Promotiebespreking: Wendy Wesseling

Ondanks de krappe arbeidsmarkt hebben kansarme jongeren moeite om werk te vinden en te houden. Aangezien tekorten aan geschikte arbeidskrachten de economische groei drukken, is het van belang om deze onderbenutte groep te mobiliseren. Echter, juist kwetsbare jongeren zijn ondervertegenwoordigd in het activeringsbeleid, in de wetenschappelijke theorievorming én in het empirisch onderzoek. In mijn proefschrift beschrijf ik onder andere waarom kwetsbare jongeren hierin ondervertegenwoordigd zijn, en hoe hierin verandering te brengen is.

We bevinden ons in een vicieuze cirkel van geen beleid en geen onderzoek. Als onderzoek niet leidt tot betrouwbare en valide resultaten, tasten beleidsmakers in het duister bij het uitstippelen van beleid. Als interventies niet worden uitgevoerd, kan onderzoek poten­tiële effectiviteit ervan niet vaststellen. Daarbij komt dat vanwege de hoge uitval en kleine aantallen, het onderzoek naar kwetsbare jongeren minder kans heeft om gepubliceerd te worden.

Onderzoek naar de effecten van activeringsbeleid maakt vooral gebruik van administratieve en enquêtedata. Het gebruik van vragenlijsten, zonder dat de onderzoekers een vertrouwensband hebben, levert bij kwetsbare jongeren waarschijnlijk zowel onvoldoende als onbetrouwbare data op. Met behulp van een meer kwalitatief onderzoek, waarbij er een band wordt opgebouwd en het niveau van de vragen aangepast kan worden aan de capaciteiten van de jongeren, zijn deze problemen deels te overkomen.

Daarnaast zouden er niet alleen harde, maar ook zachte uitkomsten van interventies gemeten moeten worden. Voor kansarme jongeren kan hun uittreding uit de arbeidsmarkt een symptoom zijn van een vaak meervoudige problematiek, zoals een verstandelijke beperking, een criminele voorgeschiedenis, schulden en psychosociale stoornissen. Deze factoren vergen interventies in zachte tussendoelen, zoals het verbeteren van het zelfvertrouwen, en het opbouwen van een gezond dag-nachtritme. Wanneer deze tussendoelen worden ­genegeerd, kunnen interventies met positieve resultaten ondergewaardeerd worden.

De in mijn proefschrift besproken stappen zijn cruciaal om het acti­ve­ringsbeleid voor kwetsbare jongeren op de lange termijn te verbeteren. Kwetsbare jongeren activeren is een proces van de lange adem. De kosten van activatie staan in schril contrast tot de opbrengsten ervan – zeker gezien de toekomstige arbeidstekorten. Zoals Loesje al schreef: “Als de jeugd de toekomst heeft, moet je er ook goed voor zorgen.”