“Net als in Griekenland geldt ook in de kernlanden: slechte economie maakt slechte politiek. Het is beter om op iedere uitgeleende euro vijftig cent terug te krijgen na een schuldherstructurering dan helemaal niets na een overheidsfaillissement.”
ESB Column
Griekse schuld
I
momenteel deflatie. Alleen wanbetan Griekenland heeft de linkse
ling en financiële repressie kunnen
partij Syriza onder leiding van
nog helpen, maar beide worden met
Alexis Tsipras de verkiezingen
alle macht tegengewerkt.
gewonnen. Jarenlange macro-econoNet als in Griekenland geldt ook in de
mische rampspoed heeft grote polikernlanden: slechte economie maakt
tieke onrust gezaaid en het mag een
slechte politiek. Het is beter om op
wonder heten dat de Grieken het zo
iedere uitgeleende euro vijftig cent telang hebben volgehouden. Ze hadden
rug te krijgen na een schuldherstruceen mogelijk nog grotere afkeer van
turering dan helemaal niets na een
hun eigen elites dan die van de rest
overheidsfaillissement. Politici die
van Europa. Tot nu toe. De Griekse
– vaak tegen beter weten in – roepen
regering bepleit een herstructurering
dat Griekenland alle schulden moet
van de Griekse overheidsschulden, ze
aflossen, maken zichzelf belachelijk.
accepteert niet langer de voorwaarden
De situatie is brisant aan het worden.
van de Trojka en ze stopt met bezuiBas Jacobs
Griekenland zou altijd unilateraal
nigen.
Bijzonder hoogleraar aan de Erasmus
kunnen beslissen om zijn overheidsEen jarenlang volgehouden politiek
Universiteit Rotterdam en voorzitter van de
schulden niet langer terug te betavan zware tekortreductie en uiterst
Koninklijke Vereniging voor de Staathuislen. In het Engels wordt staatsschuld
gebrekkige hervormingen hebben
houdkunde
niet voor niets vaak aangeduid met
noch economische groei noch uitsovereign debt. Bij een volledig failzicht op houdbare overheidsfinanciën
gebracht. De Griekse overheidsschuld staat inmiddels op 174 lissement zou de Griekse overheid niet langer afhankelijk zijn
procent van het bbp. Griekenland maakt een grote depressie van externe financiering. Hoewel het begrotingssaldo in 2014
door. Het bbp is sinds 2008 met 26 procent gekrompen, de nog een tekort van 2,7 procent bbp laat zien, heeft het primaire
werkloosheid is 20 procentpunten gestegen naar 27 procent saldo een overschot van 1,5 procent. Zonder de rente-uitgaven
van de beroepsbevolking en de werkloosheid onder jongeren van 4,2 procent bbp worden de lopende uitgaven meer dan gedekt door de belastinginkomsten. En bij een faillissement kan
van 15 tot 25 jaar bedraagt 58 procent.
Griekenland heeft in 2012 al een beperkte schuldafschrijving Griekenland snel weer lenen op de kapitaalmarkten: die zijn
doorgevoerd, maar pas nadat private partijen het overgrote zowel kort van memorie als opportunistisch. Juist bij overhedeel van de Griekse overheidsschuld op overheidsbalansen den zonder staatsschulden bestaat weinig kans op wanbetaling.
heeft kunnen laden. Inmiddels is 69 procent van de Griekse De reden waarom dit scenario zich niet voltrekt, is omdat de
overheidsschuld in handen van andere overheden – via directe Griekse overheid is gegijzeld door haar zwakke banken. Die
leningen, ECB-leningen, IMF-leningen en leningen van de worden via allerlei noodmaatregelen in leven gehouden door
de ECB. De ECB dreigt die steun in te trekken zodra GriekenEuropese noodfondsen.
Als schulden onhoudbaar zijn, dan zijn ze precies dat: on- land zich niet langer aan de internationale afspraken houdt.
houdbaar. Ik ken geen econoom die niet vindt dat de Griekse Als dat gebeurt, wordt Eichengreens ‘moeder aller crises’ in
schulden moeten worden geherstructureerd. Het IMF heeft werking gezet: een ineenstorting van het Griekse financiële
vaak gepleit voor (meer) schuldafschrijving. Maar de Trojka- stelsel.
partners ECB en EC wilden niets daarvan weten; zij vertegen- De Griekse minister van Financiën, Yanis Varoufakis, op politieke rondreis door Europa, stuit op ijskoude reacties en grote
woordigen de belangrijkste crediteuren, de eurolanden.
De politici in de kernlanden van de eurozone hebben zich- politieke weerstand bij zijn voorstellen. Minister van Finanzelf hopeloos gevangen in hun politieke frame van schuld en ciën Dijsselbloem, en tevens eurogroepvoorzitter, zei: “De
boete. Roekeloos leengedrag in Griekenland heeft alleen maar Grieken moeten zich aan de afspraken houden.†De Duitse
kunnen plaatsvinden door roekeloos uitleengedrag van kern- minister van Financiën, Wolfgang Schäuble, wil zich niet laten
landen. Kernlanden hebben evenzeer schuld aan onhoudbare “chanteren†door de Grieken.
Onze euroleiders spelen een economisch gevaarlijke game
Griekse overheidsschulden.
Reinhart en Rogoff hebben in hun baanbrekende boek This of chicken. De juiste economische en politieke oplossing is
time is different uit 2009 laten zien dat financiële crises alleen schuldverlichting in ruil voor structurele hervormingen. Maar
oplossen door herverdeling van crediteuren naar debiteuren, als zowel Griekenland als de andere eurolanden op ramkoers
via inflatie, devaluatie, wanbetaling en financiële repressie. Die blijven liggen, en de ECB het Griekse bankwezen zou laten
ongemakkelijke waarheid dringt maar niet door in de kern- omvallen, dan lijkt niet alleen een Grexit onontkoombaar,
landen van de eurozone. Devaluatie is binnen het eurogebied maar wordt ook een existentiële financiële crisis over het euonmogelijk, hogere inflatie is nergens te bekennen. We hebben rogebied afgeroepen.
78
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
Jaargang 100 (4703) 12 februari 2015