10Y2 per ounce troy of gold. of the
standard of tinen’ess, prescribedl for gold coma by the
Coinage Act of 1870″ noteerde. Zweden had als boven ver-
meld reeds een jaar geleden liet voornemen geuit tot dien
standaard terug te keeren, en verw’acht wordt,- dat aldaar
de helenituerende bepalingen betreffende vrijen in- en uit-
voer van goud binnenkort zullen worden opgeheven. Zwit-
serland heeft
wei
is waar nog geen verklaring gepublieeerdl,
maar houdt reeds sedert geruimen tijd zijn valuta op goud-
basis; Duitschiand heeft met zijn nieuw ingevoerde Goud-
mark ook kleur bekend in dezelfde richting, al kon het nog niet overgaan tot een vrijen in- en uitvoer van goud.; Oos-
tenrijk heeft op 1 Maart 1925 zijn nieuwen goud-shilling
ingevoerci in eene verhouding van 1.0.000 Kronen voor een
n.ieuwen shilling, en Hongarije heeft met zijne weder in
liet leven geroepen gouden kroon ook openlijk liet principe
aanvaard, zoodat i nderd aaci getuigd kan worden, dat het
grootste dce] van de wereld min of meer officieel tot den
gouden stand aard is teruggekeerd –
Toch geeft cle term ,,gonden standaard” de situatie niet
geheel juist weer. Met uitzondering van iie Vereenuigde Sta-
ten van Noord-Amerika, van Zwitserland, en van
do
Unie
van Zuid-Afrika, brengen de andere landen nog geen geel-
den munt in omloop, doch passeu zij veeleer het systeem van
de z.g. gold exchauige toe. De kern van liet systeem blijft
daarbij echter toch een gegrourdl zijn op gouduvaarde.
1)
De officieele tekst dezer verklaringen is
als
bijlage op
bladz. 55 ev. van dit verslag opgenomen.
560
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
4
1 Juli 1925
o
n•dergeteekeu de gevoolt zich gedrongen een woord van
dank uit te spreken aan Mr. Tetrocle, die gedurende zijne
afwezigheid als President fungeerde, in ‘het bijronder voor
de wijze, waarop hij als zood.anig de ouierhancleliiiigen in
Europa voor den terugkeer tot den gouden standaard heft
gevoerd. Zoo heet t Mr. Tetrocle hot, met zijn Collega’s en
den wanrncmcnden Directeur, den heer H. 13. :Defoer, den
ondergeteekende mogelijk gemaakt zijn eigen taak, waar-voor hij op reis was gegaan, rustig af te werken.
Eén der voorwaarden om tot den gouden standaard te
hebben ‘kun non terugkeei
–
en, is uit den aard der zaak ge-
weest een ophouden van het scheppen van kunstmatige
koopkracht door uitgifte van steeds nieer vlottende seb-uld.
Ojize Regeering heeft met kracht op dit doel aangestuurd,
niet het heilzame gevolg, dat (le begrooting in ons land
thans als sluitend beschouwd kan worden. Onmiddellijk
heeft dit feit een gunstige uitwerking gehad. De geldmarkt
was in vorige jaren oververzacligd geworden met Staats-
schuldbrieven. Wel had de Regeering zeer belangrijke be-
dragen aan leeningen ter consolidatie van cle vlottende
schuld gesloten, (zie hiervoor de opsomming in het vorige
jaarverslag van De Nederlandsehe i3ank, bla. S tot 12),
doch in den loop van het laatste boekjaar hebien zoowel
cle Nederlaudselie Ilegeering als (le Regeeriing van Ned.er-
landsch-Inclië hunne vlottonde schuld, na de overbrengiug van een belangrijk gedeelte daarvan in de geconsolideerde
leeningon, binnen redelijke grenzen weten’ te houden.
Over ‘de disco:nto-poiitiek laat de President volgen:
De onistaudigheclen ‘hebben ons aanleiding gegeven tot
het nemen van twee belangrijke maatregelen. De ]nerkbare
ontspanning in de geldinarkt deed onze l)ireetie besluiten
tweo,niaal onze rente-tarieven te verlagen:
met ingang van 13 Deceniber1924
van 5 pCt. tot
4%
pCt. en
niet ingang van 15 Januari 1925 van 4% pCt. tot
4
pCt.
voor disconteering van binnenlandsche wissels,
– terwijl wij do rente op de andere transacties niet de Bank
in gelijke verhouding beide malen ook met ccli half LJr0Ceit
verlaagden.
Uet particulier disconto was doorl.00pnd lager dan de
officieele bank-rente, en heeft zich bewogen tusschen 5 pCt.
(Oct. ’24) en 1% pCt. (Febr. ’25).
De officiee]e disconto-koersen in het tijclva.k 1 April
1924-31. Maart 1925 zijn in (le vooi’uaauuiste lanen ge-
weest:
Ban qve Nat. Seisse
1 April 1924….4
0f
Banco de Itspana
1 April 1924…. 5
o
Norges Bank
1 April 1924.. .. 7 oj
…..,
26 Nov. 1924….
6-
10
Deutsche Reichsbaiu/i
Sveriqes RiksbanI
1 April 1924. . . . 10
0
/o
1 April 1924.
.. .
5l
u’
26 Febr. 1925…. 9
0
/0
Ban que Nat. de Beigique Nalionalbanken i Kjobenhavn
1 April 1924.. .
5.
0/
1 April 1924….
7 o’
1
Federat itesei
–
ve Bank of New-York
1 April 1924. ..
41
0/
8 Aug. 1924.. .. 3
o/o
30
,-,
1924
4
O/
26 Febr. 1925…. 3 o/
11 Juni 1924
…..
ol
o
Wij vera-den aanheidiig tot die discocnte-verlaging, eens-
deels omdat wij niet onzen nog steeds grooten goudvoor-rand, gesteund door ccce zeer belangrijke buitenlandsche
ivisselportefeuille, meenden sterk genoeg te zijn zelfs een
teruggang tot den gouden standaard aan te durven, vooral
in de Regeeriug zoo krachtig had medegewerkt – en met
vaai-deeriirg kunnen wij verklaren: ook verschillende ge-
meenten – om het scheppen van nieuwe kunstmatige koop-
kracht te vermijden; onze algemeene economische positie
behoefde hiervoor geen beletsel te zijn; en anderdeel.s om-
dat onze industrie daardoor zou worden gesteund, en ten
slotte omdat wij een niet hoog disconto als een gunstigen
fac-tor beschouwen om onze geidmarkt ook in internatio-nale richting van beteekenis te maken.
Wij hebben nog iii een ander opzicht gemeend de dis-
cor.ito-ntarkt tegemoet te kunnen komen. Reeds in April
1922 hadden wij een algemeen arrangement getroffen met
de voornaamste banken en bankiers in de Amsterdamsche en Rotterdamsche gcldniarkten betreffende het diseontee-
ren van wissels, waarbij bti,itenlandsehe belangen varen
betrokken; in het algemeen verklaarden wij wissels slechts
dliii disoontahel, audieu cle chiscouteerende bank duidelijk
kon iantoonen, welk Nederiandsch belang hij die wissels
was betrokken. Naast cle soliditeit van den wissel moest
dan hot Nederlancisch belang den doorslag geven voor de
toelating tot disconteering. Nu Nederland als econoniisch
centrum allengs van moer liateekemns geworden is, en voor-
al het iiiter’nati•onaie karakter zich meer heeft ontplooid, meenden wij die ontwikkeling niet te mogen beleninieren
door
te
enge opvattingen omtrent cliscontabiliteit, vooral
nu onze geld-positie ook zooveel kranhtger was geworden.
Daarom deelden wij op den lOeu Maart 1925 aan de voor-
naamste banken en bauikiet’s mede, dat wij op dit negen-
blik voor priuicipieele beslissingen voor discon.teoringen van
wissels, waarbij bnitenlandsche belangen betrokken zijn,
tot maatstaf hebben genomen den eisch, cint cle accepee-
rende bankinstelling iii liet algemeen het Neclerlaudsehe
belang iii het oog houdt en dat de specifieke creclieten in
ieder geval niet-met eeu.i Nederlandsch, belang strijdig zijn.
Wij nicenen reeds bemerkt te hebben, dat de toepassing van
deze ruimere beginselen tot eeiie i’erclere ontwikkeling van
os ze d iseo-uito-inarkt heeft geleid.
De prolongatie-rente is in liet afgeloopen jaar geweest:
Kalenderjaar 1924 –
1923
lste Kwartaal
5.–
3.31
2de
3.81
3.63
3de 2.73
3.07
4de
3.79 3.76
Geheele jaar
3.83
3.44
Kalenderjaar 1925
1924
Januari
–
2.62
4.86
Februari
2.08 5.14
Maart
2.09
5.-
Eerste Kwartaal
2.27
5.-
De tu’eede niaatregel was de verzending van goud naar
de Vereeungde Staten, iiiet niet liet doel om direct daarmede
-den wisselkoers to steunen,
LIOCIN
i’el in liet vocirnitziclit
van tIen vei-inoeclelijk niet meer.- ver vcrwijcler cl zijnden
terugkeer tot dcii gouden standaard. Wij wilden dan z&,
liqnide zijn, hoj aaldelijk wat betreft de iiiogolijkheicl vast
afgifte van chccpies
OII
goud-ba.sis, dat wij ieder bedrag aan
vreemde valuta, dat van ons geëisnhit zou kunnen worden,
vooral met het oog op
(je
leg steeds groote saldi voor
‘reemucie rekening iii ons land., grifweg zouden kunnen ter
beschikking stellen.
Zoo zouuden wij naar Amerika:
–
op 3 April 1924 25 mm. Oostenr. Kronen p.m.
f
12}m.m.
,, 15
,,
1924 25 m.m.
–
29
,,
1925 25 m.m.
2o
30 Sept. 1924
Baren
12
15 Oct.
1924
,,
,, ,,
12.-
,, 22
1924
Rijksmarken
,, ,,
8
,, 29
1924
–
,,
» ,, 8
Vnu 1
i.imil
1924 tot 31 Munt-t 1925 werd in totaal door
De Noderlancische Ï3auik goud tuitgovoei
–
cl tot eene waaide
‘i:im p.mn.
f
78
% 111.10.
BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.
COUlD, GElD :IilN’IIANKwEZEN EN ZlJID-AFRI[KA.
1.
–
De heer J.
11.
Cohen Stuart te Kaapstad schrijft
ons:
Het -zooeve.n als Zuid-Afrikaansch blauwboek ver-
scicenen rapport van Prof. Dr. E. W.Kemmerer cii
Mr.
G.
Visseriig betreffende ‘het herstel van den
gouden standaard in Zuid-Afrika
1)
vormt, met tal-
rijke bijiagen en het ste:nograp-hisch verslag der mon-
delinge getuigenissen, een lijvig boekdeel van 600
biad’,4den, ‘dat zeker ook :1 ii Nederland door velen met belangstelling zal worden ingezien. Zooa]s men
weet, heeft de :regeeririg dor Unie reeds in het begin
van Januari 1.1. het ‘door genoemde deskundigen uit-
gebrachte advies aanvaard” en bekend gemaakt dat,
1)
Report en the Resuniption of Gold Paynients by the
Union of South Africa; Pretoria 1925. Van dit blaawboek
bestaat ook een Nederlaridsche editie, maar de vertaling
laat helaas veel te wenschien over. Een rem imiii van liet
rapport verscheen in de ,,Ec.-Stnt. Ber.” van 25, Febr. 11.
Sinds dit artikel geschreven werd, heeft de Uaie-regeeriug,
in verband niet Engeland’s terugkeer tot den gouden stnm.i-
daard, besloten niimt tot 1 Juli te wachten en onmiddellijk
tot het goud over te gaan. –
De Nederlandsche Bank
1 April
1924….
5
0
/o
13 Dec.
1924. …
4
}
0
/0
15 Jan.
1925….
4
O/
Beek of En gleed
1 April
1924….
4
0/
5 Maart1925.
..
5
oj
I3anque de France
1 April
1924….
6
0/
11
ri
iao.s
7
n,
1
Juli 1925
ECONOMISCH-STATTISHE BERICHTEN
561
in overoenstErnming daarmede, Zuid-Afri1a op 1 Juli
as. tot den gouden standaard zal terug.keereri
onaf-
/Wfl1GC1jk van Groot-Britta?nië.
De iiad Luk viel daai
. bi3
0])
de laatste cir:i e woorden,
en juist, deze hebben in Zuid-Afrika veel politiek en
aridei stof opgejaagd, dat waarschijnlijk was blijven
liggen, wanneer toen reeds met zekerheid bekencl w’as
geweest, dat Engeland zich voor denzelfden stap ge-
reed maakte. Nu inmiddels Engeland dien stal) –
zij het ook gepaard met zekere beperkingen – ge-
nomen heeft
j
verliest ‘het besluit der Unie-regeering
oogerischijnfijlc veel van zijn beteekenis. ie argumen-
tatie echter van het rappot en van de verschillende
getu.igenisseu duidt
01)
een besluit ‘van groote
prirt-
cipieete
beteeknis, dat ook bedoeld is als een richt-
snoer voor Zuid-Afrika’s toekomstige geld- en bank-
politiek. In dit licht beschouwd, bevat het blauw-
boek veel beianfgwekkendls, en geeft ecu goeden kijk
op Zuid-Afrikaansche toestanden en ojrvattirigen.
Oppervlakkig gezien lijkt het niet zoo bijzonder
nierkwnni’dig, dat liet land, dat de grootste goud-
producent der wereld is, zeLfstandig tot ‘den gouden
standaard terugkeert, ja men zou er zich over kun-
nen verwoncieren, dat het dien ooit verlaten ‘heeft.
Tot goed verstand van de zaak is het daarom rioo’di.g
eenige jaren terug te gaan en vast .1e stellen, hoe
en, waarom dit geschied is.
Toen de wereldoorlog uitbrak, waren e.r in Zuid-Afrika vier banken, die alle ‘het emissie-recht had-
den, en wiel biljetten .inwi ssel baa.r waren tegen goud.
