Discussie: Kredietgarantie voor corporaties is goud waard

ESB Discussie
538Jaargang 100 (4717) 10 september 2015
Reactie op: Kredietgarantie
voor corporaties is goud waard
Naschrift bij: Kredietgarantie
voor corporaties is goud waard
I
n ESB 4715 (13 augustus 2015) laten
Veenstra en Van Ommeren zien dat het
stelsel van WSW-borging in de sociale
huursector leidt tot een rente die signi-
ficant lager is dan die op ongeborgde leningen.
Het verschil bedraagt gemiddeld circa tachtig ba -
sispunten. Op jaarbasis komt het rentevoordeel
neer op ruwweg 700 miljoen euro voor de corporatiesector als geheel.
Als ex-lid van de raad van commissarissen van de BNG-Bank (1994–
2006) ben ik vertrouwd met deze conclusie. De analyse van Veenstra en
Van Ommeren is redelijk overtuigend. De bevindingen sluiten aan op
de verklaring van Wilders, de huidige directeur van het WSW, die op 8
juli 2014 voor de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties
verklaarde dat hij het rentevoordeel van de WSW-borging schat op on -
geveer 76 basispunten (Tweede Kamer, 2014).
Toch vraagt het artikel van Veenstra en Van Ommeren om enkele aanvul -
lingen, die aan hun betoog overigens geen afbreuk doen.
Ten eerste is de governance van de woningcorporaties, inclusief de Auto -
riteit Woningcorporaties en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw,
recentelijk vastgelegd in de Herziene Woning wet die per 1 juli 2015 van
kracht is geworden. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer ging unaniem
met de voorstellen van minister Blok akkoord. Het zou merkwaardig
zijn als de Tweede Kamer dit stelsel nu meteen weer op de schop zou
nemen. En ten tweede, los van de Woning wet heeft het kabinet-Rutte II een verhuurdersheffing ingevoerd die per jaar
straks 1,7 miljard euro in de staatskas brengt.
Deze verhuurdersheffing geldt alleen voor ver
-
huurders van woningen met een gereguleerde
huur: particuliere verhuurders (circa 15 procent)
en vooral woningcorporaties (circa 85 procent).
Woningcorporaties moeten elk jaar circa 1,4 mil -
jard euro aan het Rijk betalen. Dat is het dubbele van het effect van de
staatssteun. Per saldo is er geen staatssteun maar staatsafroming.
In 2016 zal de verhuurdersheffing worden geëvalueerd. Inmiddels is dui-
delijk dat deze heffing leidt tot een aanzienlijke reductie van de investe -
ringen in sociale huurwoningen, juist nu daaraan steeds meer behoefte
is: de EC-doelgroep groeit snel. Voorts doorkruist de verhuurdersheffing
het level playing field tussen corporaties en vastgoedbeleggers en stimu -
leert de heffing de verkoop van sociale huurwoningen aan commerciële
vastgoedbeleggers. Ten slotte brengt de heffing de betaalbaarheid van
sociale huurwoningen in gevaar.
Voor het feit dat deze informatie in de bijdrage van Veenstra en Van Om -
meren ontbreekt, heb ik alle begrip: de combinatie staatssteun-verhuur -
dersheffing valt niet uit te leggen.
LITERATUUR
Tweede Kamer (2014) Ver van huis. Hoofdrapport Parlementaire Enquêtecommissie
Woningcorporaties, 33606(4).
I
n het artikel ‘Kredietgarantie voor cor -
poraties is goud waard’ wordt ingegaan
op de rentevoordelen die het huidige
garantiestelsel voor woningcorporaties
biedt. Geconcludeerd wordt dat het stelsel cor -
poraties circa 700 miljoen aan bespaarde rente
oplevert en dat hervormingen van dit stelsel
deze besparing in gevaar zouden kunnen bren -
gen. De reactie van de heer Priemus suggereert dat deze conclusie zou
kunnen worden opgevat als pleidooi tegen de huidige hervormingen.
Dit is echter geenszins de bedoeling. Er wordt enkel betoogd dat als het
garantiestelsel zou worden afgebouwd, dit zou kunnen leiden tot aan -zienlijke verliezen, en dat het niet onbelangrijk
is om hier rekening mee te houden. De ‘honder
-
den miljoenen aan extra rente’ (p. 453) komen
pas in beeld als het stelsel radicaal op de schop
gaat. Van dergelijke ingrijpende hervormingen is
echter geen sprake en er zijn ook geen tekenen
dat deze aanstaande zijn.
LITERATUUR
Veenstra, J. en B. van Ommeren (2015) Kredietgarantie voor woningcorpor\ aties is
goud waard. ESB, 100(4715), 450–453.
HUGO PRIEMUS
Emeritus hoogleraar Technische Universiteit Delft
JACOB VEENSTRA
Onderzoeker bij COELO en aan de Rijksuniversiteit Groningen
BERNARD VAN OMMEREN Adviseur BNG Bank
WONINGMARKT