Linkse doelen zijn sympathiek. Solidariteit met mensen die kwetsbaar zijn en bescherming van schaarse natuurlijke hulpbronnen, wie wil het niet? Het probleem is dat linkse oplossingen vaak óf niet werken óf zoveel schadelijke bijwerkingen hebben dat er minder te verdelen valt.
Rechtse oplossingen
Zouden we geen rechtse oplossingen kunnen inzetten om linkse doelstellingen te bereiken? Het is vloeken in de kerk, maar omdat die tegenwoordig niet zo vol zit, hoop ik ermee weg te komen.
Milieu
Neem het milieu. Een linkse oplossing is om alternatieve energie te subsidiëren en de overheid flink te laten investeren, maar dat leidt tot een lobbycircus, picking winners en marktverstoringen. Milieuschade beprijzen en de markt de ruimte bieden om slimme technologieën te bedenken is kansrijker.
Congestie
Hetzelfde geldt voor het aloude probleem van congestie in het verkeer. Hoewel een congestieheffing in tal van landen (onder andere Zweden, Verenigd Koninkrijk, Singapore) als een zonnetje werkt, komen we in Nederland al jaren niet verder dan het vastgeroeste frame dat het betaald in de file staan is. Hier is de ironie dat het juist rechtse partijen, zoals De Telegraaf, zijn die zo vasthoudend het eigen belang schaden.
Malaria
Ook het welzijn in arme landen kan gebaat zijn bij marktoplossingen. Neem malaria. Decennialang zijn overheden er niet in geslaagd dit probleem op te lossen, maar de Bill en Melinda Gates Foundation lukte het wel om middels een publiek private samenwerking een goedkope malariapil voor Afrika te produceren.
Solidariteit
Zelfs bij een typisch links doel als solidariteit is het niet vanzelfsprekend dat overheidsoplossingen werken. Zo kun je gratis zorg aanbieden of universiteiten gratis toegankelijk maken. Dat klinkt weliswaar heel solidair, maar het zal leiden tot relatief lage kwaliteit, wachtlijsten en een separaat privaat circuit. Uiteindelijk beland je in een wereld waarbij de uitkomsten juist minder solidair zijn dan beoogd.
Zorgstelsel
Hoewel het Nederlandse zorgstelsel niet zonder problemen is en het in de zorg ondernemen met twee handen op de rug is, is het frappant dat juist op het gebied van solidariteit het stelsel fier overeind staat. Er heeft een herverdeling van ongezond naar gezond plaatsgevonden, waardoor verzekeraars een betere prikkel hebben om zich te richten op chronisch zieken dan voorheen. De kosten van mensen die van een minimum moeten rondkomen is in de afgelopen tien jaar gedaald met 100 euro per jaar (nominale premie met gemiddeld eigen risico minus zorgtoeslag) en de hoeveelheid wanbetalers is het laatste jaar sterk gedaald.
Vergeving
Ooit hanteerde de Bond tegen het Vloeken de leuze ‘God hoort U, vloek niet’. In dit geval is dat juist de bedoeling. Ik reken erop dat hij mij ruimhartig zal vergeven want het is voor een goed doel.
FD Column 06-02-2017
Auteur
Categorieën