Aangezien echter Zuid-Afrika ‘destijds geen eigen
Mii it had (de T’ransvaalsciie Munt bleef na den Boe-ren-oorlog gesloten, en werd eerst in 1923 als Afdee-
1 ing der Kon.i nkiijke Engelsche Munt heropend),
moest de stanclaa,rdmunt van hutten worden aange-
voerd. :De productie der goud mijnen gi ng in haar ge-
heel naa.r Londen ten verkoop. Dit ‘bleef ook zoo na
het n.i.tlyreken ‘van. den. wereldoorlog; alleen werd toen al het goud aan cle Bank van Engeland .gecon-
si’gneerd, ‘clie er den stanclaavdprijs ‘voor betaalde ‘in
Ste.rli 6g. Dank zij het vastzetten ‘van den Lonclen/
New York-koers tijdens den oorlog ‘kon ‘deze regeling
tot in 1919 voortduren, en bleven zoowel ‘het Engel-
sche als het Zuid-Af.rikaansche Pond al ‘dien tijd tet
i’iaastenhij op gond-paritei t. Opmerking verdient hier-
bij, ‘dat gedu:ren’cle al die ooriogsjarei:t wel cle uitvoer
van gouden , munt uit Zuid-Afrika ‘verboden was,
doch cle bankbiljetten ,inw’,isselbaar ‘bleven.. Eerstge-
noemde omstandigheid heeft ook in Zuid-Afrika een
sterke inflatie van ‘het ruil’mi’ddel mogelijk gemaakt,
maar eerst de koersbeweging in en na 1919 maaicte
‘cliii deliji, dat ‘onder clie omstandigheden cle inw.i ssei-
baarheid der ‘biljetten t.iiet, vol te houden was.
De losmaki n’g ‘van den LondenifNew York-koer
leidde tot een st:ielle stijging van ‘den goudprijs te
Londen, zoodat de ‘goudmijnen er weer ‘de voorkeur
aan gaven, hun ‘ie productie iii de open markt te ve:r-
‘looperi en zoodoende van ‘de premie te profiteeren.
De Z ui’d-Afrikaansche banken, die aan eln pari-koer
op Londen. gewend varen geraakt, ‘verzuimden de
bakens naar het getij te ve.ozetten. Zij bleven, in weer-
xvii van cle stijgende deprec.iatie van ‘het Et,igelsche
Pond, en terwijl hui:i eigen biljetten in Zuid-Afrika
nog altijd inw.i sseibaar waren, koersen op Londen
iioteeren alsof het Engelsc’he Pond nog op goud-
paniteit stond. Het gevolg was ‘dat, ondanks het ver-
bod ‘van, specie-uitvoer (een verbod ‘dat trouvens
moe.i lijk te hai’iclhavei’i was na cle opheffing den ve:r-
keersbepe.rki.ngeu ‘van den oorlogstijd), gouden munt
op ‘groote ‘schaal uit het land gesmokkeld werd, en
cle banken genoodzaakt waren diezelfde munt tegen een premie van 20 a 30 pOt. ‘te Londen in te koopen
en naar Zuid-Afrika terug te verschepen, ter verze-
kering van. ‘cle inw,isseibaarhe’i’d van hunne biljetten.
Men heeft berekend, dat de banken tusschen 1 April
191,8 en 31 Maart 1920 niet ‘minder dan £ 2.945.000
aan goudspecie verloren hebben; in 1920 hebben zij,
om dit verlies weer goed te maken en het hoofd te
bieden aan een verdere wegvloeiing, ongeveer
£ 4.000.000 in sovereigns geïmporteerd.
Wanneer ‘men deze (en de daaruit voortgevloeide)
g’ebeurten,, issen beschouwt in ‘verband met
‘
het ver-
loop ‘der algemeene werelciconjunctuur, dan kan men
geen gr’oote bewondering gevoelen ‘voor cle door de
Zui’d-Afrikaansche ‘banken gevolgde politiek, ‘al mag dan ook de toen ‘heerschen’de onzekerheid omtrent de
toekomst van het goudi als veizachtende omstandig-
heid gelden.
In hun streven, om ‘het Z.A. Pond
Oh)
pariteit met
het Engelsche te hondlen, begonnen ‘de banken reeds
ii’i 1,919 bij de regeer:i.ng aan ‘te dringen op oninwis-
selbaar-verkla:ring vai:t hunne biljetten, terwijl zij
toch door het tijd:i’g opzetten van ‘de koersen het goud
in het lan’dl en de biljetten inw,isse]baar hadden kun-
nen houden. De regeering had hen daarin ku,tïnen
ateunen ‘door toen reeds de Pretoriasche Munt ‘te
heropenen; het zou dan ten allen tijde voor de ban-ken mogelijk ‘zijn geweest om zooveel goud van de
mijnen te ‘koopen en ter plaatse aan te munten als
zij maar wiidlen, in plaats van ‘cle specie uit Londen
te moeten aanvoeren.
Een ‘dergelijke politiek zou niet alleen ve:rdere in-
flatie ‘vai:i het rnilmi,cldel belet, doch onmiddellijke
deflat.ie bevorderd en ‘dit proces veel minder pijnlijk
gemaakt ‘hebben dan liet een jaar later werd. Maar
vermoedelijk dacht dlestjjdls niemand nog aan clefhu-tie, en men was nu eenmaal in Zu,id-,A:fr’ika gewend
om ‘in alles Engeland na te ‘volgen. Ook goki ‘steeds
het argu’nient, ‘dat zulk een politiek tot ernstige com-
plicaties zou ‘hebben geleid, als gevolg van cle zeer
uit’gebrei’dle en nauwe commer’c,i,eele en financieele
relaties tusscheu Zuid-Afrika en Engeland. liet is
hoofdlzakehij’ld op, grond van ‘deze overweging, dat ‘de
Zuicl-Afr:i:kaansche banken cii cle Zuid-Afr.ikaansche
llandlelswereidl destijds ‘zoo stevig vast hielden aan pariteit met het Engelsche Pond, en •dlitzelfdleargu-
m’ent’,is telkens opnieuw te berde gebracht, wanneer
e,r sprake van was, dat Zui di-i;f,r,ika onafhan kelijk van,
:ugelan’c1 tot den, ‘gouden, standaard zou terugkee-
ren. Wanneer men echter bedienkt, dat ‘het toch ‘veel
groo’tere volume der Engelsch-Anneri kaansche corn-
me.rcieele en fi nanc.i.eei,e betrekkingen de schomme-le.n’de Londen-New York-]doersen, vai:i al ‘deze jaren
heeft doorstaan, clan vraagt me.n zich af, waarom
Zui’dl-Afri!da ‘diezelfde fhtictuaties niet zou hebben
kunnen ‘verdragen, en welk voordeel het van de poli-
tiek der Z.A. banken ‘heeft gehad.
De a’gitatie der banken heeft in Maart 1920 geleid
tot de benoeming van, eene parlementaire commissie,
die belast werd met het onderzoek van ‘de geheele
goud-, geld1- en ‘ban’k-.kivestie, en op wier advies de
z.g. Geld- en Ban’kwet van 1920 tot stand kwam. Deze
wet bepaalde, in het kort, dat de ‘banken hnnine ‘goud-
speci.e-reserve’s aan ‘de Schatkist moesten ovérdrage.n
tegen zoogenaanide goud-certificaten, die wettig be-
taalmi’d.del tot elk bedrag, maar niet inwissel’baar zou-
den zijn tegen goud ‘vôôr 30 Juni 1923. Voorts zou
coen Centrale Bank worden opgericht onder •der
naam van Zui’d-Afri;kaansohe Reserve-Bani, met ‘het
uitsluitende recht van emissie; ook zon rLij de kas-
resenves der andere banken houden ten bedrage van
niinstetis 10 pOt. hunner ‘dadelijk opvraagbare, en.
3 pOt. hunner terrnijuverplichtin;gen. De circu,leeren-
de biljetten ‘der andere banken zouden geleidelijk
moeten word en’ ‘in getroldcen.
i:Tiermede ‘was aan ‘het verlangen der banken vol-
daan e.n waren hunne biljetten ‘oni,nw,isselbaar ge-
worden. Dat hun tegelijkertijd het emissie-recht out-
nonnen ,is, kan’ niet anders ‘clan een wijze voorzorgs-
maatregel genoemd worden; ook de oprichting der
Rese:rve-Barik was ongetwijfeld een stap in de goede
richting. Maar ofschoon ‘dus deze wet ‘den grondslag
legde voor een gezond geld- en bankwezen, moest uit
‘den aard der zaak eenige tij’d verloopen ‘voor en alee’r
562
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
de Centrale Bank zich kon laten gelden. Inmiddels
was de groote crisis begonnen, en het is belangwek- kend het verloop daarvan in Zuid-Afrika na te gaan.
Onder de bijlagen van het Kemimerer-Vissering-
rapport bevinden zich. een aantal statistieken en gra-
fieken, die hierop een helder licht werpeu.
Het algemeene prijsverloop in Zuid-Afrika heeft
natuurlijk dat van de overige wereld min of meer
gevolgd, maar opmerkelijk is, dat de Zuid-Afrikaan-
sche kromme tot ongeveer Augustus 1919 veellang
zamer oploopt dan de Amer.ikaansche en Engelsche
(de onderlinge verhoud:i.ng
01)
dat tijdstip is 1750:
2350: 3350, zijnde 1000 het prijsniveau in 1914), daar-
na snel oploopt en tot 1922 tusschen de Amerikaan-
sche en Engelsche lijnen blijft, om vervolgens weer
onder de Amerikaansche te dalen en daar dicht bij
te blijven. Een andere grafiek ontleedt de Z.A. prij-
ren in 3 éategorieën: alle levensbehoeften, Z.A. pro-
dttcten en importgoederen, doch geeft daarnaast de
prijslijn van Engeland, en nu blijkt, dat de levens-
behoeften en Z.A. producten verre (500 tot 750 pun-ten) beneden de importgoederen blijven, terwijl deze laatste de lijn der Engelsche prijzen op dan voet vol-
gen. Uit deze beide grafieken krijgt men derhalve
stër.k den indruk, dat de snelle
prijsstijging
in Zuid-
Afrika in 1919 en 1920, en de daarmede in verband
staande inflatie van het ruilmiddel, het onmiddel-
lijke gevolg zijn geweest van de vastkoppeling van
het Z.A. Pond aan het Engelsche. De bil jetten-circu-
latie, die op 30 Juni 1914 £ 2,1 en op 30 Juni 1919
£ 6,5 millioen bedroeg, was op 31 Maart 1920 tot £ 0
millioen opgeloopen! In datzelfde tijdsverloop (30-
649 tot 31-3-20) stegen ook de deposito’s van £ 75,2
tot £ 94,3 millioen, terwijl •de kasmiddelen vrijwel
dezelfde bleven, met het gevolg, dat •de verhouding
van kas tot passiva tot 7,3 pOt. daalde – het laag-
ste bereikte punt. Het deflatie-proces is eigenlijk
eerst in 1921. begonnen, maar toen ook zoo grondig
doorgezet, dat Zuid-Afrika nu dichter dan eenig
ander land staat bij zijn prijsniveau van voor den
oorlog, nl. op 1.33, tegen bv. Amerika 149, Neder-
land 159, Engeland 161 enz. (volgens het Federal
Reserve Bulletin, Nov. 1924).
Het is wei nauwelijks noodig, stil te staan bij de
ellende, door deze opeenvolgende inflatie- en deflaie-
processen veroorzaait. Geconstatee:rd kan slechts wor-
den, dat Zuid-Afrika niet is achtergebleven in den
wedstrijd van roekelooze ii.chtvaardigheid, die de ge-
heele wereld in die jaren heeft meegesleept, en .dat
de banken althans de twee groote Engelscie
banken, die te zamen 95 pOt. van het Zuid-Afrikaan-
sche hank-vermogen omvatten – daarbij een niet
juist schitterend beleid aan den ‘dag hebben gelegd.
Een van die banken is, rooals men weet, alleen door
het tijdig ingrijpen van de Reserve-Bank voor een
al.geheele débacle bewaar.d gebleven.
De Geld- en Bankwet van 1920 had, zooals hier-
boven gezegd, het herstel van den gouden standaard
uitgesteld tot 30 Juni 1923. Een nieuwe parlemen-
taire commissie werd daarom in het begin van 1023
benoemd om te onderzoeken of de toestand
rijp
was
voor den terugkeer tot het goud. Zij kwam tot de con-
clusie, dat d:it nog niet het geval was en de wet werd
gewijzigd an diei zin, dat de inwisselbaarheid der
gou’dcerti.fi.caten opnieuw voor twee jaar, dus tot
30 Juni 1925, werd uitgesteld. Zonder nieuwe wets-
wijziging zou dus de Unie op dien datum autosna
tisch tot den gouden standaard terugkeeren. De
vraag, voor welke de in 1924 aan het bewind geko-men Nationalistische regeering zich gesteld zag, en
waarom trent zij het advies van de heeren Kemmerer
en Vissering inriep, was: of ditmaal de wet haar
loop kon hebben, of wel een nieuw uitstel gewenscht
‘as, zoolang Groot-Brittannië nog niet tot het goud
was teruggekeerd.
J. H. COHEN STUART.
Kaapstad.
(Slot volgt).
AANTEEKENINGEN.
Een .Duiische attentie voor Amster-
d a ns.
