“Een terugblik op de soms tot diep in de kleine uurtjes gevoerde onderhandelingen leert dat een berg politiek gedoe uiteindelijk een piepkleine begrotingsmuis heeft gebaard.”
Column ESB
Futiele begrotingsafspraken
G
Op het terrein dat haar het meest aan
elukkig is het onder behet hart gaat, is de PvdA de verlieschaafde mensen nog
zende partij. Het mediane inkomensÂ
steeds geen bon ton
effect van de gemaakte afspraken
om af te geven op het
voor alle huishoudens samen is in de
politieke bedrijf in Den Haag. Toch
periode 2015–2017 per saldo nihil.
laat de ontknoping van de recente
Na 2014 pakken de afspraken evenonderhandelingen over de rijksbegrowel gunstiger uit voor de hoogste
ting voor 2014 een nare smaak achter.
inkomens, doordat zij hun algemene
De bewindslieden en de fracties van
heffingskorting niet kwijtraken. De
VVD en PvdA zijn gezwicht voor
inkomensverschillen nemen dus toe,
pure chantage van D66 en de twee
ten opzichte van de oorspronkelijke
splinters die zich door Gods woord
voornemens.
laten begeesteren. De dreiging dat de
Als gevolg van de afspraken ligt het
marionetten van dit trio in de senaat
begrotingstekort in de rest van de
op politieke gronden hun steun aan
flip de kam
kabinetsperiode 0,6 miljard euro (0,1
belangrijke plannen van de regering
Hoogleraar aan de Rijksuniversiteit
procent bbp) hoger. Dit komt door de
zouden onthouden, dwong beide coÂGroningen
overeengekomen blijvende lastenveralitiepartijen op de knieën.
lichting in dezelfde orde van grootte.
Het kabinet en de twee regeringsparInderdaad ligt de oorzaak van het
tijen hadden het begrotingsspel beter
hogere tekort niet aan de uitgavenhard kunnen spelen. Zou de Eerste
Kamer het hebben aangedurfd de begrotingswetten en het kant van de begroting, want na 2014 houden extra bezuiniginbelastingplan af te stemmen, dan was voor iedere staatsburger gen en intensiveringen elkaar in evenwicht. Wel wordt drieduidelijk geweest waar ditmaal de schuldigen zaten, die ons kwart miljard euro verschoven van de collectief gefinancierde
land onbestuurbaar dreigen te maken en al doende het ver- zorguitgaven naar de post onderwijs. D66 acht deze verhoging
trouwen van consumenten en ondernemers ondermijnen. Bij van het totale onderwijsbudget met amper 2 procent essenÂ
VVD en PvdA regeert echter de angst om na een kabinetscrisis tieel, maar internationaal vergelijkend onderzoek van het Sote worden weggevaagd bij verkiezingen, die zouden leiden tot ciaal en Cultureel Planbureau leert dat het bewijs voor een verband tussen de schoolprestaties van leerlingen en het niveau
al het zevende kabinet in elf jaar tijd.
Een terugblik op de soms tot diep in de kleine uurtjes ge- van de onderwijsÂuitgaven ontbreekt.
voerde onderhandelingen leert dat een berg politiek gedoe De macro-economische effecten van de Begrotingsafsprauiteindelijk een piepkleine begrotingsmuis heeft gebaard. Het ken 2014 zijn zeer beperkt. De consumptie van huishoudens
uitgavenniveau blijft onveranderd, de lasten gaan slechts iets neemt – alleen in 2014 – door de tijdelijke lastenverlichting
omlaag. Een pluspunt is de tijdelijke verlaging van het tarief een kwart procent toe. Verder rolt uit de exercitie van het CPB
van de eerste schijf van de inkomensheffing in 2014. Deze las- met zijn model SAFFIER II een parade van nullen. Twee onttenverlichting van 1,5 miljard euro geeft een welkom duwtje luisterende citaten volstaan: “De groei van de economie blijft
aan de binnenlandse bestedingen van consumenten. Dit fiscale in alle jaren vrijwel onveranderd.†“Tot aan het eind van de
douceurtje wordt voor twee derde gedekt door een eveneens kabinetsperiode is er geen enkel positief effect op de werkgetijdelijke verlaging van het belastingtarief op geld dat groot- legenheid.â€
aandeelhouders aan hun besloten vennootschap onttrekken. Schatkistbewaarder Dijsselbloem heeft aangekondigd komend
De fiscale claim op in bv’s opgepotte winsten wordt zo ver- voorjaar met D66, ChristenUnie en SGP verder te willen onsneld geïnd. De wegens deze maatregel ingeboekte opbrengst derhandelen over de begroting voor 2015. Zijn voornemen
van 1 miljard euro is onzeker. Aangezien banken de krediet- vergroot de onzekerheid over het toekomstige financieel-Â
kraan voor veel mkb-ondernemingen een slag hebben dichtge- economische beleid. Daar komt bij dat het onduidelijk is hoe
draaid, zullen heel wat directies de in het verleden ingehouden de Europese Commissie over enkele dagen zal reageren op de
winsten nodig hebben om hun bv voor een groter deel met nu voorziene stijging van het voor 2014 verwachte tekort (met
eigen vermogen te kunnen financieren. Bij zijn becijfering van 0,1 procent bbp), dat nog eens 0,15 procent bbp hoger uitvalt
de macro-economische effecten van de Begrotingsafspraken wanneer bv’s komend jaar geen extra dividend zouden uitke2014 veronderstelt het Centraal Planbureau trouwens dat ren. De gemaakte begrotingsafspraken zijn al met al niet alleen
door de bv’s extra uitgekeerde dividenden niet zullen leiden futiel, zij zaaien tevens onzekerheid over het toekomstige budgettaire beleid, waar een vaste koers geboden is.
tot een hogere consumptie van gezinnen.
Jaargang 98 (4672) 8 november 2013
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
677