Europese staatsschuld weinig in trek bij ETF-beleggers

Nederlandse en overige Europese staatsobligaties worden beperkt aangehouden via Exchange-Traded Funds (ETF’s). In de VS gebeurt dat veel meer, waardoor particuliere beleggers op een relatief eenvoudige manier kunnen investeren in veilige activa en de overheid een bredere groep investeerders aanspreekt.

Een ETF is een beleggingsfonds dat verhandelbaar is op de beurs, vergelijkbaar met een aandeel. ETF’s bestaan uit diverse producten, zoals verschillende aandelen of obligaties. Met ETF’s die specifiek uit staatsobligaties bestaan, krijgen beleggers eenvoudig en goedkoop spreiding over overheidsleningen.

Voor Nederlandse staatsobligaties geldt dat slechts 2,8 procent wordt aangehouden via ETF’s, voor de Europese Unie is dit gemiddeld 2,9 procent. Dit terwijl in de VS meer dan 10 procent van de uitstaande staatsobligaties in bezit is via ETF’s, waarmee particulieren indirect beleggen in een groter deel van de Amerikaanse staatsschuld.

De gehele ETF-markt is in de VS aanzienlijk groter: er wordt meer dan 4,5 keer meer vermogen beheerd via ETF’s dan in Europa. Hierbij speelt mee dat Amerikanen voor hun pensioen vaak (zelf) in ETF’s investeren, terwijl dit in Europa vaak via pensioenfondsen gebeurt.

Een van de doelen van de Savings and Investment Union in de Europese Unie is om de participatie van particulieren in spaarproducten te vergroten, en burgers een meer gediversifieerd financieel aanbod te bieden. Staatsobligatie-ETF’s kunnen daarin een aanvulling zijn vanwege de relatief veilige onderliggende activa, terwijl ze toch een betrekkelijk goed rendement kunnen opleveren.

Om de toegankelijkheid voor burgers te vergroten dienen echter nog stappen te worden gezet in de aanpak van de fragmentatie: Europa kent 32 effectenbewaarinstellingen die obligaties bewaren en beheren, terwijl dit in de VS door één aanbieder gebeurt. Dergelijke fragmentatie is inefficiënt en werkt kostenverhogend.

Voor overheden kunnen ETF’s bijdragen aan een bredere spreiding van de investeerdersbasis, omdat hiermee een nieuw publiek buiten de traditionele institutionele beleggers wordt aangesproken.