– De ,,Wirtschaftl.ic’her Nachrichtend.ienst,
Ansi and s nachrichten”, het te Berlijn verschijnend or-
gaan van ,,:Deutscier Wirtschaftsdienst”, heeft de
hoffelijke gedachte gehad, ter gelegenheid van het
650-jarig feest van Amsterdam en ter eere van onze hoofdstad een drietal nummers van zijn elfden jaar-
gang (Nos. 21/23) tot één te bundelen en die in mijn
geheel aan ,,das Wirtschaftslehen der Niederlancie”
te wijden. Deze gedachte wordt uitgewerkt in een
Geleitwort van den Duitschen consul-generaal te Am-
sterdam, den prins v. Hatrfeldt-Trachenberg, over
de economische betrekkingen tusschen Nederland en
Duitschiand; in eenige gegevens over gebied, bevol-
king en levenskosten, door den heer Odrich, handels-
attaché bij het consulaat-generaal, bijeengebracht; in
een vijftal opstellen van dr. M. Klasen achtereenvol-
.gens over verkeerswezen, over buitenland schen han-
del, over land- en tuinhouw en veeteelt en over de
nijverheid (in het laatste opstal verzorgde de heer Odrich de industrie-organisaties en de chemische
nijverheid) en in een verhandeling van dv. G. J. van
der Hoyden over financiën en bankwezen. Voor den
Duitschen lezer is het geschrift een zeker bruikbare
informatie-bron. Nietdan terloops echter zal hij eruit
vernemen, dat er ook een Nederlandsch-Indië bestaat
en dat dit van bijzondere beteekenis juist voor ons
,,Wirtschaftslehen” is. Het ontbreken van een hoofd-
stak, al was het er maar één geweest,. over .deze ma-
terie is wei ietwat bevreemdend.
ONTVANGEN:
Ondeugdeljice levering.
Een onderzoek naar de we-
derzijdsche rechten. (Ontbinding, schadevergoe-
ding, zuivering), i.n de theorie zoowel als in de
ractijk van de standaardcontracten en die met
een garantiebeding, door E. J. 0. Wiebols. Dis-
sertatie Rotterdam 1925.
Reso.uraiion Financière de la Hongrie.
Douzième
Rapport du Comm.i:ssaire Général de la Société
des Nationspour la Hongrie. Du ier au 30 avril
192.5. Genève; Société des Nations.
J?estauration Financière de l’Autriche.
(Troisièrne
année) Vingt-neuvième Rapport du Commissaire
Général de la Société des Nations pour l’Au-
triche (Période du 15 avril au 15 mai 1925).
Genève; Société des Nations.
De Stoatsidee volgens Leo XIII
door Mr. Dr. L.
Triebels. Groningen 1925; J. 13. Wolters’ U.-M.
Practische Sociologie
door J. H. F. Kohlbrugge deel
T, Sociale Opvoeding. De Mensch in dienst der
Maatschappij. Groningen 1925; J. B. Wolters.
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.
The American Journal of Interna-
t i o n al L a w. – Conoord, NH., Apr.il 1.925.
J. S. .Reeves,
Grotius, de Jure Belli ac Pacis: a bi-
bljographcal account;
E. D. Dic/cinson,
Recent recog-
nition nases; M. 0. Hudson,
liegistration and publi-
cation of treat.i.es
;
C. Eagleton,
The responsi’biity of
the State for the protecion of foreign officials;
P. B.
Potter,
:[nte.national law and national law in the
United States.
Zeitschrift für Völkerrecht. – Bres-
lau, Band XIII, Heft 1.
Dr. Wittmayer,
Völke.rrecht u.nd Staatsrecht;
Dr.
W. Schoenborn,
Zur geschichtlichen Entwickelung
des Optionsrec’hts;
Dr. W. Henrich,
Kritik der Ge-
bietstheorien;
Dr. A. Lederle,
Die Rechtsverhiiitnisse
der internationalen Ströme auf Grund der Friedens-
vertriige;
Dr. M. Bileski,
Die Entwicklung des Man-
datsystems;
Dr. J. Spiropulos,
Das Recht des Binnen.
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STAIISTISCHE BERICHTEN
563
staates auf Flaggenführung zui’ See;
L. Buza,
Die
Entstehung
der
tschechoslowakischen Republik im
PRODUCTIE DER STEENKOLEN-, BRUIN-
KOLEN EN ZOUTMLFNEN.
Lichte des Völkeirechts
;
Dr. E. Jacobi,
Die Recht-
(Gegevens verstrekt door den Hoofdingenieur der mijnen.)
sprechung des Reichsfinanzhofs und das Völkerrecht.
I. Gezamenlijke Steenkolenmijnen.
1 Mei
1 Juni
1 Juni
MAANDCIJFERS.
1925
1925
1924
POSTCHEQUE EN GIRODIENST.
.
Aant. arbeiders bovengronds.
«
«
ondergronds.
8.275
21.669
8.270 21.669
7.964
21.561
April 1925
Mei 1925
29,944
29.939 29.525
Aantal
Bedrag
Aantal
Bedrag
Totaal
……………
.April
Mei Mei
Aantal rekenin-
1925 1925
1924
gen op ultO.
.
107.404
108.529
•
Netto productie in tonnen
Ontv. stortingen
394.869
66.205.9431
391,035 70.632.247 545,289 537.455 522.341
Uitbet. chèques.
Bijschrijvingen
.
94.038
903.478 37.361.378
,
336.698.360
98,199 912.149
39.006.218
355.521.340
Aantal normale werkdagen:
19,413 18.175
24.909
waarvan ingiro
271.488.973 284.028.199
van 1000 KG…………
waarvan kolenslik ………
25
25
26
Afschrijvingen
.
561.501
309.394.632
560.533
322.146.647
Staatsmijnen
………….
25
25
26
waarvan ingiro
271.488.97;
284.028.109
1
Oranje-Nassaumijnen …….
Overige mijnen
………..
25 25 26
Gezamenlijk te-
goed op ulto.
. . Belegd
289.629.011
64.790.890
1322.967.452
64.262.928
(Bruinkoolmijn
II. Bruinkolenmijnen.
Carisborg).
1 Mei
1 Juni
1 Juni
GIRO-KANTOOR
DER
GEMEENTE
AMSTERDAM.
1
1925
1
1925
1
1924
Mei 1925
II
Mei 1924
Aantal arbeiders …………154
154
196
Apr. 1925 Mei 1925
Mei 1924
in tonnen.
.
17.690
17.319
13.410
Giro
s (eenzijdige ver-
melding)
•.
‘
11
Aantal
011
lOflC
Netto-productie
m
Aantal
Girobetalingen aan
Aantal normale werkdagen
24
25
25
gemeenteinstellingen
f
47.3
17.603
f
45.8
13.879
III. Zoutmijnen.
Girobetalingen aan particulieren
Gelclomzet
11
25.1
,,
5.1
60.272
6.584
,, 17.8
6.3
47.792
8.144
(Kon. Ned. Zoutindustrie te Boekelo.)
1 Mei
1925
1 Juni
1925
1 Juni
1924
Aantal arbeiders ……….
92
.92
93 ,,
6.7
28.061
6.5
29.233
Ontvangsten
……..
Betalingen
……….
Part. rekeninghouders
Waarvan rekeningh
welke gelden voor 1
jaar vast hebben
gedeponeerd …….
1)
Gemiddeld saldo te goed.
18.41
,,
8.9
2)
Einoe
24.5012
2.6l3
2
der maand.
l8..1
7.3
22.0952
2.3022
Afgeleverd:
Geraif.
zout ……..(ton)
Industriezout
……(
)
Afvalzout
……….
Aantal normale werkdagen
Apr. 1925 Mei 1925
Mei 1924
2.259
41
..
119
25
2.436
38
150
25
2.220
10
108
26
RESUMË
UIT
HET MONTHLY BULLETIN OF
STATISTIOS
(VOLKENBOND).
Maandgemiddelde
1924
1925
1913
1923
1924,
Oct.
Nov.
Dec.
Jan.
1
Febr.
Maart
April
Productievan
24,336
23,369 22,646
23,341
21,453
22,341
22,914
21,456
22,849 20,415
steenkool
43,088
49,268
42,278
49,430
43,100 48,222
53,808
41,856
40,537
37,437
(1000 tons)
3,404
3,978 4,916
5,341
4,740
5,024
5,392
4,937
5,383
–
Duitschland 2)
..
. . 15,842
5
2
185
9,902
11,943
10,688
11,233
11,929
10,535
11,412
10,362
Productievan
869 630
620
596
593 590 584
551
618
579
ruw ijzer
2,601 3,392
2,634
2,517
2,550
3,009
3,424
3,266
3,621
3,311
(1000 tOns)
Frankrijk
3)
434
442 638 660
634
665 669
637
689 686
Engeland ………..
207
182
234
246
217
247
249
246 282
268
Schepen
op
Ver.
Staten ………
Frankrijk
1)
……….
1,957 1,395
1,297 1,297 1,165
stapel eind
der maand
(1000 tons)A
Engeland …………
Ver.
Staten ……….
België …………….
148
229
125
42
111
120
42
197
155
Kwartaals-
opgave
42
197
–
155
Kwartaals-
opgave
41
187
164
Kwar
–
taals-
opgave
Engeland …………
Ver. Staten …………
Frankrijk …………..
545
….
324
355
355 405
Import(voor
Italië
……………..
Duitschland …………
Engeland 1000
£
9)
54,931
81,473 94,975
107,527
106,413 119,557 115,623
96,268
100,084
97,948
binnenl.
Ver. Stat. 1000
$
147,932
310,785
295,850
316,934
296;490
320,480
335,447
317,964
377,586
341,244
verbruik)
Frankrijkl000Frs.
8
)
701,778
2724,067
3344,381
3397,608 3314,967 4118,454 3172,571 3346,369
3306,700
3050,968
Italië
1000 Lire
6
303,803
1432,431 1615,599
1458,219 1646,095
2495,487 1827,726 2073,231
2586,968
2600,401
Export (bi»-
Engeland 1000 £
9)
43,771
63,938 66,280
68,587
68,151
69,308
69,051
69,330
70,303
60,877
nenlandsche
Ver. Stat. 1000
$
204,024
340,892
374,834
518,357
486,483
438,650 440,438
364,835 445,533
391,594
producten)
Frankrijkl000Frs.
8
)
573,351
2536,049
3454,511
3531,896 3432,683
4042,067
3562,615 3595,061
3762,244
3557,744
Italië
1000Lire6
209,303
923,802 1192,470
1346,813 1414,203
1774,960
1119,280 1403,194
1480,447 1343,170
luklaringen
Engeland(geladen)°)
4,089 4,257
4,614
5,113
4,568
4,962
4,272
3,818
4,421
4,325
(1000 tons)
Ver. Staten
(gel. en ballast)..
4,440
5,527
5,677 6,492
5,813
5,157
4,456
4,527
5,227
–
Frankrijk
(geladen)
2,876
3,485 3,548
3,951
3,548 3,409
3,243
3,021
3,442
3,774
Italië(gel.enballast)
1,560
1,182 1,372
1,39910
1,39910 1,39910 1,46110
1,461
18
1,461
10
–
Wisselkoer-
NewYorkopLonden
100
93.99 90.78 92.20
94.72 96.49 98.26
98.07
98.15
98.54
sen: (aarl.of
NewYork op Parijs.
100
31.47
27.10
27.10
27.34
27.98
27.96
27.36 26.85 26.89
maand.gem.)
7
New York op Berlijn
100
–
–
–
99.9011
99.92
99.91
99.91 99.91
99.91
NewYorkopRome..
100
1
23.84
1
22.58
22.55
22.46
1
22.30
21.60
1
21.29
21.10
21.27
1]
Inclusief bruinkool.
mcl.
Elzas-Lotharingen
Lotharingen. Vanaf
de PfaIz. Vanaf
inclusief Elzas-Lotharingen. of Shipping.
ij
61 Sedert januari
waarden.
7]
Waarde
Vanaf
1919 mcl.
en het Saargebied.
1920
zonder Elzas-Lotharingen,
juni
1922
zonder Poolsch
41
Kwartaalcijfers
Vermindering tengevolge
1922
nieuwe schatting
der genoteerde geldsoorten
Elzas-Lotharingen.
21
Vanaf
Opper-Silezië.
van de
op grond
volgensLloyd’s
1919
zonder
liet Saargebied
l
in
percenten
mijnwerkersstaking.
der gedeclareerde
Vanaf
1920
Elzas-
en
Vanaf
1919
Register
der
pariteit. Jaarlijksch
geschiedt
de waardeering
importeurs.
Daarvoor
9]
Vanaf
1
April
tannië en Noord Ierland
den buitenlandschen
gemiddelde opgrond
papiermark
= 1
Reichsmark.
of maanoelijksch
was
1923
met met
handel van
der
gemiddelde.
van den
invoer volgens
zij
gebaseerd op
officieele
inbegrip van den handel
den lerschen vrijstaat
den lerschen vrijstaat.
kwartaalcijfers.
11
1
Reichsmark;
81
Sedert
van
de opgaven
waardecijfers.
en uitgezonderd
121
Maandelijksch
januari
1921
van
Groot-Brit-
1
billioen
564
ECONOMISCHSTATISTTSCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. ** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
(Disc. Wissels. 4
15Jan.’25
Zwits. Nat. Bk. 4
16Jnli
’23
Bk.
Bel.Binn.Eff. 4475
Jan.’25
N.Bk.v.Denem. 7
17Jan. ’24
iVrsch. in R.C.
5415 Jan.’25
ZweedscheRbk 54
8Nov.’23
Javasche Bank . …
4420 Oct. ’24
Bank v.Noorw. 7 8
Mei
1
25
Bankvan Engeland 5
5Mrt.’25
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbk. 9
26Feb.’25
slowakijë.
725 Mrt. ’25
Bank v. Frankrijk 7
11Dec. 24
N.Bk.v.O’rijk.
ll25Apr. ’25
Belgische Nat. Bnk. 54 22Jan.’23 N. Bk. v. Hong. 928
Mei ’25
Fed.Res.BankN.Y.
3426Feb.’25
Bank v. Italië.
717Jnni’25
Bank van Spanje.. 5
23Mrt. ’23
Z.-Afr.Res.bnk 54
OPEN MARKT.
1925 1924
1923
1914
27 Juiii
22-27
1
15-20
8-13
23-28
25-30 20-24
Juni
Juni
Juni
Juni
Juni
Juli
Amsterdam
Partic.disc.
2
7
11r
2
1
15_
1
J3
211012
2
5
1-3
31/
4
33/
4
31/
4
_81
34
Prolong.
