Column: Uit die put!

Column ESB

Uit die put!

D

door te ruime kredietverlening,
epressies zijn rare
excessief optimisme en onrealisti­
dingen. Terwijl de
sche stijgingen van de prijzen van
zon schijnt en ieder­
activa. Markten en balansposities
een van je houdt,
zijn daardoor uit het lood geslagen.
ziet de wereld er zwart en somber
Het kost tijd om die onderliggende
uit, is er geen hoop en valt de ene
onevenwichtigheden weer in het
dag nog zwaarder dan de andere.
gareel te krijgen. Het is verstandig
Het laatste wat helpt, is dat iemand
die tijd te nemen. En het is ronduit
dan tegen je zegt: kop op, het zit
verheugend dat burgers en bedrij­
tussen je oren! Een depressie kun je
ven zelf zo verstandig zijn die pijn­
niet wegpraten. Het enige wat erop
lijke aanpassingen door te voeren.
zit is dat je het uitziekt en wacht tot
Wie wil weten of de Grote Depres­
de medicatie aanslaat.
sie voorbij is, moet niet luisteren,
De grote economische depressie
maar kijken. Alle financieel-eco­
waar we middenin zitten is niet
nomische autoriteiten zijn in de
anders dan de zware somberte die
peter van bergeijk
huidige context immers geneigd
soms in een mensenleven neer­
Hoogleraar bij het International
de zaken positiever voor te stellen
slaat. En ook bij die grote econo­
Institute of Social Studies aan de
dan de economische werkelijkheid
mische depressie zijn er goedwil­
Erasmus Universiteit Rotterdam
rechtvaardigt. Dit is bepaald geen
lende kwakzalvers die denken een
Hollandse ziekte. IMF, OESO,
wondermedicijn te hebben door te
EU, ECB: de toonzetting is dat we
vertellen dat het best wel meevalt.
de crisis achter ons aan het laten
Rutte, Samsom en Knot: ze zijn
Optimistisch, ze willen Verleiden en ze hebben Gevoelens. zijn (al blijven er natuurlijk slepende problemen, waaronder
Ze treden alle drie in het voetspoor van het apocriefe ‘Pros­ het deraillerende Amerikaanse budgetproces). Luisteren
perity is just around the corner’ van de jaren dertig van de helpt dus niet. Kijken wel. Het signaal dat we de problemen
vorige eeuw. Mijn punt is niet dat gevoel en psychologie nog niet achter ons gelaten hebben, is het voortduren van
geen rol spelen bij economische crises, want dat is wel het de onnatuurlijk lage officiële rentetarieven. Zolang die rond
geval. Het voelt voor de meesten van ons allemaal best erg, de bodem hangen is er nog geen economisch nieuws om de
maar is dat nog niet. Zowel vanuit internationaal vergelij­ vlag voor uit te hangen.
kend perspectief (Van Bergeijk et al., 2011) als vanuit his­
torisch perspectief, want rond de tijd dat ik in 1986 afstu­ Het spijt me, maar het ziet er daarom naar uit dat het nog
deerde was alles in Nederland bijvoorbeeld zo’n beetje tien: wel even zal duren voor we deze grote depressie achter ons
tien procent inflatie, tien procent tekort en tien procent gelaten hebben. O ja, voor ik het vergeet. Er gloort licht aan
werkloosheid. Psychologie en perceptie doen er dus zeker het eind van de tunnel.
toe. Een economische depressie beïnvloedt de geestesge­
steldheid van de bevolking en omgekeerd.
Maar het verspreiden van ‘goed nieuws’ is geen probaat me­
dicijn tegen depressies als de onderliggende oorzaken niet Literatuur
zijn aangepakt. De ervaringsdeskundige weet dat het net zo Bergeijk, P.A.G. van, R. van der Hoeven en A. de Haan (2011) Crisis?
lang duurt om uit een depressie te komen als je bezig geweest What Crisis? For Whom? In: Bergeijk, P.A.G. van et al. (red.) The fibent om erin te raken. De aanloop naar de huidige econo­ nancial crisis and developing countries: a global multidisciplinary
mische problemen is een lange geweest en werd gekenmerkt perspective, Cheltenham: Edward Elgar, 1–19.

Jaargang 98 (4671) 25 oktober 2013

645

De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.

645
24-10-2013 12:16:19