21142)
2-2
1
13
2-2
1
14
2114-3
3
4-5
2
1
/-
3
1
Londen
Daggeld ..
33/
3-4
34
3-4
1-2
1
1
1-4
1
3
1
4
-2
Partic. disc.
411
4I16-I16
4318711
4I8-16
3_1/4
2
3
11-
3
1
214-
3
/4
Berlijn
Daggeld
. .
8-911
7.9113 7
12-912
7-9’/2
—
—
Partic. disc.
30.55 d..
.
73/
4
2)
731
4
7314
714-8
–
–
–
56-90 d..
.
7512)
75/
s
7518
781
5
.3/
4
–
—
2111/2
Waren-
wechsel.
–
–
—
8/4-/8
-.
– –
New York
1)
Cali money
5.1
4
4.51/
4
33/
4
.4
33/
4
_411
4
21/
4
6-/4
1
3
/42
1
12
Partic. disc.
3
3
18
331 331
8
3318
—
–
ii Cali money-koers v.26 Juni en daaraan voorafgaande weken tfm. Vrijd.
2)
Noteering van 26 Juni.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
1) a a New
York)
ILonden
*)
Berlijn
S
)
Parijs S
)
Brussel
S
)
Batai’ia’)
23 Juni 1925
2.491j,
12.124
59.33
11.65
11.55
100i 24
,,
1925
2.49/b
12.124 59.35
11.60 11.52
100/
8
25
,,
1925
2.499/, 12.13
59.39
11.55
11.48
100i/
26
1925
2.49%
12.12)
59.36
11.41
11.364 100′
27
,,
1925
–
–
–
–
–
100 29
1925
2.49%
12.13
59.364
11.45 11.32
100%
Laagsted.w.
1
)
9.491/,
12.114 59.30
11.33
11.25
100
Hoogste d.w’)
2.491/
8
12.134
59.41
11.74 11.64
10031
8
22 Juni 1925
2.49k
12.114
59.33
11.61
11.524 100i
15
,,
1925
2.49 12.094 59.25
11.98
11.79
1001j
Muntpariteit
2.48% 12.10
59.26
48.-
48.- 1100
S)
Noteering te Amsterdam.
*5)
Noteering te Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.
Data
Z71t.
ser
and
Weenen
*)
Praag
1
Boeka-I
rest
1)
Milaan
*5)
Madrid
*5)
23 Juni 1925
48.424
35.10
7.39
1.15
9.29
36.174
24
1925
48.428/
2
35.10
7.39
1.15
9.224
36.25
25
1925
48.473f 35.15
7.39
1.14
9.224
36.34
26
1925
48.47% 35.15
7.39
1.15
9.07
36.274
27
1925
–
–
7.39
1.20
–
–
29
1925
48.46
35.12%
7.39
1.15
8.87
36.22
Laagsted.w.i)
48.40
35.-
7.37
1.10
8.84
36.124
Hoogste d.wl)
48.50
35.20
7.42
1.20
9.374
36.40
22 Juni 1925
48.45 35.10
7.38
1.14
9.33
36.43
15
,,
1925
48.35
35.07′
7.37
1.16
9.68 36.30
Muntpariteit
48.-
35.-
50.41
48.-
48.- 48.-
S) Noteering te Amsterdam.
*8)
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.
Data
Stock-
holm
5
)
1
Kopen-
hagen’))
1
Oslo
sing-
t!::l…
Buenos-
Aires’)
1
Mon
J
freal’)
23 Juni 1925
66.70
48.40
42.70
6.274
100’1
2.493
24
j
,
1925
66.724
48.65 43.05
6.27
10034
2.493.
25
1925
66.80 48.55
42.85
6.274
100%
2.493/
8
26
1925
66.80
49.224
43.30
6.27
1005/
5
2.49%
27
1925
–
–
–
6.274
100%
2.493f
29
1925
66.90
49.30
43.60
6.274
100%
2.495/
5
Laagste d.w.’)
66.65
48.-
42.45
6.25
100
2.49
Hoogste d.w
1
)
66.85 49.65 43.80 6.30
101
2.49%
22 Juni 1925
66.724
47.95
42.37JI
6.28
100%
2.49%
15
,,
1925
66.65
47.174
49.05
6.274
993/
4
2.48%
Muntpariteit
66.67 66.67
66.67
48.-
105
2.48%
S) Noteering te Amsterdam.
*5)
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
Da a
Londen
($perg)
1
Parijs
($p.lOOfr.)($p.lOOMk.)
Berlijn
Amsterdam
($p.IOOgld.)
23 Juui
1925
4,861/
8
4,68
23,80
40,09 24
,,
1925
4,861/
4,62
23,80
40,08
25
1925
4,861/
4,61
23,80
40,07
26
1925
4,86%
4,52
23,80
40,08
27
1925
4,86%
4,61
23,80
40,09
29
1925
4,86%
4,53
23,80
40,08
16 Juni
19251
4,86′
4,76
23,80
40,17
{untpariteit
..
4,8667
19,30
23,81%
401/
10
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Nofeerings-
eenhed en
13Juni
1925
20Juni
1925
I
‘LaagstelHoogstel
22/27
Juni
’25
127
juni
1925
Alexandrië
.
Piast.
p. £
97251
33
97151
33
973/
9
979/
1
9715/
,
,
Bangkok….
Sh.
p.
tical
1/101/
8
111011
9
1/1011
1
1110
/9
11101/
B.
Aires
t)
d.
p. $
447/
t
45s/,
45
45o/
45
Calcutta
Sh.
p.
rup.
1/6’/
1
1
1
6’/
1/63/
31
116
5
/,
2
1
1
1
6
3
/
32
Constantin.
.
Piast.p.0
905
910
885 915 900
Hongkong
..
Sh.
p. $
21319/,,
21311i,
2/3%
215%
9
/
49
/,
Lissabon
1) —
d. per
Mii.
271
1
27/
1
213/
32
215/
32
2
15
/
3e
Mexico
…..
d. per
$
26 26
25 27 26
Montevideo’)
d. per
$
478/
4
48
47%
48%
48
Montreal
.
$
per
£
4.8544
4.854
4.85+4
4.86% 4.86
T
1
,
R.d.Janeiro
1)
d. per
Mil.
“/32
515/32
513
12
59
j1
15
/32
Shanghai
…
Sh.
p.
tael
3/1+4
3111i
3/1%
3/31f8
3/2s,
Singapore…
id.
p. $
2143j
1
2/4
1
/8
214%
2/43/
1
ValparaisoS).
peso
p. £
42.10
42.10
41.60
41.90
41.60
Yokohama
Sh.
p.
yen
1/8
l/
1/831,
1/8
1183f
1181/
* Koersen der voorafgaande dagen.
1)
Telegrafisch transfert.
1)
90 dg
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS
3)
Londen’)
N.Yorkl)
Londen
22 Juni 1925.. 32
693/
22 Juni 1925..
84/11%
23
1925..
70
23
1925..
84/11%
24
1925..
327/
10
24
1925..
84/1134 25
,,
1925..
325j,
703j
25
1925..
84/1134
26
,,
1925..
323
5
70
26
1925..
84/11%
27
1925.. 32%
70%
27
1925..
–
28 Juni 1924.. 34%
65%
27 Juni 1924…
9512
20 Juli
1914..
2415,
1
54′
20 Juli
1914..
84/10
1)
in pence
p. oz.
stand.
2)
Foreign silver
in
$c. p.
oz.
fine.
3)
in sh.
pos.
line.
STAND VAN ‘s RIJKS KAS.
Saldo bij Nederi. Bank..
f
–
Saldo bij betaal
este
mers…
5.912.122,18
,,
5.607.670,15
Saldo
b.
d. Bank
v.
Ned.
Gemeenten
………..
,
2.868.323,11
1.577.237,60
Voorschotop uit. Mei 1925
aan de gemeenten
op
voor haar door Rijk te
heffen gem. ink.bel. en
opcentenopRijksink.bel.
,,
46.645.525,64
46.645.525,64
Voorsch. aan de koloniën
7.989.300,46
9.053.893,39 Voorsch. a. h. buitenland
213.949.553,10 ,,215.246.986,14
Daggeldleeningen
tegen
onderp.
v.
schatk.papier
Voorsch. door deNed.Bank
Schatkistbilj. in omloop 1)
Schatkistprom. in omloop
Waarv. direct bij Ned. Bk.
Zilverbons(met inbegripv.
de bedragen bij debetaal.
meesters in kas) ……..
Door den Postch.- en Giro.
dienst in ‘s Rijks Schat.
kist gestort ……….
1) Waarvan
f
37.056.000 verval
NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
De Minister van Koloni5n maakt bekend:
1
20juni1925
/
27
Juni
1925
Voorschot uit
‘s
Rijks
kas aan N.J.
… _. …
f
1.093.000,-
f
957.000,-
md. Schatk.prom. in oml.
73.700.000,
–
,,
75.700.000,-
Voorsch.Jav.Bk.aanN.-I.
14.699.000,-
–
13.572.000,-.
Muntbiljetten in omloop.
34.468.000,-
34.640.000,-
Ten voordeele
v.
N.J. ge-
boekt beleggingageld
v.
h. N.-I. muntfonds
…….
5.578.000,-
5.578.000,_
Totaal
………
1
fl
29
.
538
.
00
O
,
1
fl.30.447.000,_
In
‘s
lands kassen
…… …
41.237.000._
f
9.091.966,70
f
14.903.149,59
,
1
134.793.000,- ,,134.423.000,-
11
119.060.000,- ,,116.010.000,-
3.000.000,-
18.136.328,50
17.945.832,50
37.787.907,69
38.652.878,88
1n op of na 1 April 1927.
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
*951
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 29 Juni 1925.
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
33.608.916,73
sels,Prom.,) Bijbnk. ,,20.268.701,40
enz.sn assc.(.&g.scn.
«
ii
..ao,1,o
f
85.162.854,09
Papier o. h. Buiten!. in disconto
……
–
Idem eigen portef.
f
190.737.727,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nog niet af gel.
–
,,
190.737.727,-
Beleeningen
mci. vrsch.
Hfdbk.
f
81.576.659,23
in rek.-crt
Bijbnk.
9.424.950 59
.
op onderp.
Ag.sch.
73.269.174 09
f
164.270.783,91
Qp.Effecten.
–
.-. .-.
r
163.091.933,91
OpGoederenenSpec.
,,
1.178.850,_
164.270.783,9E
Voorschotten a. h. Rijk…. … …. .. .. … …..
14.144.537,90
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
…
f
56.284.085,-
Muntmat., Goud
,, 399.038.538,93
f
455.322.623,93
Munt, Zilver, enz.. ,,
22.576.527,13
-Muntmat. Zilver
Effecten
,,
477.899.151,06
BeleggingRes.fonds.
f
5.653.709,42
id. van
‘,
5
v.
h. kapit.
,,.
3.952.108,63
9.605.818,05
Gebouwen en Meub. der Bank
5.212.500,-
Diverse
rekeningen
47.693.247,66
f
994.726.619,67
Passiva.
Kapitaal
…
…..
f
20.000.000,.-
Reserve! onds
..-..
,,
5.655.237,53
Bijzondere reserve .-.
.-….
,,
8.235.000,-
Bankbiljetten in omloop _…… ,,
888.784.050,-
Bankassignatiën in omloop…
.. .. …
1.076.918,71
Rek.-Cour.
Ç
Het Rijk
f
–
saldo’s:
Anderen,,
47.771.508,84
47.771.508,84
Diverse rekeningen
23.203.904,59
f
994.726.619,67
Beschikbaar metaalsaldo
.
… ..-.-…..
.f 290.071.649,25
Op de ba8i8 van ‘j
metaaidekking.. ..
102.545.153,74
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe deBank gereclitig(fis. ,,
1.450.358.245,-
Voornaamste posten in du.izen.den
guldens.
Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Goud
Zilver
Circulatie
opeischb.
Metaal-
kings
schulden
saldo
nerc.
29 Juni ’25 455.323 22.577
888.784 48.848 290.072 51
22
’25 455.340 22.414
867.418 52.870 293.389 52
15 ,, ’25 455.336 21.970
880:406 110.212 289.475
51
8
’25 467.396 21.560
887.169 39.436 303.306 53
2
’25 479.459 21.456
899.888 41.648 312.157 53
25 Mei ’25 479.470 21.423
875.275 45.151 316.455 54
30 Juni’24 531.511 10.296
983.010 48.984 334.842 53
25 Juli ’14 162.114 8.228
310.437
6.198 43.521
1
) 54
TTTîiiervan
1
Papier Iningen
Diverse
Data
bedra
Totaa.
Schatkist-
1
Belee-
I
op het
reke-
discont’s’ promessen t ningen
buiten-
2)
Irechtstreeksl
land
29 Juni 1925
85.163
–
164.271 190.738
47.693
22 Mei
1925
87.555 3.000 149.729 190.795
48.656
15
1925
91.205 5.000 159.283
187406
52.819
8
1925
92.902
5.000
157.312 167.007
54.645
2
1925
91.119
2.000
166.020
168.421
41.151
25
1925
88.548
–
160.430
169.092
45088
30 Juni 1924
144.580
–
159.88
93.993
109.728
25 Juli
19141
67.947
14.300
61.686 20.188
509
1)
Op de basis van
21
metaaidekking.
2)
Sluitpost
activa.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste iosten in duizenden
guldens.
Data
Metaal
latie
opeischb. 1 Discont.
Circu-
Andere 1
schulden
30 Mei
1925…
1.021
1.644
845
1.009
265
23
1925..
1.023
1.441
1.056
1.012
253
16
1925-
1.024
1;488
737
1.022
244
9
1925. .
1.024
1.536
805
1.030
264
2
1925..
1.038
1.593
784
1.033
278
31 Mei
1924-
1.154
1.536
874
1.115
429
5 Juli
1914-
645
1.100
560
735
396
-,
OIWIJVØL UCI dtLIVd.
27Juni1925
127.319
**
53
20
1925
124.800
.”
54
13
1925
114.020
*•
30 Mei 1925
21.012
17.061
1
50.213
60.497
55
23
1925
20.773
16.765
45.280
56.738
56
16
1925
20.731
17.372
41.972
61.810
57
9
1925
20.339
17.731
44•394
59.084
.
56
28Juni 1924
35.145
20.834
60.647
17.266
61
30Juni1923
35.855
28.735
68.147
19.782
60
25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228
44
1) Sluitpost ac Iva.
2)
Basis
‘k
metaaldekking.
BANK VAN ENGELAND.
‘oornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden nonden sterling.
Data
Metaal
Circulatie
Currency_Notes
Bedrag
I
Ban kbilj.
1
00v. Sec.
24 Juni 1925
157.184
145.270
292.278
53.950
243.474
17
1925
157.596
145.972
292.250
53.950
243.592
10
1925
157.071
148.026
294.006
53.950
245.313
3
1925
156.473
148.831
295.464
53.950
246.648
27 Mei
1925
156.690
148.183
291.507
53.950
242.583
20
,,
1925
155.908
147.241
291.244
53.950
242.344
25 Juni 1924
128.261
126.509
290.316
27.000
2
)
246.198
22 Juli
1914
40.164 1
29.317
–
–
–
–
Data
00v.
Other
Public
Other
R
Dek-
Sec.
Sec.
Depos.
Depos.
eserve
zngs
24 Juni’25
39.031
79.023
13.559
118.254 .3 1.663
24
17
’25
38.502
70.950
13.368
109.626
31.374
251,1
2
10
’25
39.877
‘70.501
8.954
112.428
28.795
23%
3
,,
’25
42.997
73.110
11.604
114.110
27.392
21%
27 Mei ’25
37.037
75.042
15.779
106.716
28.258
23 20
,,
’25
35.352
72.027
15.748
102.232
28.417
24
25 Juni’24
47.587
81.092
19.593
112.703
21.502
16,25
22 Juli ’14
11.005
33.633.
13.735
‘42.185
29.297
52i/
-, V Cl IIULIUIII5 1 LIbbLIICII P.CbCI VC CH JJCpUbltb. -, UUUUUCKKIIIg.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen francs.
Data
Goud
1
in het
Zilverl in het
t
voorsch.
kistbii-j
sels
1 buitenl.l
1 buitenl.Iajd. Staal feiten i)i
1 Waarv.
1 Te goedlBuit. gew.I Schat-
1
Wis-
25Juni’25
5.547
1.864
313
578
25.650
5.049
3.835
18
’25
5.547
1.864
314
578
25.250
5048. 3.744
11
,,
’25
5.547
1.864
315
577
25.200
5041
3.771
4
’25
5.547
1.864
315
577
25.200
5.023
5.177
28 Mei’25
5.547
1.864
314
578
23.850
5.013
4.595
26Juni’24
5.543
1.864
300
571
23.060
4.724
3.697
23Juli’14 4.104 1
–
640
–
–
–
1.541
Waarvan! Uitfe_
Belee_Iircuiatie
Rekg. Courant
Data
op
het
ste
buiten!.
Wisselsl ningen
Staat
Parti- 1
25 Juni’25
20
6
3.052
43.000
2.409
36
18
’25
24
6
3.110
43.054′
2.118
21
11
’25
26
6
3.164
43.387
2.025
4
4
,,
’25
23
6
3.045
43.648
2.040
27
28 Mei’25
18
6
2.989
42.703
2.124
52
26Juni’24
26
9
2.641
39.665
2.137
13
23 Juli’14
8
–
769
5.912
943
401
1) In disc, genomen wegens voorsch. v. d. Staat a.buitenl. regeeringen.
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten ‘in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.
AndereIBeschikb.
Data –
Goud
Zilver
Circulatie opelschb.
1
metaal-
schulden! saldo
27Juni1925
18ï.500
294.000
51.500 112.400
20
1925
182.500
292.500
48.000 114400
13
1925
182.500
293.000
45.000 114.900
30 Mei 1925 133.608
5105″ 283.249
48.250 118.273
23
1925 133.580
50.142 281.460
44.204 119.380
16 ,, 1925 133.924
49.927 282.783
41.534 119.755
9 ,, 1925 133.551
50.042 282.821
42.199 119.435
28Juni1924 141.235
65.136 253.230
71.206 142.217
30 Juni1923 149.102
61.456 264.495
84.137 141.452
25 Juli1914 22.057
31.907 110.172
12.634
4.842
2
Wissels,
Dek-
Data
. 1
Dis-
buiten
Belee-
I
kings-
Diverse
1
conto’s
N.-Jnd.
ningen
reke- 1
percen-
betaaib.
ningen’)
1
tage
566
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in millioenen Reichsrnark.
Data
Goud
Daarvan
bij bui-
ten!. circ.
banken
1)
Deviezen
als goud- dekking
geldende
I
Andere
wissels
en
cheques
Belee-
ningen
–
–
23 Juni 1925
1.061,6 97,0 353,9 1.336,0
7,1 15
1925
1.040,2
75,7
346,7
1.402,5
8,9
6
1925
1.015,8
52,2 338,6 1.522,2
4,2
31 Mei
1925 1.015,7
56,5 338,6
1.648,4 27,9
23
1925
1.015,3
65,5
338,4 1.351,3
16,6
15
1925
1.014,8 86,5 338,3
1.416,9
16,2
23 Juli
1914
1.356,9
–
–
750,9 50,2
1
Schuld
Data
Effec-
I
Diverse1
Circu.
I
Rekg.-
1
Diverse
1
aan
ten
latie
Crt.
1 Passiva
IRenten-
Activa
2
)1
1
bank
23 Juni 1925
201,3
1.009,7 2.238,6
802,2
750,9 2,4
15
,,
1925
201,2
1.078,8 2.362,9
717,3
776,1
5,6
6
1925
201,0
1.090,1
2.488,1
678,5 769,2
9,1
31 Mei
1925
200,6
963,9 2.608,8
581,5 759,3
9,8 23
,,
1925
200,4
1.161,0 2.202,8
836,4 821,0
10,5
15
1925
200,3
1.149,0 2.269,5
787,4 845,0
14,0
23 Juli
1914
330,8
200,4 1.890,9
944,-
40,0
–
1)
Onbelast
1)
W.o. Rentenbankscheine
23,
15,6
Juni, 31,23,
15
Mei, resp.
533,9; 515,2; 444,5; 313; 538,2; 502
miii.
BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in mjlljoenen francs.
Data
.0
25 Juni25
383
85
480
1.208
228 5.200
7.403
2.10
18
’25
382
85
480
1.210
231
5.200
7.384
234
11
’25
381
85
480
1.239
290 5.200
7.485
219
4
’25
380
85
480 1.127 409
5.200
7.531
134
28 Mei’25
379
85
480 1.223
320
5.200 7.489
221
20
,,
’25
378
85
480
1.231
276
5.200
7.483
190
26Juni’24
355
85
480 1.343
368
5.250 7.524
226
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in millioenen dollars.
Goudvoorraad
Wettig
Wissels
Data
betaal
–
middel,
Totaal
Dekk ing
In her-
disc
d.
In de
open
bedrag
F. R.
Notes
Zilv er etc.
.iv
b.er
me n
m arkt
banks
gekocht
10Juni’25
2.821,1
1.582,5 144,2 417,1
275,0
3
,,
’25
2.818,1
1.567,0
139,4 412,3 285,0
27 Mei ’25
2.838,0
1.583,7
143,8
414,0
278,4
20
1
25
2.834,6
1.581,9 146,0
338,4
276,0
13
’25
2.853,5
1.629,0
140,7 338,7
283,0
6
’25
2.845,5
1.613,9
141,7
410,6 278,5
11 Juni’24
3.154,4
2.128,6
1
105,0
376,0
44,4
Data
Belegd
in
u. s.
F. R.
Notes
Totaal
Gestort
Goud-
Dek-
1
Algem.
1
Dek-
Gov.Sec.
in circu- latie
P0,°
sl
Kapitaal
–
kings-
perc.’)
kings-
i
perc.)
10 Juni’25
359,9 1.659,7
2.225,6
115,5
72,5
76
1
3
3
,,
’25
354,1
1.674,7
2.222,1
115,5
72,2 75,9
27Mei ’25
349,2 1.670,6
2.201,9
115,5
73,2
77,0
20
’25
358,4
1.656,5
2.176,4
115,4 73,9
77,8
13
’25
380,0
1.676,2
2.200,0
115,3
73,6
77,2
6
’25
375,7 1.683,0
2.232,3
115,2
72,6
76
1
3
11Juni’24
422,9
1
1.870,5
2.086,91
111,4
1
79,7
82,4
1)
vernouding totalen goudvoorraad tegenover opeischbare schulden:
F. R. Nötes en netto deposito.
2)
Verhouding tolalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen dollars.
Data
Aantal
Dis-
conto’s
Beleg-
Reserve bij de
Totaal
Waarvan
banken
en
gingen
F.R
depo-
sito’s
time
deposits
beleen.
banks
3Juni’25
734
13.180
5.503
1.611
18.083 5.153
27 Mei’25
736
13.108
5.485
1.608
t
17.954
1
.
5.169
20
’25
736
13.097 5.486
1.591
1
17.990
1
5.158
13
,,
’25
736
13.167 5.448
1.616
18.135
1
5.134
6
,,
’25
736
13.185
5.483
1.646
1
18.084
1
5.098
4Juni’24
749
11.942
4.720
1.489
1
15.984
1
4.326
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
EFFECTENBEURZEN.
Amsterdam, 29 Juni 1925.
De
grootste aanctaclit is gedurende de achter ons lig-
gouda week ovel gereserveerd gebleven voor cle wissel- en
foiuisnumarkten te P a r ij s. Na een acer ]ange voorherci-
ting heeft de minister van finaiiciëu zijn voorstellen ho-
treffende cle begrooting van 1.925 bij de Kamer ingeclielld
en deze heeft die voorstellen, min ol meer onder pressie,
doordat de k.abitietskwestie was gesteld, aangenomen. Niet-
temiii is hierop geen verbetering van den koers van het
Franselie betaalmiddel gevolgd. Integendeel is cle zwakke
houding eerder nog sterker geaeceiitueerd, doorcl;ut de kern
O’aIi de financidele lservorning wordt gevonden itt een
nit-
breiding van den bi1jettenon1loop. Weliswaar wordt deze
slechts als tijdelijk voorgesteld, doch de beurs heeft hier.
onede geen rekening gehouden, te nhillcler, ondat de niaat-
regelen, welke de minister denkt te ioeanen ten a;inziéli ‘an
het herstel v.aII dun geheelen finannieelen grondslag van
cle Frauseloe financiën, iiög niet bekend zijn. Het gevolg is
g’vvest eelt iiieItoe daling van Fransche obligaties en ‘cr-
groote 1)el;l.tlgstJeJling voor tal van Fraiisuhe, doch vooral
0iIL l)UitCIllaIl(ISChC, au.ndeelen. De handel heeft echter geen
groote vormen ;taIlgCllOflieli.
Te BI e
t
lij n is iii den ioop o’aci de berichtsperiode eeii
veel betere stemming ontst;lalI. Verschillende factoren heb-
bem.i hiertoe medegewerkt, welke zoowel van binnenland-
sc:hen als van buiteulandschen aard zijn geweest. Ten a.ali-zien van eerstgenoemde hebben voornamelijk le cijfers val.l
den buitenlandschen handel voor cle maand Mei een stiniu-
leerenclemi invlood uitgeoefend. Op zich zelve ziju deze cijfers
wel niet zoo gunstig, doch iii vergelijking met vorige maan-
den hebben zij een goeden indruk gewekt. Wat de buiten-
Inticische factoren betreft, is cld milde beoordeelin.g in En-
gelaticl van Duitseblancis hond.ieg in de kwestie der out-
0V;Lpelling op dcii voorgrond getreden. Voorts heeft mcli zich langzamerhand geheel aaugepast aan de onaangename
gevolgen, welke cie moeilijkheden hij het Stinnes.concern
aan vaiikeljk hebben niedegebracht. VÔÔr alles heeft het
eel:i geruststelleutlen indruk gemaakt, (lat niet andere
groote industrieele groepen zijn medegesleept. De geruch-
ten, welke hieromtrent hebben .geloopen, zijn, zooals de
toestand zich thans laat aanzien, niet gefundeerd geweest.
Te L o n d e n is de stemming tamelijk weifeleuci geble-
ven. In hoofdzaak was dit toe te schrijven aan cle vrees
voor ccii verbooging van het bankdisoonto, nu ook in New
York de gelclmarkt plotseling veel stroever is geworden.
Tii de eerste plaats was het de beleggiugsmarkt, welke hier-
van de nii.cleelige gevolgen heeft ondervonden. Bovendien
hebben ook cle nog steeds niet overwonnen moeilijkheden
in China niet nagelateti, een tlrukkeuden invloed op de
markt uit te oefenen. Terzelf der tijd was cie daling van
tien koers van den franc aanleiding Ftot realisaties iu Frati-
.sahe obligaties. Van de verschillende aandeelen-a.fdeelingen
waren het iii de eerste plaats rubberaandeelen, welke sterk
cie a;uidacht hebben getrokken door een zeer krachtige
rijzing. Daartegenover bleef cle iudustrieele markt luste-
loos gestenid, waarbij Courtaulcls ile leiding hebben gehad
in verband met berichten omtrent een prijsverlaging van
kunstzijde.
rje N e iv Y o r k is de stijgende tendens, welke cle fonil.
senmarkt heeft getoond, eenigsains tegengewerkt door het
duurdere geld. In fina.ncieele kringen is men echter hier:
door niet verontrust. Men neemt air, dat de plotselinge
verstroeving moet worden toegeschreven aan de eischen,
01
–
elke per 1 Juli aan de geldniarkt worden gesteld en men gelooft clan ook, dat na dezen datum geld weer in ruimer mate beschikbaar zal worden gesteld. Over het algemeen is cie gan.g van zaken in handel en industrie bevredigend
en men betoont zijn sympathie met de houding van de
regeerilig, die blijft aandringen op een regeling, binnen
afzienbaren tijd, van de schulden van Europeesche naties
aan cle Unie. –
T en o
n
z e n t is de markt over het algemeen kalm
van aard geweest., hoeovel hier en daar toch zeer groote
koersverschillen zijn voorgekomen. Zelfs op de
beleggings-
inarict
is dit het geval gebleken. Niet roozekr voor binnen-
landsche obligaties, welke niet in aanzienlijke mate heb.
ben gefluctueerd. Zooveel te meer was dit echter het geval
met sommige buitenlandsebe soorten. ru de eerste plaats
wel met obligaties Portugal Tabak, waaronitrent het be-
richt kwam, dat de lossingen en coupons van vOÔr April
1924 zonder formaliteiten betaald zullen ivorden. Er trad,
onmiddellijk na dit bericht, een rijzing in van ongeveer
30 pCt. Daarna werd een reactie geconstateerd, welke haar
oorsprong vond in de onzekerheid ten opzichte van hetgeen
zou geschieden met de lossingen en coupons, vervallen na
t Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
567
gciioeiiiden (hitilIl]. Nie1teiuiu is per SaldO ht voordeelig
verschil nog zeer groot gebleven. Tegeii het slot dr week
viel ook een ‘erbeteriig op te merken iii obligaties Bul-
garije, evelieens in veibaiid roet de regeling van 1e beta-
lirig der oude Coupolis. Voor China en Liberia oiitstotid
eetiige belangstelling. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld 1.922:
1.047/, 1041
3
/
1
, 105%; 4% pCt. Mud. Werk. Schuld 191.7:
97, 96
25
/
:12
,
97%; 7 pCt. Ned. Indië: 102
13
I,
10211[
i;
%.1% 4% pOt. Port. Tabak: 86, 8,
79%;
8 pCt. Sao Paulo
1921 : 9915/
16
, 100.
Vara de aundeeleirniarkten hebben vooral
iubbe’raaardcelen
op den voorgrond gesta an. Degestadige prijsverbeteri lig
van het product, welke thans ii iet tot de direot besciliikbare
rubber beperkt is gebleven, heeft in den aanvang van cle
berichtsweek slechts 2uati.g invloed uitgeoefer.uI. Op den
laatsten dag echter ontstond een
zoo
groote vraag naar
allerlei tandeelen, dat over de gelieele linie een
zeer
krach-
tige koersstijging heeft kunnen plaats vinden. Amsterdam
.Rubber Mij.: 231
3
/
g, 2297/
s
,
239%;
Indische Rnbber Cy.: 267, 270, 277; Kak Telepak: 214 (ex cliv.),
226%,
250;
Kendeng Leniboc:
239%,
245,
253%; Oost Java Rubber
Mij.: 249, 262, 270; Sumatra Rubbor C. Mij.: 1.97, 203%,
211; Wei Sumatra Rubber Mij.: 186, 192%, 209% ; 5cr-
hatl.jacli: 243%, 245%, 262%.
Geheel tegenovergesteld was de bewegi.iig in
huauvea&Ucud-
sche industricele aandecleic,
althans in clie soorten, welke
in den laatsten tijd liet sterkst op den voorgrond zijn ge-
treden. Dit gold dus v66r alles aandeelen in kunstzijde-
onclernencmgeu. Het bericht, dat de prijs van dit product
was verlaagd, ten minste in sommige landen, heeft cle vrees
‘oor verdere prijsverlagingen doen post vatten en vele be-
eitters hebben nich geliaast zich van hun stukken te ont-
doen. Wel is cle hierdoor ontstane daling niet zoo groot
geworden, dat de voorafgegaan rijzilig is geiiivelleer.d, doch
cle animo is wel voor een goed deel verdwenen. De emissie
der nieuwe aandeelen Internationale Visoose Compagnie
vond juist plaats op den .dag, voorafgaande aan de ber.ieh-
ten omtrent prijsverlaging. Hieraan is het waarschijnlijk
toe te schrijven, dat de uitgitte zulk een groot succes is geworden, dat slechts % pCt. kon worden toegewezen.
Overigens werden deze aandeelen ook na de mededeeling
van cle prijsverlaging nog boven den emissieprijs verhaiu-
deld. De overige industrieele fondsen waren niet veel ver-
anderd. Centrale Suiker Mij.: 114, 115, 115% ; Constr.
Werkpl. du Croo & Brauns:
16%,
18,
17%;
Hollan.dsehe
Kuinstzijde Industrie:
1775/s,
168%, 1.63; Roll. Mij. tfh.
maken v. Verken in Beton: 15911
4
, 158, 160; Jur-
gens: 104,
10
5%, 103%;
Maekubee:
138%,
130%, 12.5;
Ned. Gist- en Spiri.tusfahr.: 325, 324, 323% ; Ned. Kunst-
zijdefabriek: 441, 414, 396%; Philips Cioeilamperc md.:
436, 432%, 434%; R’damsche Droogdok Mij.: 162%,
160%, 161/.
Ook de alcleeling
voor
petaoleurnaandeelen
was gedrukt.
Geoonsolideerde Hollaudsche Petroleum was aangeboden in
verband met het passeeren van het dividend. Aancleelen
Koninklijke volgden deze beweging, welke op den laatsten
beursdag van de berichtsweek nog w’erd geaccentueerd door
de mededeeling, dat de maatschappij de boringen in Peru
heeft geabandoruneerd. Van de kleinere petroleumaandeelen
hebben aandeeleri Peudawa de aandacht getrokken door
een stijging. Dordtsche Petr. md. Mij.:
364%,
365; Ge-
consolideerde Roll. Petr. Cy.: 145%,
14
1%, 138%; .Ko-
ninklijke Petr. Mij.: 389%, 391%, 384
1
/8.
De
suikerrna’rkt
was evenmin zeer opgewekt. De neer-
gaande richting van de noteeringen voor Cubasuiker heb-ben hiertoe de aanleiding gevormd Een uitzondering heb-
ben aandeelen Handelsvereen.igi.ng
,,Anisterdam’ opgele-
verd. De uitgifte van nieuwe aandeclen is thans aangekon-
cligd – van 6 tot 22 Juli staat de inschrijving open –
zoodat het vooruitzicht op den aanstaanden handel in
claims hier een stimuleerende uitwerki ig heeft gehad. Cul-
tuur Mij. der Vorstenlanden: 152, 145%, 139%; Handels-
verg. Amsterdam: 560%, 565%; Java Cultuur Mij.: 301%,
293%, 292; Neci. Tud. Suiker Unie: 197%, 189%, 184;
Poerworedjo: 126:
1
14
122, 121
5
/; Tjepper Cultuur Mij.:
600, 587, 560, 565; Tjeweiig Leatari: 210, 200, 190; Wa
toetoejis Poppoh: 605, 595.
Tebeksaaivdeef en.
veranderden niet veel. Bij zeer gerin-
gen handel zijn ook de koersflnctuaties van geringe betee-
kenis gebleven. Arendsbiirg:
409%,
406, 400; Besoeki
Tabak Mij.: 289, 287, 288; Deli Batavia Mij.: 336, 334,
333; Deli Mij.: 393%, 366% (ex div.), 368; Senembak
Mij.: 403, 399%, 398%.
De
scheepvaartncairkt
was stil, doch ongeanimeerd. De
berichten van dle vrachtenmarkt hebben nog geen optimis-
•tischen toon doen hooren, al schijnt het, alsof de verlaclin-
gen van graan uit Roeuien iii eenige verlichting zullen kitti-
tiert brengen. Ter betirze acht uien liet echter waarsclaijn-
lijk, dat ook het jaar 1925 nog onbevredigende resultaten
‘oor cle reederijcn te aaatschons en zal geven. Holland
Amerika Lijn:
62%,
61% ; Java China Japan Lijn: 95%
3
92, 92%; Kon. Ned. Stoomboot blij.: 58%, 55%, 55; Ned.
8c-hee1 vaart Unie:
140%,
:138, 1387; Stoomv. Mij. Neder-
land: 148, 142
1
/
2
, 143.
Mijnaandeelen
hebben voor enkele fondsen groote leven-
digheid getootadl. Vooraan stonden hier aandeclen Aige-
Itreene Exploratie Naatschappij, welke uit cle markt iver-
cleti genomen in verband met cle beschouwingen, welke om-
trent de maatschappij in het jaarverslag van de Konink-
1 ijke Petroleum Mij. voorkomen. Ook iaucleelen Redjang
Leliong waren voorbijgiuuid gevraagd. Alg. Exploratie
Mij.
:
4:
1
f4, 112, 116% ; Billiton Mij. : 500, 510; Ned. Suri-
ita:tmsche Goud Mij.: 26, 27; Redjang Lebong: 281, 289%,
28% ; Siagkep Tin Mij.: 198, 195, 193.
Jtankaandeefen
wijzigdeit lntn koerspeil slechts matig;
hier en dart viel eerder een geringe reaotie waar te riemen.
Amsterdwasehe Bank: 144%, 1
4
5%, 143% ; Koloniale
Bank: 172%, IGS, 164’% ; Ncd. md. Handelsbank: 150%, 1483/2, 146, 147; Mei. Handel Mij.: 120%, 125%, 125%;
ll:clanische Barikvereeuigiig: 78
3
/
4
, 79, 78.
De
jl.merikaaaisuhc nra.rkt
trok voor enkele soorten de
a;uncl.acht. Met irairre ivaren aancleelert Common Wabash ge-
vraagct, benevens aandeelen Intcrcont.inental Rubber, als
gevolg van de belangstelling voor rubberwaarden in het
algemeen . Anacoada Copper : 78
3
/
4
, 79, 79i/ ; Stuclebaker
1150, 11.64, 1190; UnilecI States Steel Corp.: 116, 115;
Ateh.isoti Topeca: 11.8, 118/; Ene: 27%, 27%; New York
Otitario & Westcrn
11w.:
24%, 23% ; St.bonis & S. Fran-
cisco:
80%,
80, 81; Union Pacific Rr. Cy.: 140, 140%,
1.41% ; W;tbash
11w. :
27/:;9,
2
8%, 29%.
De
yeldinnrht
was ruilt! , prolongatie was it 2% tot
2% pCt. verkrijgbaar.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
30 Juni 1925.
Sedert wij ons laatste overzicht schreven, hielden de
prijzen van tarwe te Chicago nog een oogenblik stand,
maar sedert 25 dezer heeft eene groote daling plaats ge-
vonden. Op 29 Juni sluit de Juli termijn op 145 tegen
155 op 24 Juni, terwijl de latere leveringen dalingen ver-
toonen van 11% dollarcent. Een bepaalde reden voor deze
groote daling is niet gemakkelijk te geven. De oogstbe-
richten in Europa bleven over het algemeen gunstig, doch
het is onwaarschijnlijk, dat dit op zich zelf veel op de
termijnniarkt in Chicago heeft ingewerkt. Hoogst waar-
schijnlijk is de daling terug te voeren tot het liquideeren
van hausse-posities, die in zeer omvangrijke mate in de
vorige maand waren aangegaan, niet speciaal door enkele insiders, maar wel door het groote publiek; het is moeilijk
te zeggen of deze liquidaties, die reeds eenigen tijd aan
den gang zijn, nog lang zullen voortduren. Ongetwijfeld
zal de loop der prijzen verder ook veel van de oogstbe-
•
richten afhangen en het feit, dat de oogst in het Noord-
Westen zich bevredigend ontwikkelt, maakt den toestand in Amerika niet vaster. Voor spoedige levering in Europa
is de markt tamelijk vast gebleven, aangezien het aanbod
schaarsch is. De verschepingen naar Europa zijn nog steeds
klein en de onzichtbare voorraden bij consumenten zijn
geleidelijk aan kleiner geworden. Kooplust
op
de verlaagde
prijzen voor latere aflading heeft zich nog steeds niet ont-
wikkeld, zoodat groote exportzaken van Noord-Amerika
onmogelijk zijn. De prijzen in Argentinië hebben zich ge-
durende de laatste week goed gehouden, zelfs zijn zij aan-
vankelijk eenigszins gestegen, welk avance nog niet ver
–
loren is gegaan. Wij moeten hierbij evenwel aanteekenen,
dat op 29 Juni de Argentijnsche markten gesloten waren,
daar anders, hoogst waarschijnlijk onder invloed van de
flauwe N.A.berichten ook Argentinië gedaald zou zijn. De
zichtbare voorraad in de V. St. en in Canada is ook ge-
durende de afgeloopen week wederom verminderd, doch
deze is nog tamelijk groot, gezien, dat de nieuwe oogst
nu reeds voor de deur staat. Inderdaad is in het Zuid-
Westen het oogsten in vollen gang, maar zooals bekend
is de opbrengst van de wintertarve dit jaar zooveel kleiner,
dat er van dien kant nog niet veel dluk uitgaat.
De termijnmarkt van R o g g e heeft een nog grootere
buiteling gemaakt dan die van tarwe. De Juli termijn liep
terug van 106 tot 95Y.; niettegenstaande deze daling zijn
de prijzen voor loco partijen niet alleen niet gedaald, doch in
vele gevallen gestegen, aangezien nu toch eindelijk N. W.
Europa een tekort aan i
–
ogge heeft. Gezien de geringe export
Noteeringen.
Chicago
Buenos Aires
Tarwe
Maïs
Haver
Tarwe
Maïs
Lijnzaad
Juli
Juli
Juli
Juni
Juni Juni
148%
11034
45
13,65
1)
8,85
1)’
19,95
1)
155w
1084•
4921s
13,65
1)
8,80
1)
20,90
1)
I
14%
93
53,tj
12.90
1)
8,05
1)
21,50
)
01h
821/
8
41
11,25
1)
8,25
1)
21,90
1)
1141(
625
378/
s
1
12,35
1)
7,65
2)
20,55
2)
82
56
2
/8
36%
9,40
5,38
13,70
Juli,
2)
per Augustus
Data
27 Juni’2f
20 ,, ’21
27Juni’24 27Juni’21
27Juni’22
20Juli’14
1)
ler
Locoprjzen te Rotterdam/Amsterdam.
22Juni
30 Juni
1925 1924
–
16,75
13,85
12,50
10,_
222,-
176,-
245,-
206,-
12,30
4
)
9,90
4
)
13,50 12,20
455,-
413,-
er 1960 KG.
La No. 3.
Totaal
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
Rotterdam
II
Amsterdam
Soorten
Tarwe
.-. .-
………..
•1
16,-
Rogge (No. 2 Western)
1
12,65
Mais (La
Plata) …. … ..
225,-
Gerst (48 lb. malting)
. . .
254,-
Haver (38 ib. white clipp.)
1
12,50
4
)
Lijnkoeken (Noord-Amen-
kavan La Plata-zaad)
1
13,50
Lijnzaad (La Plata)
…..
8
443,_
1)
per 100KG.
2)
per 2000KG.
8)
p
No 2 Hard/Rèd Winter Wheat.
9
Cana
568
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
Artikelen
1
1
t
II
1
1 21127 Juni i
Sedert
1
Overeenk.
II
21127 Juni 1
Sedert
1
Overeenk.
1
1925
1
1
Jan. 1925
tijdvak 1924
1925
1
1Jan. 1925
tijdvak 1924
Tarwe
24.539
525.434
483.567
–
9.498
14.427
534.932 497.994
Rogge
.. …………..
5.388 110.768
231.355
–
–
3.775
110.768
235.130
Boekweit
.
.. ..
.
..
. .
125
15.075
11.921
–
‘
–
528
15.075 12.449
Maïs
22.403
331.377
351.992
100
38.670 57.155
370.047
409.147
Gerst…
5.754 180.738
156.893
–
3.647
27.821 184.385
184.714
Haver
..
.-… .. .._
6.817 100.855 97.117
–
150 305
101.005
97.422
Lijnzaad
…
_. .
5.727
89.922
126.557
4.490
24.230
43.447 114.152 170.004
Lijnkoek….
……._
3.371
106.131
103.398
–
–
700
106.131
104.098
Tarwemeel
2.446
46.241
128.334
–
8.150
13.007
54.391
141.341
Andere meelsoorten
–
3.187
3.568
–
–
–
3.187
3.568
der laatste maanden is dit niet te verwonderen. Voor rogge
op latere aflading, die zeer veel goedkooper wordt aange-
boden, bestaat bijna geen kooplust, daar de oogsten in
Europa er zeer goed voorstaan, zoodat men verwacht, dat
veel minder dan verleden jaar behoeft te worden ingevoerd
en men bovendien ook van meening is, dat Oost-Europa
wederom met rogge aan de markt zal komen.
Ook Maf s, dat de vorige week in Amerika wederom naar
hoogere prijzen scheen toe te gaan, heeft in de afgeloopen
week de beweging van tarwe gevolgd, met dat resultaat,
dat Juli te Chicago van 105 tot 98% viel. In deuzeifden
tijd viel de December terliljn van 88
1
4 tot 86%. Deze
laatste noteering heeft betrekking op den nieuwen oogst,
waarvoor de fiuctuaties niet zoo hevig zijn, omdat de prijs
zooveel lager staat. Ook voor Maïs is de zichtbare voorraad tamelijk veel afgenomen en waar de aanvoeren den laatsten
tijd wederom verminderd zijn, is het niet onwaarschijnlijk,
dat ook in de volgende weken meer door de consumptie
in de V. St. wordt opgenomen, dan er wordt aangevoerd.
De berichten van den nieuwen oogst zijn over het algemeen
bevredigend en zoolang dit het geval is, zijn veel hoogere
prijzen voor December niet waarschijnlijk. Intusschen is er in Europa betere vraag voor maïs ontstaan; niet alleen
voor La Plata Maïs doch ook voor Donau Maïs is de handel
levendiger geworden. Onze eigen markt en de Belgische
markt nemen hierbij de leiding, doch later werd ook door
Engeland voor het eerst eene enkele spoedig gewachte.
lading ingekocht. Ook in Hamburg zijn de prijzen tamelijk
goed en de aanvoeren zijn daar niet overvloedig, aangezien
afladers vrees hebben onverkochte Maïs naar Duitsche
havens af te zenden, gezien den nog steeds onbevredigenden
financieelen toestand van vele Duitsche koopers. Verschil.
lende ladingen Donau Mais werden door het Coitinent
opgenomen tot prijzen, die aan de houders een aanmerkelijk
verlies laten. Op verdere afladingen zijn de Donau-landen
niet dringend aan de markt en ook de prijzen van La
Plata Maïs zijn eenigszins verhoogd. Tamelijk omvangrijke
zaken vonden plaats in Zuid-Afrikaansche Maïs voor
Augustus/September aflading. Deze soort wordt aanmerke-
lijk lager geoffreerd dan Mais uit andere landen. Niettegenstaande dedaling in Amerika liepen de Gerst-
prijzen slechts weinig terug. Voor spoedig leverbare gerst
bestond goede vraag met bijna geen aanbod, zoodat hier-
voor zelfs aanmerkelijk hoogere prijzen betaald werden. Wel is ook Donau-gerst aan de Inarkt gekomen, maar de
eerste partijen zullen toch niet zeer spoedig hier kunnen
aankomen. Voor latere aflading verwacht men ook, dat
Rusland mede zal concurreeren.
Ook de Haver-piijzen liepen in Noord-Amerika terug,
doch ook voor dit artikel geldt, dat het aanbod voor
spoedige aflading gering is; dientengevolge had cle handel
in dit artikel weinig te beteekenen.
SUIKER.
De verschillende suikermarkten waren de afgeloopen week
wegens de weersgesteldheid in Europa flauwer gestemd.
In Amerika brokkelden de noteeringen ook wegens
belangrijke likwidatie van Juli posities af, hetgeen uit
ondervolgende cijfers blijkt:
Sp. C. Juli Sept. Dec. Jan.
Slot voorafgaande week …….4.43 2.68 2.82 2.90 2.91
Opening verslagweek ……..4.40 2.65 2.80 2.91 2.91
Slot verslagweek …………4.33 2.55 2.69 2.80 2.80
De, ontvangsten in de Atl havens der V. S. bedroegen
deze week 77.000 tons de versmeltingen 69.000 tons en de
voorraden 250.000 tons.
Prornpte Cubasuiker werd verhandeld tot prijzen dalende
van 2.65 tot 2.56 $c. & Ir., terwijl naar nabije Europeesche
havens afdoeningen tot stand kwamen tot sh.
1219
dalende
tot sh. 12/434 en lager. De C u b astatistiek is als volgt:
1925
1924
1923
Tons
Tons
Tons
Weekontvangsten22 Juni ’25;. 59.874 29.874 47.184
Tot. sedert 1Dec. ’24-22 Juni ’25 4.115.989 3.269.873 3.167.883
Aantal werkende fabrieken 18 6 8
Weekexport 22 Juni1925 …..116.464
72.684
64.202
Totaal exp. 1 Jan.22 Juni ’25 2.963.091 2.426.625 2.559.804
Totale voorraad op 92 Juni’25 . 1.152.898 843.198 608.979
De productie van Cuba tot 15 Juni was 4.960.600 tons
tegen 4.025.300 op dat tijdstip verleden jaar.
De Zichtbare Voorraden zijn volgens Czarnikow: –
1925
1924
1923
Tons
Tons
Tons
Duitschland 1 Mei ’25 ……487.000 642.000 723.000
Tsjechoslowakije 1 Juni ’25
315.000 173.000 147.000
Frankrijk 1 Juni ’25 ……..216.000
97.000
119.000
Nederland 1 Mei ’25 ………109.000
92.000
126.000
België 1 Apr. ’25 . – ……..166.000
62.000
59.000
Engeland 1 Juni ’25 ……..328.000 396.000 352.000
Europa. 1.621.000 1.462.000 1.526.000
V.S. Atlant. havens 24Juni’25 250.000 224.000 173.000
Cuba alle havens 20 Juni ’25 1.153.000 843.000 609.000
Totaal
3.024:000 1.529.000 2.308.000
Op Java was de markt over het algelneen stil en brok-
kelden prijzen een weinig af. Herverkoopen van ditjarige witte suiker vonden plaats tot f 1014 en 1 10%.
Hier te lande geraakte de markt na prijshoudende
opening in eene ongeanimeerde stemming, en toonden zoo-
wel koopers als verkoopers zich zeer terughoudend. De
markt sloot zeer kalm op de volgende noteeringen:
Augustus f 19% 1. 7/
December ,, 19
,,
1
/
8.
De omzet bedroeg deze week slechts 1800 tons.
1 Juli 1925
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
KATOEN.
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 24 Juni 1925.
Prijzen van Amerikaansche katoen hebben zich gedu-
rende de vorige week tusschen nauwere grenzen bewogen; fluctuaties vonden dagelijks plaats en de markt fs ten slotte
zonder steun van consumenten wat vaster, ook al ten ge-
volge van de dagelijksche weerberichten. Groot-Brittannië,
Frankrijk en het overige Continent hebben reeds ruim
twee millioen balen meer afgenomen dan verleden jaar.
Prijzen van Egyptische katoen zijn wel wat flauwer ge-
worde,, hoewel hierin nog weinig omgaat. De oogstcon-
ditie blijft gunstig.
Voor Amerikaansche garens is weinig belangstelling, hoe.
wel de dagelijksche fluetuaties van het ruwe materiaal
van weinig invloed zijn op de koopers. De handel is over het
algemeen nog van weinig beteekenis en hier en daar wor-
den enkele kleine postjes geboekt. In ringgarens zijn enkele
flinke zaken tegen betrekkelijk lage prijzen tot stand ge-
komen. Ook kwaliteiten, die gewoonlijk slechts weinig in
prijs verschillen, varieeren thans meer dan een penny per
pond. Naar grovere twist en wef t, alsook naar medionum-
mers, bestond gisteren zoo goed els geen vraag, hoewel er
in bundelgarens, zoowel enkel als getwijnd, nog wel iets
gedaan is. Wanneer er van een flinke hoeveelheid sprake
is, komt de zaak alleen met verlies van de spinmarge tot
stand. Egyptische garens worden weinig verkocht. Ook be.
staat er vraag naar fijne garens voor Poplins, doch zijn
de geboden prijzen over het algemeen wel wat aan den
lagen kant. Maar getvijnde garens, zoowel ruw als ge-
gast, is weinig vraag. Over het algemeen schijnt de markt
een afwachtende houding aan te nemen en lijkt het dan
ook wel, dat er meer geproduceerd dan geconsumeerd wordt
en wordt de positie voor Spinners bij den dag slechter.
In de doekmarkt kunnen wij helaas nog geen verbete-
ring melden. Van India komt wel eenige vraag en er wordt
voor deze markt ook wel wat geboekt, doch dit is alleen
vermeldenswaard in verband met de totale afwezigheid van vraag van de andere markten. Het politieke nieuws
uit China is ook verre van gunstig en van zaken van
eenige beteekenis is daar dan ook geen sprake. Shanghai
is natuurlijk gesloten, hoewel er met Hongkong ondanks’
de politieke onzekerheid nog iets gedaan is. Ook voor de
Straits en Oost-Indië zijn enkele posten geboekt, alsmede
voor enkele andere kleinere markten. Fabrikanten klagen
over het algemeen over gebrek aan orders en in de meeste
gevallen kan vlugge levering gegarandeerd worden. Prijzen
zijn echter niet heel veel lager, waarschijnlijk omdat zij
reeds zoo veel mogelijk gereduceerd zijn.
17Juni 24Juni Oost. koersen. 16Juni23 Juni
Liverpoolnoteeringen. T.T. op Br. Indië 1/6′ 1/6.’
F.G.F.Sakellaridis 32,_ 31,25 T.T.opHongkong2/3s, 2/3k
G.F. No. 1 Oomra 9,65 9,55 T.T.op Shanghai 3/ijj 3/1
Noteering voor Loco-Katoen. (Middling Uplands.)
2
6Juni
19Juni
1
12Juni
1
25Juni
1
25
Juni
1925
1925
1925
1924 1923
New York voor
Middling
.
.._ 24,45 e
24,15e
23,65e
30,15e
28,25 c
New Orleans
voor Middling 23,90e
23,80e
24,05e
29,40e
28,75 c
Liverpool voor Middling
. .
13,53 d
13,62 d
13,36 d
17,11 d1 16,80d*)
8)
Voor fully middling ouden Standaard.
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen balen).
1
Aug.’24
Overeenkomst/ge
periode
tot
19Juni’25
1923-24
1
1922-’23
Ontvangsten Gulf-Havens.
9344
6731
5721
ip
Atlant.Havens j
UitvoernaarGr.Brittannië
2502
1639
1255
,, ‘t Vasteland ete.
4435
3288
2692
Japan
_…
888
579
627
Voorraden.
(In duizendtallen balen).
Overeenkomstig tijdstip
19Juni’25
1924
1923
Amerik. ha’ens
…
……
398
318
335
Binnenland
. .
.. .-. .. _..
245
275
363
New York
131
55
88
New Orleans
……
108
94
75
Liverpool
.
…..
503
211 205
KOFFIE.
Na de vrij vaste stemming, waarvan in het vorig bericht kon
worden melding gemaakt, valt er voor deze week te gewagen
van eene kalme markt met langzaam afbrokkelende prijzen.
Brazilië toonde wederom meer neiging tot verkoopen door
het zenden van lagere kost- en vrachtaanbiedingen, zoowel
van Santos als van Rio, en onder den invloed hiervan
liepen de termijnmarkten bijna dagelijks iets terug. Dit
laatste had tengevolge, dat aan de loco-markt, alwaar in
de laatste weken iets meer bedrijvigheid was te bespeuren
geweest, de koopers zich weder meer terugtrokken en de afzet in de laatste acht dagen zeer beperkt was.
Volgens alhier ontvangen berichten, en zooals trouwens
uit de betreffende cijfers reeds blijkt, heeft het Permanente
Instituut voor de Verdediging van de Koffie in Brazilië de
aanvoeren uit het binnenland van Sao Paulo naar Santos
thans gelimiteerd op 30.000 balen per dag. Deze vermeer-
dering (tot kort geleden was de limite 20.000 balen) zal,
indien zij gehandhaafd blijft en de volgende Santo-oogst
de vrij algemeen aangenomen raming van 9.000.000 balen
niet zal blijken te overschrijden, het den Brazilianen moge-
lijk maken om dien oogst en het thans in het binnenland
nog aanwezige gedeelte van den vorigen en van den loo-
penden oogst, geheel of bijna geheel in het komende oogstjaar
naar Santos af te voeren. Omtrent de beperking der aan-
voeren naar Rio is nog niets anders bekend dan dat deze
aanvoeren zullen worden geregeld naar de behoeften van
de markt.
De prijzen der kost, en vrachtaanbiedingen uit Brazilië
zijn op het oogenblik van goed beschreven Superior Santos
op prompte verscheping, ongeveer 102/_
it
104/_ per cwt.
en van dito Prime ongeveer 105/_
A
107/_, terwijl zij van
Rio type New-York 7 met beschrijving, prompte verscheping,
bedragen 8916 en voor latere verscheping 811_ it 88/.., naar
gelang van den verschepingstermijn.
Ook van Robusta op aflading uit Indië liepen de prijzen
enkele centen terug. Zij komen thans ongeveer uit op:
Palembang Robusta, teiquel,
Juli verscheping 46K ct.
Juli/Aug.
46
Juli/Sept.
45
alles cif, uitgeleverd gewicht, netto contant.
De officieele loco-noteeringen bleven onveranderd 70 ct.
voor Supeïior Santos en 62 ct.
VOO
Robusta, alles per 1/2 K.G.
De noteeringen aan de termijnmarkt waren aan de
ochtend.calle te:
Rotterdam (Santos-contract) – Amsterd. (Gemengd con-
basis Good
traet) basis Santos Good
Sept. Dec. Mrt.
I
Mei Sept. Dec.
I
Mrt. Mei
30 Juni 49
44sj, 42
418/
8
469i 42
3834
23 ,, 49y,45y
4
438% 42K 465/
8
431, 41
40
16
495/
8
46
447/8
7
/8
7
/8 4434 42s
411,
9 ,,
50′-
471
8
46
447i, 47s
43y
4
428/
8
De slotnoteeriligen te New York van het aldaar geldende
gemengd contract (basis Rio No. 7) waren:
1
Sept.
Dec.
I
Mrt.
I
Mei
$
16,25
$
14,65
$
13,60
$
13,-
29
Juni
…….
,, 18,43
15,05
,,
14,10
13,55
22
,.
…….
,,
16,74
15,45 14,45
13,80
15
,.
…….
8
,.
…….
,,
16,80
,.
15,62
14,60
14,……
Rotterdam, 30 Juni 1925.
(Mededeeling van de Vereeniging voor den Goederenhandèl
te Rotterdam.)
Noteeringen en voorraden in Brazilië.
Data
te Rio
1
te Santos
Wisselkoers
te Rio
Londen
1
Voorraad
1
Prijs
Voorraad
1
Prijs
(In Balen)
1
No. 7
1)
(In Balen)
1
No. 4
1)
29 Juni 1925
110.000
1
35.075
1.692.000
1
36.500
5112
22
19251
98.000
1
37.800
1.672.000
1
37.000
527
184
14
19251
93.000
1
38.475 1.719.000
J
38.000
517
182
29 Juni 1924
1
272.000
27.450
1.236.000 29.000
6
3
/
38
‘) in v(els.
Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen
te Rio
te Santos Data
Afgeloopen
Sedert
Afgeloopen
Sedert
week
1Juli
week
1Juli
27 Juni 1925….
39.000
1
3.157.000
1
178.000
9.322.000
27 Juni 1924..
77.000
3.608.000
212.000
1
10.246.000
570
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juli 1925
THEE.
In de afgeloopen week vond de voorlaatste voorjaars-
theeveiling plaats op den 25en, met een aanbod van bijna
12000 kn. Ned.-Indische thee, directen aanvoer.
Hoewel de stemming te Londen zulks niet liet verwachten,
was de stemming hier op de veiling zeer vast wat prijzen
betreft, hoewel het verloop eer traag geno’md kon worden.
Vooral de vraag voor binnenlandsche rekening deed zich
op de veiling sterk gelden, welke vraag uitging naar de
goede en midden-kwaliteiten, die van 2 tot 6 cents in prijs
konden verbeteren. Ook de ordinaire kwaliteiten profi-
teerden – zij het ook in mindere mate – van deze ver-
betering. Alleen voor inferieure soorten was
in
het geheel
geen belangstelling, terwijl ook de meeste partijtjes stofthee
geen behoorlijk bod konden verkrijgen.
Het gemiddelde prijsniveau van deze veiling zal ongeveer
4 t 5 cts. hooger komen te liggen, dan dat der vorige
veiling. Londen opende in de afgeloopen week met vaste
prijzen voor de goede en betere soorten en andermaal lager
voor inferieure en zeer ordinaire kwaliteiten, doch sloot
naueljks prjshoudend.
Amsterdam, 29 Juni.
RUBBER.
De stemming was over het algemeen zeer vast met
stijgende prijzen. Even voor het slot verflauwde de stem: ming eenigszins, doch de markt heretelde zich snel. 1926
levering trekt steeds meer de aandacht en ook hiervoor
bewegen zich de prijzen in ttijgende richting.
De slotnoteeringen luiden:
Prima Shef-ts:
einde voorafgaande week:
Juni
203 ct.
189 ct.
Juli
200
,
18614
Juli/Sept. 194
,.
…………… 180
Oct./Dec.
174
,…………….155
29 Juni 1925.
COPRA.
De markt was deze week aanvankelijk flauw gestemd,
waarbij Indië flinke partijen verkocht.
Op de lagere prijzen kwam er weer wat meer attentie
van de zijde van fabrikanten, en liepen dé prijzen plotse-
ling sterk op. Het Oosten trok zich toen eveneens als
verkooper terug.
De noteeringen zijn thans:
NederL-Ind f.m.s. Copra Mei aflading ……fi. 361/
Juni
,,
,, 35718
Juli
,, 35/
Y)
I
Aug.
,,
… .- . . ,,
351
29 Juni 1925.
VERKEERS WEZEN.
VRACHTENMARKT.
Voor, het grootste gedeelte van cle week was cle graan-
vrachtenmarkt van Amerika even flauw als cle voorafgaan-
cle wéek, doch tegen liet einde ontstoncl er een beduidende
opleving en de vracliten vertoonen een stijging, speciaal
voor prompte booten. Een aantal prompte booten werd
afgesloten van Montreal naar Antwerpen/Hamburg rauge
op ‘basis van 9 tot 9y
2
cents per 100 lbs. zwaar graan,
naar gelang van grootte, met de optie gerst en/of haver
tegen resp. één en twee cents extra, doch een boot voor ab-
solute Juni belading ver.d sindsdien afgesloten naar
Hamburg tegen 11 c. Deze laatste vracht kan misschien
worden herhaald voor spotpro’mpte booten. Van de Northern
Range bestaat de eenige afsluiting in een lading gerst van
New York naar l3remen tegen 10 c. prompte belading. Van
de Gulf werd een lading afgesloten per 13/24 Juli naar Griekenland tegen 317 per qtr. één haven, hetgeen per
Augustus herhaald kan worden.
De kolenvrachtenmarkt van Amerika bleef vrijwel ou-
veranderd en naar Rio kan nog steeds tonnage geplaatst
worden tegen $ 3,40 per Juni/Juli, terwijl eveneens af slui-
tiugen naar de Lower Plate mogelijk zijn Aegen $3,75.
De markt van West-Indië was flauw gestemd en de
vraag bleef grootendeels beperkt tot kleine booten, waar-van twee stuks werden afgesloten van San Domiugo naar
U. K./Gontinent, één voor Juni/Juli tegen 18/6 en de
ander per Juli tegen 19/6. Op het oogenblik is de beste
notebriug voor dergelijke afsluitingen 17/6 tot 18/-. Van
Ciuba bestaat een .buperkte vraag naar tonnage van 5/6000
tous per begin Juli togen slechts 1516. Geraffineerde sui-
ker werd bevracht van New York en Philadelphift naar
U. K. op basis van 17 cents per 100 lbs., één loshaven,
spotprompte belading, terwijl een kleine lading werd ge-
daan v.an Halifax tegen dezelfde vracht met de optie om
één haven U. K. te conibineeren met Stockholm tegen
20 c. per prompt.
De vrachten van de North :pacific vertoonetu deze week een daling, in verband niet liet groote aanbod van tonnage.
Een lading van middelmatige grootte werd aigcs!oteiu naar
U
:
1/C01’Lti11e11t tegen 2916 met opties. Er bestaat tamelijk
veel vraag naar ruimte voor Lumber van Anstralië en er werd een aantal ladingen afgesloten naar de Atlantische
Staten per Juli en begin Augustus tegen $ 14 per millè. Naar Bermuda is een ]eding in de markt tegen $ 14 pa’
–
mille p’ September/Octobei-.
]),e markt van de River Plato is iets beter gestemd, en
ofschoon vast, vea
–
toonen de vracliten geen stijging. Een groot aantal booten is nog onbevracht en cle reeders gaan
door dleze te zenden naar iedere richting vnu waar de mo-
gelijkheid tot bevraciting bestaat. Handige tonnage werd
afgesloten van Upriver tiaar U. K./Contiuent togen 12/6
met opties en van Bonn River werd 10/3 betaald. Van
Bahia Blnncn werd 11/- bedongen naar U. /Contiuent.
De salpetervrachtenmarkt vertoont nog steeds geen ver-
betering. Naar Europa werden geen volle ladingen afge-sloten en in space worden boekingen gerapporteerd naar
Antwerpen /Hambiirg ruil ge per Au gu stu s/September tegen
1916,
doch dit werd niet bevestigd. waar cle Vereenigde
Staten is de vracht wederom gezakt. Een Juli/Augustus
boot bedong naar de G-alveston/Boston range $3,50 basis
twee laaciliavens en één loshaven.
De markten -van het Oosten lieten in liet algemeen
geen verbetering zien. De eenige afsluitingen van Java
zijn naar Bombay en Karachi tegen
f
9 met de optie
Alexandrië tegen 22/- per begin Augustus eis één boot
miaar Japan ‘tegen 40 sen per p’iool van 5 havens naar
4 loshavens per Juli. Van Burnaah zijn slechts zeer weinig
volle ladingen aan de maakt, doch er werd een handige
lading afgesloten naar Holland direct per Juli togen 20/-.
Britseli-Jndië is zeer flauw. Op div. basis werd afgeslo-
ten van Bombay/Karachi/Marmagoa naar U. K./Coutinent
tegen 16/6 per Juni/Juli en
17
per Juli, doch tegen het
einde der week was de hoogste in uitzicht gestelde vracht
16/-.
De vraag naar ruimte vooi- graan van den Donau is prac-
tisch gesproken weggevallen. Naar Denemarken werd af-
gesloten tegen 17/- en een kleine boot kan naar het Con-
tinent geplaatst worden tegen 15/- per prompt. Van de
Zwarte Zee werden één of twee booten opgenomen voor zonnebloemenzaacl op basis van 17/6 naar U. K. en 16/6
naar het Continent per Juli.
De markt van de Midl.dellaudsclie Zee bleef onveranderd.
Er w’erden slechts weinig afsluitingen gedaan in ertsen,
namelijk: Hornillo Bay/Antwerpen 5/3, Rotterdam 5/3,
Newport River 6/4%, La Calera/Midcllesboro 6/6. Een 3300
tonner werd afgesloten voor een lading fosf nat van Bona
naar Cork tegen 7/-. Voor een lading zout werden twee
booten afgesloten, één van Torrevieja haar Santos tegen
2216 en de ander van Port Saicl naar Calcutta tegen 11/-.
Ofschoon er van de Golf van.Biscaye wellicht iets meer
orders aan de ma.s-kt zijn is dit niet voldoende gebleken
om een verandering in de vrachten teweeg te brengen.
De voornaamste vraag naar tonnage voor time-charter is
States/West-Indië vaart en er werden kleine ibooten afge-
slote]i tegen $1,30 voor één rondreis en 90 cents voor ban-
clige booten. Een groote boot van 4119 netto register ton-
nen werd afgesloten tegen 78iA cents voor één rondréis
naar de Westkust van Zuid-Amerika en een 8100 d-w.
boot tegen 95 cents voor vier rondireizen ,,Pacific tradling”,
cplevering te Vancouver, teruuglevering North of Hatteras.
De uitgaande koleiwraehtenmarkt van Engeland bleef
onvej-anderd. Naar Zuid-Amerika was eenige vraag, doch
jiadlat eerst 201- werd betaald naar Buenos Aires, werd
later 18/6 geaccepteerd.. Van Zuici-Wales werd afgesloten:
Frederiksstad 5/-, Nantes 4/3, Alexanclrië 10/9, Montreal
6/6, Buenos Aires 18/6 en van cle Oostkust: Helsingborg
51-, Elbe Port 3/10, Rotterdam_3/6, Alexandrië 1011.
RIJN VAART.
Week van
21 t/m. 27 Juni 1925.
De aanvoeren van zeezijde, hoofdzakelijk erts, waren zeer
levendig.
Bij zeer veel vraag bleef de beschikbare ruimte voort-
durend schaarsch.
De ertsvrachten bedroegen t 1. – .65 met
j
lostijd.
– .75
,,
,,
De vracht voor ruwe produten naar Mannheim was
gemiddeld f1. 1.30 per last met verkorten lostijd.
Het sleeploon bedroeg gemiddeld 40 ets, tarief.
De waterstand was langzaam vallend, zoodat naar den
Bovenrijn met beperkten diepgang moest worden af geladen
en naar den Benedenrijn voorzichtigheid geboden was.
De vrachten in de Ruhrhavens konden zich op het ver-
hoogde niveau handhaven.